U. X. Safarov, N. M. Karakulov

№ 
Davlatlar 
Maxsulot 
(mln.tonna)
 
1 
Xitoy
2.4 
2 
Hindiston
1.3 
3 
Keniya
0.5 
4 
Shri-Lanka
0.3 5 
5 
Turkiya
 
0,2
 
Jahon bo‘yicha 
5.95
Manba: 
*Manba: Amerika Qo‘shma Shtatlari Qishloq xo‘jaligi 
Departamenti (United States Department of Agriculture Foreign Agricultural 
Service) https://www,fas,usda,gov/data/grain-world-markets-and-trade
Uzoq yillar mobaynida choy qadoqlashda yetakchilik qiluvchi davlatlar 
sifatida: Hindiston (jahon mahsulotining 1/3 qismi), ikkinchi o‘rinda Xitoy, 
uchinchi o‘rinda Shri-Lanka, to‘rtinchi o‘rinda Keniya e’tirof etilmoqda. 2016 
yilda esa bu ko‘rsatkich biroz o‘zgardi (42-Jadval). Asosiy iste’molchilar Yevropa 
davlatlari (Buyuk Britaniya) va Shimoliy Amerika.

---

155 
Gulchilik - Shimoliy Amerika va G‘arbiy Yevropa uchun xos tarmoq bo‘lib, 
uzoq yillar mobaynida Yevropaning ko‘pgina davlatlarida aholining anchagina 
qismi gulchilik bilan shug‘ullangan, jumladan, niderlandlar (lola), bolgarlar 
(atirgul), frantsuzlar(lavanda) va boshqa Osiyo davlatlari orasida Turkiya va 
Hindiston o‘z gulchiligi bilan nom qozongan. Keyingi yillarda gulchilikning 
geografiyasi yanada kengayib bormoqda. Bunda Lotin Amerikasidagi Braziliya, 
Kolumbiya va Ekvador singari davlatlarning ulushi yuqori. Jumladan, Ekvadorning
jahon gul bozoriga mahsulot yetkazib berish ulushi 9 foizni tashkil etadi. Ushbu 
davlatda eksport qilish uchun 60 ga yaqin gullar yetishtiriladi. Gullar asosan 
AQSh, Italiya, Kanada, Germaniya, Rossiya singari davlatlarga eksport qilinadi. 
Jahonning eng yirik gul eksport qiluvchi davlatlari ( 2005-2015y.) 22-rasm.
Manbalar: BMT-Comtrade, Royal FloraHolland, Rabobank, 2016*, Amerika 
Qo‘shma Shtatlari Qishloq xo‘jaligi Departamenti (United States Department of 
Agriculture Foreign Agricultural Service) https://www,fas,usda,gov/data/grain-
world-markets-and-trade
Kolumbiya gullarni eksport qilishda global bozor ulushining 15 foizini 
egallaydi. Mamlakatda kakao yetishtirishning (1991yildan so‘ng) kamayishi 
gulchilik rivojlanishiga turtki bo‘ldi. 
Gollandiyaning global gul bozoridagi ulushi 52 foizni tashkil etadi. 
Mamlakat uzoq yillar mobaynida Yevropa gul bozorida asosiy o‘rin egallab 

---

156 
kelmoqda. Uning hududida jahonning eng yirik gul bozori (Alsmeri shahri) ham 
joylashgan. Gulchilik 1970 yildan buyon mamlakatda rivojlanib kelmoqda. 
So‘nggi yillarda Kolumbiyaning “Global xrizantema” kompaniyasining 
asosiy faoliyat turlaridan biri gul va gul maxsulotlarini konteynerlarda tashish 
bilan bog‘liq.