U. R. Xamdamov, dj. B. Sultanov, S. S. Parsiyev, U. M. Abdullayev

Jarayonni bloklash.
Jarayon biror bir hisoblash tizimlarida 
paydo bo‘lishi kutilmayotganda va ishini davom ettirish mumkin 
bo‘lmaganda bloklanib qo‘yiladi. Buning uchun belgilangan chaqiriq 
tizimi yordami bilan operatsion tizimga murojaat qiladi. Operatsion 
tizim 
chaqiriq 
tizimini 
qayta 
ishlaydi 
(kiritish/chiqarish 
operatsiyalarini nomlaydi, jarayonlar navbatiga jarayonni qo‘shadi, 
qurilmada kutayotganlarni bo‘shatadi va boshqalar) va bajarish 
holatidan kutish holatiga o‘tkazib uning PCB si kontekst jarayoni 
kerakli qismiga yozib qo‘yadi.
Jarayonni qayta ochish
. Istalgan biron bir operatsion tizimda 
paydo bo‘lgan biror bir holatda aynan qanday hodisa yuz berganini 
aniqlash zarur bo‘ladi. So‘ng operatsion tizim ushbu holat uchun 
kutish holatida ayrim jarayonlar joylashganmi yoki yo‘qligini 
tekshiradi va agar topilsa, hodisa bilan bog‘liq bo‘lgan ishlarni 
bajarish uchun uni tayyorlilik holatiga o‘tkazadi.
Jarayonni yaratish 
Jarayonni yaratish – jarayonlardagi asosiy operatsiyalardan 
biridir. Ona jarayoni farzand jarayonlarini yaratadi, bu esa o‘z 
navbatida boshqa jarayonlarni keltirib chiqaradi va shu bilan jarayon 
daraxtini shakllantiradi. Jarayonlarni yaratishda turli xil yondashuvlar 
mavjud, ona va farzand jarayoni tomonidan resurslardan birgalikda 
foydalanish (almashish), ularni parallel ravishda bajarish va manzillar 
va xotiradan foydalanish.
Resurslarni taqsimlash 
Quyidagi yondashuvlar bo‘lishi mumkin: 

Ona va farzand jarayoni barcha resurslarni almashadi 
(bo‘lishadi); 

Farzand jarayonlari ona jarayonlari resurslarining bir qismini 
almashadi; 

Ona va farzand jarayonlari umumiy resurslarga ega emas. 
Bajarish 
Quyidagi yondashuvlar bo‘lishi mumkin: 

---

62 

Ona jarayoni va farzand jarayonlari birgalikda bajariladi; 

Ona jarayoni farzand jarayonining tugashini kutmoqda.