U burxanov, T. Atam uradov davlat xaridi

Mahsulot nomi1
Bahosi (sum)
Un
xxxx
0 ‘simlik yog'i
XX X
Sariyog1
xxxx
Non
xxxx
Kartoshka
xxxx
Piyoz
xxxx
Sabzi
xxxx
Guruch
xxxx
Go'sht
xxxx
Baholar monitoringining ahamiyati debitor va kreditor qarzdor- 
likka chek qo‘yish, hisobotlarni soddalashtirish, byudjet tashkilotlari 
xarajatlar smetasida tasdiqlangan xarajatlarini byudjet tasnifi buyicha 
xarajat kilinishi nazorat kilish, byudjet tashkilotlari uchun olina- 
digan yoki ko‘rsatiladigan xizmatlar uchun tuziladigan shartno- 
malami qonuniy tuzilishi, tovarlar yoki xizmatlar sifatli bo‘lishi 
uchun tenderlar va tanlovlar orqali shartnomalar tuzish, byudjet 
mablag‘ini aniq maksadlarga sarflanishini nazorat qilishlilik yuqori 
samara berishidan dalolatdir.
Byudjetdan mablag4 oluvchilar tomonidan xarid etiladigan 
boshqa turdagi mahsulotlar baholarini nazorati 2009- yil 16- 
sentabrda ro‘yxatgan olingan 2007-sonli «Davlat byudjetining 
g‘azna ijrosi qoidalari»ga binoan hamda boshqa manbalardan
1 ushbu mahsulotlar soni xarid baholari nazorat etish uchun yangidan 
kiritiladigan mahsulotlar hisobiga ortishi (kamayishi) mumkin.
57

---

olingan o‘rtacha bozor baholari1 bilan solishtirish orqali amalga 
oshiriladi.
Baholar m anitoringini o ‘tkazishdan ko‘zlangan asosiy 
maqsad — bu asoslanmagan debitorlik va kreditorlik qarz- 
dorligining yuzaga kelishini oldini olish, byudjet mablagiaridan 
maqsadli foydalanishni (tasdiqlangan smetalar asosida, byudjet 
klassifikasiyasi moddalariga mos ravishda) ta ’m inlashdan 
iborat.
Mahsulotlar (xizmatlar, ishlar)ni xarid etish bo‘yicha shart­
nomalar tender yoki konkurs (tanlov) savdolari orqali amalga 
oshiriladi va bundan ko‘zlangan asosiy maqsad optimal baholardan 
sifatli mahsulotlami xarid etishdan iboratdir.
Baholar optimalligi va byudjet mablag‘laridan maqsadli 
foydalanishni nazorat etish, amalga oshiriladigan xaridning yuqori 
samarasini ta’minlovchi muhim omil hisoblanadi.
Tadqiqotlar natijasida baholar monitoringi tizimidagi mavjud 
muammolar sifatida quyidagilar aniqlandi:
— tovarlar va xizmatlar bahosi to ‘g‘risida tizimlashgan tarzda 
axborot olishning yetishmasligi (ayniqsa, respublika hududlari 
bo‘yicha);
— mavjud baholar monitoringi tovarlarning assortimenti (sifati, 
texnik va boshqa muhim tavsiflari)ni hisobga olmaydi;
— baholar monitoringi amalga oshirishda transport xarajatlarini 
hisobga olishni tartibga soluvchi mexanizm yetishmaydi;
— ayrim oziq-ovqat mahsulotlari bo‘yicha Antimonopoliya 
qo'mitasi tomonidan taqdim etilgan baholar, joylarda o‘matiladigan 
baholar bilan keskin farqlanadi./
Kapital qurilish sohasida davlat xaridini tashkil etishda baholar 
monitoringi 0 ‘zbekiston Respublikasi Mohya vazirligi, Makroiq- 
tisodstat vazirligi va Davarxitektqurilish qarori bilan tasdiqlangan
1 Amaliyotda turli xildagi mahsulotlarning o‘rtacha bahosi ixtisos- 
lashtirilgan axborot manbalari (reklama jurnallari, gazeta va boshqalar), 
shuningdek, mas’uliyatli manbalar (mahalliy hokimiy^tlarning iqtisodiyot 
bo‘linmalarining ma’lumotlari, o‘xshash mahsulotlarning bozor baholari 
haqidagi mahalliy bozorlar m a’muriyati tomonidan taqdim etiladigan 
ma’lumotlar va boshqalar) asosida aniqlanadi.
58

---

«Buyurtmachilar va pudrat tashkilotlari tomonidan davlat byudjeti 
mablag'lari va hukumat kafolati ostidagi kreditlar hisobiga 
moliyalanadigan qurilish obyektlari uchun xarid qilinadigan 
uskunalar, binokorlik materiallari va konstruksiyalarining eng 
yuqori baholarini belgilash tartibi to ‘g‘risida»gi Nizomi bilan 
tartibga solinadi.
Mazkur Nizom O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahka- 
masining 2000- yil 5- avgustdagi 305-son qaroriga muvofiq ishlab 
chiqilgan va buyurtmachilar hamda pudrat tashkilotlari tomonidan 
davlat byudjeti mablag'lari va hukumat kafolati ostidagi kreditlar 
hisobiga moliyalanadigan qurilish obyektlari uchun xarid qili­
nadigan uskunalar, binokorlik materiallari va konstruksiyalarining 
eng yuqori narxlarini belgilash tartibini nazarda tutadi (bundan 
keyin binokorlik materiallari).
Nizom qurilishi tender savdolarisiz o'tadigan hamda davlat 
byudjeti mablag'lari va hukumat kafolatlari ostidagi kreditlar 
hisobiga