Учебно-методический комплекс по "Энтомологии" подгатовлен на основе современной педтехнологии. Настоящий комплекс подготовлен на основании действующей

88-rаsm. Qo‘y bo‘kаsi (Oestrus ovis)ning rivоjlаnish sikli: 
1 - uch yoshli lichinkа; 
2 - kаsаllаngаn qo‘y; 3 - g‘umbаk; 4 - vоyagа yеtgаn bo‘kа.
Burun bo‘shlig‘i va miyaga joylashib olgan bo‘ka lichinkalari qo‘y va 
echkilarda soxta aylanma (tentak) kasalligini paydo qiladi, ya’ni mollarning hushidan 
ketishi, bir joyda aylanishi kuzatiladi. Kasallangan yosh mollar ko‘pincha nobud 
bo‘ladi. Nafas yo‘llari zararlanganda esa qo‘ylar zotiljam kasalligidan o‘ladi.
 
Lichinkalar odam ko‘ziga tushib qolsa miaz, konyunktivit kasalliklarini keltirib 
chiqaradi. Estrozga qarshi kurashda kompleks chora tadbirlar qo‘llaniladi. Birinchi 
navbatda, kasallangan qo‘y va echkilar davolanadi. Buning uchun mollarning burun 
bo‘shlig‘iga yodning 0,25 % li va xlorofosning 2 % li eritmasi pulverizator 
yordamida purkalib, burun bo‘shlig‘idagi bo‘ka lichinkalari haydab chiqariladi. 
Kasallik manbai hisoblangan bo‘kalarning hamma yoshdagi lichinkalari qirib 
tashlanadi. 
Tuya bo‘kasi 
(Oephlopeia titihatez)
ham tirik lichinkalarini tuyaning burun 
teshiklariga qo‘yadi. Lichinkalar burun kataklari va bosh suyaklari bo‘shliqlarida 
parazitlik qilib, tuyalarda mahalliy tilda “burun og‘ru“ deb ataladigan kasallikni 
keltirib chiqaradi. O‘zbekiston sharoitida qanotli bo‘kalar may oyidan boshlab 
kuzgacha uchraydi. Tuya bo‘kasi lichinkalari burun bo‘shlig‘ida 2 marta tullab, 3 
yoshga kiradi, bunda ularning uzunligi 2,3-5,7 sm ga yetadi. Kuzda qo‘yilgan mayda 
lichinkalar tuyalarning burun bo‘shlig‘ida bahorgacha parazitlik qilib, 3 yoshga kiradi 
va erta bahorda tuyaning burnidan yerga tushib g‘umbakka aylanadi. 
G‘umbakdan 28-41 kundan keyin qanotli bo‘ka uchib chiqadi. Uchib chiqqan 

---

245 
erkak bo‘kalar urg‘ochilarini otalantirib o‘lib ketadi. Urg‘ochilari esa tuyalar orasida 
uchib yurib, yetilgan mayda lichinkalarini tuyalar burun teshiklariga purkaladi.