Учебное пособие для вузов. Т.: Тфи, 2019. с. A. S. Djuraev- doctor of Economics, Professor of the Department of «Taxes and Taxation»

4. 
Niderlandiya 
34,5 
5. 
Avstriya 
34 
6. 
Frantsiya 
33,3 
7. 
Buyuk britaniya 
30 
8. 
Qozog‗iston Respublikasi 
30 
9. 
Germaniya Federativ Respublikasi 
25 
10
. 
Rossiya Federatsiyasi 
24 
11
. 
O‗zbekiston Respublikasi 
14 
 
15-rasm.Xorijiy davlatlarda korxonalardan olinadigan foyda solig„ining 
stavkalari miqdorlari
57
 
Jadval ma‘lumotlarini tahlil qiladigan bo‗lsak, foyda solig‗i stavkasi dunyoda 
iqtisodiy salohiyati bo‗yicha faqat AQShdan keyingi o‗rinda turgan Yaponiya 
57
IBFD. Publications. European Tax Handbook-2017. r. 59.

---

303
mamlakatida 37 foizni yoki korxonalar moliyaviy natijasining 1/3 qismidan 
ko‗pini tashkil etmoqda. Bu O‗zbekiston Respublikasida o‗rnatilgan soliq 
stavkasiga qaraganda esa 3 barobardan ham ko‗pni tashkil etmoqda. Umuman 
olganda nomlari keltirilgan davlatlar ichida O‗zbekistondan bir pog‗ona oldin 
Rossiya Federatsiyasi bo‗lib, undagi stavka ham bizdagiga qaraganda ikki barobar 
ko‗p bo‗lmoqda.
16-rasm.Xorijiy davlatlarda korxonalardan olinadigan foyda solig„ining 
stavkalari miqdorlari
58
 
 
AQShda korporatsiyalarning foydasidan olinadigan soliqni qo‗llashga xos 
bo‗lgan xususiyatlardan biri shundaki, bu erda dividendlar soliqqa tortish 
bazasidan chegirib tashlanmaydi. Ammo, dividendlarga nisbatan sezilarli darajada 
soliq imtiyozlari qo‗llaniladi. Masalan, korporatsiyalarning daromadalaridan 
olinadigan soliq imtiyozlari ularning aktsionerlik kapitalidagi salmog‗idan kelib 
58
IBFD. Publications. European Tax Handbook-2017. r. 59.

---

304
chiqqanholda, belgilangan. Xususan korporatsiyaning boshqa korporatsiya 
aktsionerlik kapitalidagi salmog‗i 80 foiz va undan ortiq bo‗lsa, u holda 
korporatsiya oladigan dividend 100 foiz soliqqa tortish bazasidan chegirib 
tashlanadi. Agar bu ko‗rsatkich 20 foiz va undan ortiq bo‗lsa dividendlarning 80 
foizi, qolgan barcha boshqa holatlarda dividendlarning 70 foizi soliqqa tortish 
bazasidan chegirib tashlanadi
59
. 
Buyuk Britaniya kompaniyalari kapitalning o‗sishidan soliqni ham 
to‗laydilar. Norezident kompaniyalar bu soliqni to‗lamaydilar60. 
Korporativ daromad solig‗i jamiyatning kelajakdagi rivojlanish darajasiga 
ijobiy ta‘sir ko‗rsatishi mumkin. Ushbu hujjat uchta usulda mavjud tadqiqotlarga 
o‗z hissasini qo‗shadi: birinchi navbatda, mavjud soliq manbalarini kengaytirib, 
soliqlar odamlarning kelajagiga bo‗lgan munosabati kabi asosiy shaxsiy 
qadriyatlarga ta‘sir ko‗rsatishi mumkinligini isbotlovchi dalillarni taqdim etadi61. 
Germaniyada korporatsiyalar foydasiga soliq solishda soliqqa tortilmaydigan 
minimumlar bor. Soliq stavkasi 25 foizni tashkil etadi. Korporatsiyalar foydasini 
soliqqa tortishda foyda ikkiga bo‗linadi; taqsimlanadigan va taqsimlanmaydigan
62
. 
Fransiyada esa korxonalar foydasidan olinadigan soliq - bu korxonani barcha 
operatsiyalar yig‗indisi bo‗yicha olingan sof foydasidan undiriladi. Hozirgi kunda 
soliqning asosiy stavkasi 33.3 foiz bo‗lib, ushbu soliq stavkasiga pasaytiruvchi 
koyeffitsiyentlar qo‗llaniladi. Eng yuqori soliq stavkasi 42 foizdir. 
Yaponiyada korporatsiyalar foydasiga soliqning stavkasi 37 foizni tashkil 
etadi. Ushbu soliqqa nisbatan ham pasaytiriluvchi koyeffitsiyentlar qo‗llaniladi. 
Eng yuqori soliq stavkasi 48,8 foizni tashkil etadi63.( 
59
Александров И. Налоговые системы России и зарубежных стран. -М.: ―Бератов-Пресс‖. 2017. Стр. 123.
60
Перов А., Толкушкин А. Налоги и налогообложение. //Учебное пособие. -М.: ―Юрайт-Издат‖. 2017. Стр. 
108.
61
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1061951804000151
62
James E.Smith. West Federal taxation: Taxation of business entities. 2015 e. р. 121.
63
Бард В., Павлова Л. Налоги в условиях экономической интеграции. //. –М.: ―Кнорус‖. 2017. Стр. 102.

---

305