U. V. G‘afurov, B. E. Mamarahimov, Q. B. Sharipov, F. O. Otaboyev

Turmush 
tarzi – bu kishilar (jamiyat, ijtimoiy qatlam, shaxs)ning milliy va jahon 
hamjamiyatidagi hayot faoliyati turi hamda usullarini aks ettiruvchi ijtimoiy-
iqtisodiy kategoriya.
Turmush tarzi inson hayot faoliyatining turli jihatlarini 
qamrab oladi, ya’ni: 
- mehnat, uni tashkil etishning ijtimoiy shakllari; 
- turmush va bo‘sh vaqtdan foydalanish shakllari; 
- siyosiy va ijtimoiy hayotda ishtirok etish; 
- moddiy va ma’naviy ehtiyojlarni qondirish shakllari; 
- kishilarning kundalik hayotdagi xulq-atvori me’yorlari va qoidalari. 
2. Daromadlar tengsizligi va uning darajasini aniqlash 
 

---

254 
Dunyodagi barcha mamlakatlar aholi jon boshiga to‘g‘ri keladigan o‘rtacha 
daromadlar darajasi bilan bir-biridan keskin farqlanadi. Bu turli mamlakatlar 
aholisining daromadlari darajasi o‘rtasida tengsizlik mavjudligini bildiradi. Shu 
bilan birga alohida olingan mamlakatlar aholisining turli qatlam va guruhlari 
o‘rtacha daromadlari darajasida ham farq mavjud bo‘ladi. Mamlakatning iqtisodiy 
rivojlanishi darajasi ham daromadlaridagi farqlarni bartaraf qilmaydi. 
Daromadlar tengsizligi darajasini miqdoriy aniqlash uchun jahon amaliyotida 
Lorens egri chizig‘idan
foydalaniladi (1-chizma). Chizmaning yotiq chizig‘ida 
aholi guruhlarining foizdagi ulushi, tik chizig‘ida esa bu guruhlar tomonidan 
olinadigan daromadning foizdagi ulushi joylashtirilgan. Nazariy jihatdan 
daromadlarning 
mutlaq teng taqsimlanishi imkoniyati
(burchakni teng ikkiga 
bo‘luvchi) 0E chiziqda ifodalangan bo‘lib, u oilalarning har qanday tegishli foizi 
daromadlarning mos keluvchi foizini olishini ko‘rsatadi. YA’ni aholining 20% 
barcha daromadlarning 20%ni, aholining 40% daromadlarning 40%ni, aholining 
60% daromadlarning 60%ni olishini bildiradi va h.k. Demak, 0E chizig‘i 
daromadlarning taqsimlanishidagi mutlaq tenglikni ifodalaydi. 
 
 
Daromad, % 
100 E
80 
60 
40 
20 
F 
 
0
 
20 40 60 80 100 Aholi, %