Тузувчилар: т

трипальмитин тирстеарин триолеин 
Агар триглицерид таркибида ҳар хил ёғ кислота қолдиғи бўлса, бундай 
тригицерид аралаш тирглицерид дейилади. 
CH
2
- O - C - C
17
H
35
O
O
O
CH
2
- O - C - C
15
H
31
CH
2
- O - C - C
17
H
33

пальмитостеареолеин  
Ёғлар ва мойларнинг таркиби ҳар хил бўлибгина қолмай , балки уларнинг 
ранги ва мазаси ҳам ҳар хил бўлади. Тоза ҳолатдаги триглицеридлар одатда
рангсиз ва ҳидсиз бўлади. Демак ёғларнинг рангини ва мазасини бошқа ёғсимон
моддалар белгилайди. 
Липидларнинг иккинчи группачаси таркибида кўп атомли спиртлар ва ёғ 
кислоталар қолдиғидан ташқари, азот компонентлари, углеводлар ва фосфат 
48 

---

кислотани тутувчи бирикмалар бўлиб, улар мураккаб липидлар ёки ёғнинг 
йўлдош моддалари дейилади. Уларга фосфолипидлар, гликолипидлар, 
сульфолипидлар ва бошқаларни киритиш мумкин. 
Фосфолипидлар(мураккаб липидлар) ўзларининг тузилиши жиҳатидан 
мураккаб эфирлар бўлиб, барча организм хужайраларида кенг тарқалган. Бу 
фосфатидларнинг умумий формуласи қуйидагича: 
CH
2
- O - C - R
1
CH
2
- O - P - OH
O
O
O
CH
2
- O - C - R
2
O
N
Бу ерлда N – азотли бирикмани кўрсатади. 
Лекин уларнинг таркибида кўп атомли спиртлар ва ёғ кислоталар 
қолдиғидан ташқари, фосфат кислота ҳамда азот асослари қолдиғи учрайди. 
Фосфолипидлар таркибида кўп атомли спиртлардан, асосан глицерин, 
сфингозин ва инозит учрайди. 
Фосфатидлар ўзларининг кимёвий табиати жаҳатидан холинфосфатид 
ларга (лецитинларга), коламинфосфатидларга 
(кефалинларга) ва серин фосфатидларга бўлинади. 
Лецитинлар ва кефалинлар модда алмашинуви жараёнида катта муҳим 
функция бажарадилар. Улар таркибига кирувчи асосий ёғ кислоталар олиен, 
линол, пальмитин ва стеарин кислоталардир. Эриш температураси юқори 
бўлган ёғлар таркибига кирувчи тўйинган ёғ кислоталар қаттиқ бўлади.