У збек и с то н рес п у бл и ка си халк, таълим и ва зирли ги


Барча ёш гурухларида суз узгаргиришни



Download 7,65 Mb.
Pdf ko'rish
bet82/120
Sana30.04.2022
Hajmi7,65 Mb.
#597909
1   ...   78   79   80   81   82   83   84   85   ...   120
Bog'liq
fayl 861 20210506

Барча ёш гурухларида суз узгаргиришни
шакллантириш методлари ва усуллари
Грамматикага 
оид 
машклар 
бир 
вактнинг 
узида 
болаларнинг лексика ва фонетика буйича узлаштириб олган 
материалларини 
мустахкамлашга 
дойр 
машклар 
хам 
хисобланади. Болаларнинг энг оз микдордаги сузлар ва 
товушларни артикуляция килиш хамда ran интонациясини 
моделлаштириш 
кобилиятини 
олдиндан 
узлашгириб 
олмасларидан туриб грамматик машкларни бажаришлари 
мумкин эмас.
Уч-турт 
ёшли 
болаларда 
грамматик 
куникмаларни 
шакллантириш. 
Тарбиячининг 
асосий 
вазифаси 
шундан 
иборатки, у болаларга иборали нуткдан амалда фойдаланишни 
ургатиши, яъни нуткда асосий грамматик категорияларни 
тугри куллаш, сузни сони, келишиги, шахси, замонига караб 
амалда узгартиришни ургатиши лозим.
Грамматик 
катор 
устидаги 
ишларни 
отлар 
билан 
танишувдан бошлаган маъкул, чунки, отлар нуткимизнинг 
ярмидан купини ташкил килади. Бундан ташкари, отларни 
узгартириш оркали нуткнинг бошка кисмлари хам, яъни: 
сифатлар - келишиклар, турлар ва сонлар буйича; утган 
замондаги сифатлар ва феъллар - турлари ва сони буйича 
узгаради.
Отларни 
узгартириш 
ишларини 
тушум
келишигидан бошлаш лозим. Бунинг учун уни бош келишик 
билан таккослаш, сунгра энг аник ва имконли келишиклар 
сифатида жуналиш ва биргалик келишикларини урганиш 
зарур, шундан кейингина болаларга караткич ва олд кумакчили 
келишикларнинг айрим маъноларини, ушбу келишиклар хамда
219


Кдерга? Каердан? каби фаркловчи саволлар асосида хосил 
килинган олд кумакчили тузилмаларни таништириш лозим.
Айн икс а олд кумакчи устидаги ишларга алохида эътибор 
Каратиш 
зарур. 
Олд 
кумакчили 
тузилмалар 
билвосита 
келишикларнинг асосий шакллари билан боишкдир, шунинг 
учун олд кумакчилар билан амалий танишувни келишикларни 
куллаш билан 
бирлаштирган 
маъкул. 
Биринчи 
навбатда 
болалардан, 
остида-устида 
каби 
кумакчилар 
уртасидаги 
фаркларни тушуниб олишлари зарур. Ушбу тушунчаларни 
мустахкамлаш учун харакат ва нуткни таккослаш жуда 
мухимдир.
Болаларга нуткда олд кумакчилардан фойдаланишни 
ургатишда олд кумакчи ва узгартириладиган кушимчани оханг 
билан ажратиб курсатиш мухимдир: стол устида, стол тагида 
ётибди, столдан олиб ташлади ва Х-К.
Бу вактга келиб болалар «битта», «куп» сузларини 
фаркдай олишлари лозим. Турли нарсаларни танлаб олганлари 
холда улар «бир», «бизнинг» сузларини мазкур предметлар 
билан келиштиришни урганадилар.
Учинчи йилнинг бошига келиб, бола муайян даражада 
феъл лексикасини, яьни: ноаник шаклдаги ичмок, бермок 
феълларини ва бор, бер, олиб кел, юв каби буйрук майлидаги 
айрим феълларни узлаштириб олади.
Болаларга утган замон феълини таништиришни улар 
отларнинг келишик шаклларини узлаштириб олганларидан 
сунг амалга ошириш зарур. Утган замон феъллари осон 
узлаштирилади ва у болаларнинг фаол лугати таркибига 
киради. Утган замон феъллари материаллари асосида болалар 
нуткига феълни узгартиришнинг тур ва сон шакллари осон 
киритилади: ювди; ювдик; чизди, чиздик. Сунгра «буламан» 
феъли билан бола келаси замон шаклини узлаштириб олади. 
Оддий келаси замон феъллари шакллари турт ёшларга келиб 
бола нуткида пайдо булади.
Болалар нуткига турли хилдаги феълларни киригиш ни 
«харакат - нутк» усулидан фойдаланган холда феъл устки олд 
Кушимчаларни кузатиш ишлари билан биргаликда амалга 
ош ирган маъкул. Бундан таш кари, бола муайян сурат ёки 
Харакатга йуналгани холда олд кушимча феълга олиб кираётган 
(кетди, кирди, якинлаш ди, чикди) маъно киррасини англаб 
олиш и мумкин. Болалар олд кушимча маъносини узлаштириб
220


олганларидан кейин уни олд кумакчи билан таккослаш мумкин 
(...га кирди, ....дан кирди, ...дан чикди ва \.к.).
Болаларнинг амалий машгулотларини гашкил этишга 
дойр махсус машгулотларда тарбиячига уйинчокдар, нарсалар, 
кийимлар, пойабзал, идиш-товокдар, озик-овкатлар ва бошк;, 
сюжетли уйиилардан фойдаланиш тавсия этилади. Болалар 
уйнаганлари холда атрофдаги катталар фаолиятига такдид 
Киладилар. Тузилаётган гапни ранг-баранг килиш учун уйин 
сюжетини узгартириш - янги уйин персонажларини киритиш, 
болага йуналтирувчи саволлар бериш ва шу билан уни муайян 
иборалар билан жавоб беришга ургатиш зарур.
Намойиш кдлинаётган харакатлар буйича «билан» олд 
кумакчиси иштирокидаги тузилмаларни киритиш кулайдир: 
айик,ча билан, кучукча билан уйнади; куёнча билан, ойиси 
билан, Самат билан гаплашди.
Намойиш этилаётган харакатлар буйича тузилаётган 
бутун гапни болалар албатта узлари айтиб курадилар. Агарда 
бола гапда хатоликка йул куйса, тарбиячи уни тузатиши ва 
гапни яна бир бор такрорлаши лозим.
Болаларга ибораларни тегишли грамматик шакл билан 
расмийлаштиришни ургатишни уйинли вазиятлар асосида хам 
амалга ошириш мумкин. Уйинли усуллардан болалар билан 
грамматик тузилмаларни куллаш борасидаги сухбат сифатида 
барча келишик шаклларини мустахкамлашда фойдаланилади.
Болаларга олд кумакчиларни куллашни ургатишга дойр 
машгулотларда предметларнинг кенгликдаги муносабатларини 
албатта курсатиш шарт. Бунинг учун кубиклар, пирамидалар, 
китоблар 
ва 
бошк,а 
нарсалардан 
фойдаланиш 
мумкин. 
Масалан, уйча курилишини курсатиб берувчи харакатларни 
куйидаги сузларни айтган холда амалга ошириш зарур: 
«Кубикнинг устига кубик куямиз, девор хосил булди. Девор 
ортида столча турибди» (бу уринда девор ортидаги нарса 
Харакатини курсатиш зарур). Сголча атрофида куёнча ва 
айик;ча утиришибди. Стол устида пиёлалар бор, стол тагида эса 
табуретка турибди». Стол устидаги ва тагидаги нарсалар 
Холатини албатта курсатиш зарур, шундагина бола нарсаларга 
оид суз бирикмаларини осон узлаштириб олади.
Махсус грамматик машкдарни суратлардан фойдаланган 
Холда амалга ошириш лозим. Уларни синчиклаб куриб 
чиккандан ва саволларга бир сузли жавоб берилганидан сунг 
тулик, билвосита кушимчани тузиш ва айтиб куришга утиш
221


даркор, чунки, уларга феълга боялик сузни расмийлаштириш 
анча кийин кечади. Масалан, Алишер Барно билан копток 
уйнаяпти. Кизча чойнаги билан гулларни сугормокда.
Битта сурат сюжеги асосида саволлар бериш ва боланинг 
унга жавоб кайтариши 
савол-жавоб тусидаги 
кизикарли 
машгулотлардан бири хисобланади. Масалан, «Бола кулини 
ювмокда» сурати асосида катор саволлар бериш мумкин:
«Хуршид, Тимур, Алишер нима килишаяпти?», «Алишер 
нимани ювмокда?», «Биз кулимизни нима билан ювамиз?», 
«Кимнинг кули тоза?» ва Х-К.
Бола хаётининг туртинчи йилида унга бир таркибли 
гаплар 
тузишни 
ургатиш, 
шунингдек 
унинг 
нуткига 
умумлаштирувчи тушунчаларни 
киритишга катта эътибор 
берилади. Маннулотларда суратлар асосида, таянч сузлар 
ёрдамида, намойиш этилаётган харакатлар асосида, гапнинг 
етишмаётган кисмлари ни тулдириш асосида ran тузиш каби 
турли хил ишларни амалга ошириш зарур.
Бир таркибли 
а н и к д о в ч и л а р
билан ran тузишга дойр 
ишларни болалар билан «Бу нима, топинг-чи?» уйинини 
уюшгириш оркали амалга ошириш мумкин. Бола ажралиб 
турувчи белгиларига караб нарса номини айтиши зарур, 
масалан: «думалок, серсув, сарик, ширин, думи бор, фойдали»
- шолгом. Ёки: - «катта, думалок, кук, резинали» - копток.
Бир таркибли кесимли гапларни тузиш учун «Эсла ва 
айт» 
уйинидан 
фойдаланиш 
мумкин. 
Тарбиячи 
болага 
топширикни хеч ким эшитмайдиган килиб айтади. Бола 
топширикни изчил равишда бажара бошлайди, болалар эса у 
нима килаётганини айтиб берадилар: «Абдуазим кайчини олди, 
Кизил ва кук когозлардан булаклар кесиб олиб, уларни Зухра 
ва Фаррухга берди».
Нуткни ривожлантиришга дойр машклар - яъни, нуткий 
грамматик моделларни муста^камлашга дойр машклар бошка 
ишлар 
билан, 
масалан 
китоб 
укиш 
билан 
биргаликда 
бажарилиши мумкин. Кичик асарларни укиш укилаётган 
матнга мос уйинлар ва харакатлар билан амалга оширилиши 
мумкин.
Грамматик машклар уйин, сайр соатларида, навбатчилик 
пайтида бажарилиши лозим, шунда кичкинтойларнинг нуткий 
махоратлари янада ортади.
Умуман 
олганда, 
боланинг 
мактабгача 
таълим 
муассасасидаги 
бутун 
фаолияти 
унинг 
диккат-эътибори,
222


хотираси, 
фикрлаш 
доирасини 
ривожлантиришга, 
унинг 
нуткини такомиллаштиришга хизмат килиши лозим.
Беш-олти ёшли болаларда грамматик куникмаларни 
шакллантириш. 
Бу 
ёшга 
келиб 
бола 
куйидаги 
асосий 
грамматик шаклларни узлаштириб олиши мумкин ва шарт: 
бирлик ва куплик сондаги отларнинг олд кумакчи-келишик 
шакли, куп сонли сифагларни келишиклар, сонлар буйича 
узгартириш, феъл шакллари, равишларни тугри куллаш. Беш 
ёшда бола уз нуткида гарчи айрим ran турлари унинг учун хали 
анча кийин булса хам, кушма гаплардан фойдаланади. Олд 
кумакчилар ва богловчилар турли хил маъноларда кулланилади. 
Купрок; умумлаштирувчи сузлар куллай бошланади: мебель, 
овкаг, 
идиш-товоклар, 
уйинчоклар, 
транспорт. 
Умуман 
боланинг суз захираси ортиб боргани сайин унинг нутки равон 
ва изчил булиб боради. Беш ёшли болалар тузаётган гапларда 
улар узларига яхши таниш булган ходисаларнинг (эртага, 
кечаси, якшанба ва Х-К.) сабаб-окибатли 
муносабатларини 
ифодалайдилар.
Дастурга мувофик тарбиячи беш ёшли болаларга нутк 
асосий кисмларининг грамматик шаклларини турри куллашни 
ургатишга дойр ишларни давом эттириши лозим.
Болаларга уз нуткида вакгли, максадли ва сабабли 
синтактик муносабатларни (К^чои? К,айси 
макрадца? 
К,айси 
максад учун? Нима учун? Нега? каби саволларга жавоб бериш) 
ифодалашни ургатиш зарур. Тарбиячи нуткка катор олд 
кушимчали феълларни киритади, айни пайтда Нима килдинг? 
Нимани килиб булдинг? (чиздим-чизиб тугатдим, ювдим - 
ювиб 
булдим ва х к .) саволларига жавоб берувчи феъллар; 
саволга 
караб асоси узгарадиган феъллар (Нима килаяпман, 
Нимани 
килиб 
тутатаман?: 
куриб 
тугатаман 

куриб 
тугатаяпман, сакрайман - сакраяпман); келгуси оддий ва 
келгуси мураккаб замонли, -ди кушимчали ва усиз шаклдаги 
феъллар («Мен уйнамокчиман» - «Мен уйнаяпман», «У 
кийинмокчи», «У кийинади»); бахони (яхши-ёмон, ифодали, 
тез, секин, паст, баланд); вактни (бугун, кишда, ёзда ва бошк.); 
жойни (бу ерда, анави ерда, шу ерда, унгда, чапда, баландда, 
пастда, 
анави 
томонга) 
белгиловчи 
энг 
куп 
таркалган 
равишлар; гапда сузларни борлаш ва гапларни боглаш учун 
фойдаланиладиган тукима богловчилар (ва, эса, аммо, бирок); 
гапларни 
боглаш учун хизмат киладиган буйсундирувчи
223


богловчилар (учун, чунки, агар, качонки, зеро) устидан 
бирламчи кузатишни амалга оширади.
Х,аётининг 
бешинчи-олтинчи 
йилини 
бошдан 
кечираётган 
болаларда 
грамматик 
куникмаларни 
шакллантириш маиший мулокот жараёнида ва айни пайтда 
предметли 
машгулотларда 
махсус 
нуткий 
машкдарни 
утказишда, суратлар билан ишлашда руй беради. Машгулотлар 
учун таклиф этилган дидактик материал замон категориялари, 
сонлар, шахслар, феълларни узлаштиришга, нуткда тугалланган 
ва тугалланмаган куринишдаги феълларни амалда куллаш га 
ёрдам бериши зарур. Болаларни амалга оширилаётган ва 
амалга ошириб булинган харакатларни фаркдашга ургатиш 
учун уларга таниш вазият билан боглик, холда аник, хусусият 
бахш этиш лозим.
Гап тузишда «бугун», «хозир», «энди» равишларини 
Хозирги замон феъли билан, «кеча», «анчадан буён», «як,инда> 
равишларини утган замон феъли билан боглаш мухимдир.
Махсус машкдарда богланган кушма гап ва эргашган 
Кушма гаплардан иборат булган кушма гаплар тузишга дойр 
ишлар сезиларли ахамият касб этиши даркор. Бунинг учун 
савол-жавоб шаклидан фойдаланган маъкул. Дастлаб бола 
кушма гапнинг фак,ат иккинчи к,исмини (аслида куйилган 
саволга жавоб хам шу) айтади, кейинчалик эса ундан кушма 
гапни бутунича айтиш ини талаб килиш зарур. 
Купинча 
болалар айнан эргаш гапларни куллашда хатога йул куяди.
Кушма гапларни тузишга дойр машгулотлар турлича 
утказилиши мумкин: суратлар билан: сюжети бир-бирига як,ин 
булган икки сурат танлаб олинади: унинг бирида урин- 
курпасини ёзаётган кизча, иккинчисида эса - ухлаётган кизча 
тасвирланган. Тарбиячи рахбарлигида бола гап тузади: «Гули 
эндигина жой солаяпти, Лола булса ухлаб к,олди».
Гап тузиш «Нима олдин, нима кейин?», «Хаммаси 
тескари», «Хатосини топ» каби уйинлар билан боглик булиши 
хам 
мумкин. Ушбу уйинларни утказишда болалар «ва» 
бириктирувчи богловчиси ва «ёки» ажратувчи богловчиси 
ёрдамида 
Fan 
тузадилар.
Нима учун? Нега? саволларига жавоб берувчи гапларга 
алохида эътибор каратиш лозим. Бундай гапларни тузиш учун 
уйинчокдардан, суратлар туркумидан фойдаланиш, сюжетли- 
ролли уйинларни ташкил килиш мумкин. Бу борада «Телефон» 
уйини катта имкониятлар яратади - болалар узларининг
224


«телефон» сухбатларини хикоя килишда кушма ran тузишлари 
шарт: «Барно унга кугирчокни келтиришимни илтимос килди»,
Кушма гапларни тузишга дойр ишлар сайрда, табиат билан 
танишувда, раем чизиш, мусика машгулотларида давом эттирилиши 
лозим. Орттирилган нуткий куникмалар сахналаштириш, дидактик 
ва \аракатли уйинларни утказишда мусгахкамланади.
Хаётнинг еттинчи йилини бошдан кечираётган болаларда 
грамматик куникмаларни шакллантириш. Етги ёшга келиб, 
бола одатда, нуткнинг барча грамматик шаклларини, яъни: 
отларни турлаш, энг кенг кулланиладиган феълларни туслашни 
эгаллаши лозим. Харакат белгисини (кенглик, вакг, харакат 
образи) тавсифлаш учун улар равишлардан фойдаланадилар, 
бунинг учун болалар уларни суз бирикмаси ва ran каторида 
куллайдилар: тез юрди, секин гапирди, чапга бурилди ва бошк-
Етти ёшли болалар нуткида олд кумакчилар купинча 
нафакат уз маъносида, балки ноаник тарзда хам кулланилади. 
Шуниси диккатга сазоворки, олд кумакчилар дастлаб кенглик 
маъноси курсаткичи сифатида турт-беш ёшли болалар нуткида 
пайдо булади (уйдан, девордан узокдашди); сунгра беш-олти 
ёшли болалар ушбу олд кумакчини объектив маъно курсаткичи 
сифатида хам куллайдилар (онамнинг совгаси, дадамнинг хати) 
ва факат, кейинрок, етти-саккиз ёшларга келиб, бола сабаб 
маъносини 
ифодалаш 
учун 
«дан» 
олд 
кумакчисидан 
фойдаланиши 
мумкин 
(куркканидан 
кичкириб 
юборди, 
ofphkhuhf
зуридан йиглаб юборди).
Етти ёшга келиб, одатда, нуткнинг синтактик катори 
шаклланади: бола оддий гапларни, бир хил аъзоли гапларни тугри 
тузади, бунда у бириктирувчи, зидловчи, ажратувчи богловчиларни 
куллайди; у уз нуткида кушма гаплардан, купинча эса турли хил 
синтактик муносабатларни ифодаловчи эргашган кушма гаплардан 
фойдаланади: кушимча гаплар -«Камол нима курганлигимизни 
суради»; максадли гаплар - «Биз озик-овкат харид килиш учун 
дуконга кетаяпмиз»; шартли гаплар - «Агар ёмгар ёшаса, биз сайр 
Килгани чикамиз» ва бошк.
Уз таассуротлари хакида хикоя килар экан, олти ёшли 
бола равон монологик нутк шаклидан фойдаланиши лозим.
Мактабгача таълим муассасасининг тайёрлов гурухида 
грамматик 
расмийлаштирилган 
нуткни 
ривожлантириш 
борасидаги ишлар асосий уринни эгаллаши лозим. Худди 
олдинги йиллардаги каби, у махсус маннулотларда ва бошка 
фаолият турлари билан богликдикда амалга оширилади.
225


Айнан 
бир 
фикрни 
турли 
воситалар 
ёрдамида 
расмийлаштириш мактабга тайёрлаш гуру^идаги болаларда 
грамматик 
нутк, 
куникмаларини шакллантиришга дойр 
ишларнинг асосий тури булиши мумкин. Масалан, болалар 
уйин-кулги к,илаётган сюжетли суратни та\лил килишда катор 
гапларни тузиш 
мумкин: 
«Болалар 
кувончдан 
сакраб 
юборишди», «Хурсанд булиб, болалар осмонга сакрадилар»; 
«Болалар сакраб юборишди, чунки улар хурсанд эдилар». 
Айнан бир мавзуда турлича гаплар тузишга дойр бундай ишлар 
мактабгача ёшдаги болаларга битта фикрни турлича ифодалаш 
имконини беради. Машгулотларда тарбиячи атайлаб болаларга 
бир-бирининг урнини босиши мумкин булган гаплар тузишни 
ургатади.
Айнан бир мавзуга оид гаплар вариантларини яратиш 
учун дидактик уйинлар, сюжетли расмлар, бадиий матнлардан 
фойдаланиш мумкин. Айнан битта фикрни ифодалаш учун 
турлича гаплар тузишга оид ишлар етти ёшли болаларда 
грамматик тугри нутк; куникмаларини шакллантиришда асосий 
уринни эгаллаши лозим.
Бу ёшдаги болаларга нуткда сифатдошларни куллашни 
ургатиш улар нуткини ривожлантиришга дойр ишларнинг 
иккинчи йуналиши булиши мумкин.
Болалар нуткига сифатдош шаклларни киритиш учун 
болалар, 
катталар, 
х,айвонлар, 
кушларнинг 
турли 
\аракатларини тасвирловчи суратлардан фойдаланиш мумкин 
(укиётган бола, раке тушаётган киз, югураётган куён ва \.к.).
Болалар сурат асосида ran тузадилар: «Бола укияпти». 
Тарбиячи укиётган бола суз бирикмасини тузишга ёрдам 
беради. Тарбиячи суз бирикмасидаги сифатдошни айтади, 
сунгра болалардан сурайди: «Кдйси бола?» - «Укиётган бола».
Машгулот учун энг куп кулланиладиган феълларни олиш 
ва улардан хозирги замондаги хакикий сифатдошларни хосил 
Килиш даркор. 
Болаларга \еч кандай атамалар маълум 
Килинмаслиги керак, бунда уларнинг айрим сифатдошларни 
эсда саклаб колишлари ва зарур булганда уларни уз нуткига 
Куша олишлари жуда му\имдир.
Болаларнинг сифатдошларни куллашларига оид ишлар 
табиатни кузатиш чогида, раем чизиш машгулотларида, бадиий 
адабиётни 
укиш 
жараёнида 
у т к а з и л и ш и
мумкин. 
Бунда 
Куйидаги усуллардан фойдаланиш мумкин:
226


• Предметни, унинг белгиларини курсатиш ва номини 
айтишни уларнинг мо\иятини очиб берадиган изохдар билан 
биргаликда амалга ошириш лозим. Масалан, тушаётган барг 
суз 
бирикмасида 

бу 
тушаётган 
баргдир. 
Болаларга 
таништириладиган сифатдошларни яхшиси, олдин ало^ида- 
ало\ида, кейин жур булиб айтган маъкул.
• муайян сузнинг ^осил булишини тушунтириб бериш: 
«чизаётган» сузи чизмок; сузидан, «рак,сга тушаётган» сузи 
раке га тушмок, сузидан.
• Сифатдошга 
саволлар 
куйиш: 
«Дала 
кандай, 
саргаяяптими?» - «Саргаяяпти».
• От ва сифатдошдан иборат булган суз бирикмаси асосида 
гап тузиш: саргаяётган барглар - «Олманинг саргаяётган барглари 
куриниб турибди»; гириллаётган самолёт - «гириллаётган самолёт 
ша\ар устидан учиб утди» ва \.к.
Агарда укилаётган асар матнида сифатдош учраса, 
болаларнинг уни хикоя килиб беришида мазкур сифатдошни 
унга тааллукди булган отлар билан биргаликда куллашларига, 
тарбиячи савол берганида эса ушбу сифатдош хосил булган 
феъл номини айта олишларига эътибор бериш жуда му^имдир.
Мактабгача катта ёшдаги болаларга мустакил \и к о я- 
тавсифлар (уйинлар, нарсалар буйича) ёки сюжетли суратлар 
туркуми асосида хикоялар тузишни ургатиш максадида нуткни 
ривожлантиришга дойр махсус ишларни утказишда тарбиячи 
болаларнинг 
узларига 
маълум 
булган 
барча 
грамматик 
шаклларни куллашларига эришиши лозим: отларнинг келишик 
шакли ва сифатлар, сифатлар тулик ва киска шаклда, 
сифатларни таккослаш даражалари 
(юкори, 
баланд, 
энг 
баланд); 
феълларнинг тусланадиган 
шакллари; 
энг кенг 
таркалган равишлар (унгга, чапга, олдинга, оркага, бу ерда, 
анави ерда, юкорида, 
пастда, 
яхши, тез), 
хозирги замон 
Хакикий сифатдошлари; олд кумакчилар ва богловчилар.
Болалар нуткининг синтактик каторини ривожлантирар 
экан, тарбиячи болаларнинг оддий гапларни, бир хил аъзоли, 
гапларни тузиш, кушма гапларни тугри тузишларига эътиборни 
каратиши лозим. Факат юкорида курсатиб утилган барча 
грамматик 
шаклларни 
узлаштирган 
такдирдагина 
бола 
мактабда укишга яхши тайёрланган булади.
227



Download 7,65 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   78   79   80   81   82   83   84   85   ...   120




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish