Tuzuvchilar: M. J. Rajabov

KO'KRAKDAGl  QO‘LLAR
Q a n d a y d ir  t o ‘siq  ortida  yashirinlsh  inso n nin g  tabiiy 
ravishda 
0
‘z - o ‘zini  saqlash  reaksiyasi  bo'lib,  u  buni  ilk 
bolalik  davrida  o'zlashtirgan.  Biz  bolaligimizda  stol.  stullar
85

---

67-rasm.  Ko'krnkka  q o i  qovushtirib  tnrkbning  slaml.iri 
ko'rinishi.
yoki  xavfli  v a /i y a t   s e z is h im iz   b ila n o q   o n a m i z   o rliga 
y a s h ir in g a n m iz .  (5‘s i b - u l g 'a y i b   o ' z - o ' z i n i   h i m o y a la s h  
vosita la rid a n   fo y dala n ish g a   usta  b o 'l a   boshladik.  O lti 
yoshga  yctganda  m ebel  ortiga  yashirinish  crish  luvulib, 
x a v f   s e z g a n d a   q o ' l l a r i m i z n i   k o 'k r a g i m i z g a   m a h k a m  
ch irm ashlirishni  o 'ig and ik .  O 'sm irlik  yoshida  q o 'l  chir- 
mashtirishni  sal  bo'shatib,  unga  oyoqlam i  chalLshtirishni 
q o'shib   bu  inio-Lshorani  sczdirm ay  bajarishni  o'/Jashtirdik. 
B a l o g 'a t g a   y c l g a n i m i z d a   bu  i m o - i s h o r a n i   s h u n d a y  
m a h o r a l  bilan  q o 'lla s h n i  udd aladikk i,  u  alrofdagilarga 
sezilmaydigan  darajaga  ycldi.  Bir  yoki  ikkala  qo'lni  ko'k- 
rak d a  c h ir m a s h lir ib   lo 'siq   p a y d o   qilam iz.  Bu  a m a ld a  
bostirib  kclayotgan  tahdid  yoki  noxush  shart-sharoitlaiga 
lo'siq  qo'y ishga  harakal  qilishdir.
Bir  naisaga  s h u b h a la n m asa   h a m   b o 'lad i,  agar  inson 
asabiylashsa,  tanqidiy  yoki  himoyaviy  h o latn i  qabul  qilsa, 
u  qo'llarini  ko'kragiga  challshliradi.  Bu  uning  xavf-xatar 
yoki  tah d id n i  his  qilayotganining  aniq  belgisidir.
86

---

Hu  imo-Lshorani  o 'ig a n is h   b o 'y ic h a   i /l a n i s h la r   q i/iq  
nalijalarni  n a m o y o n   qildi.  Hir  g u ru h   ta la b a la rd a n   q a lo r  
m a 'r u z a l a r   vaqlida  crkin,  o ‘z - o ‘zin i  m a j b u r la m a s d a n , 
o y o q n i   o y o q   usliga  t a s h l a m a s d a n   h a m d a   q o ' l l a r n i  
k o 'k r a k d a   c h a l i s h t i r m a s d a n   oM irish  ilt im o s   q ilin d i. 
M a 'r u z a   oxirida  m aterialni  o 'z la sh tirish   va  csda  saqlash 
b o 'y ic h a   lest  o'lka/.ildi  h a m d a   talablarning  m a ’ruzachig a 
m u n o s a b a t i   a n iq la n d i.  T a la b a l a r n i n g   ik k in c h i  g u r u h i 
x u d d i  s h u n d a y   n a rs a larn i  b a ja r is h a d i- y u ,  faqat  farqi 
m a 'r u z a  la m i   k o ‘kraklarda  m a h k a m   c h a lis h g a n   q o ‘Uar 
bilan  eshitishadi.  N atijalarning  ko'rsatLshicha,  ikkinchi 
g u ru h   m a 'l u m o t n i   birinchi  g u ru h g a   n isb a ta n   38  %  k am  
o '/ l a s h  I irgan.  Ikkinchi  g u r u h d a   m a 'r u z a c h i   va  m a 'r u z a  
h a qidagi  fikr  birinchid ag idan   k o 'ra   (anqidiy  b o 'lg anligi 
aniqlandi.
Hu  i / l a n i s h l a r   s h u n i  k o 'r s a t d ik i ,  t in g lo v c h i  k o 'k -  
ragida  q o 'l  chalishtirganida  u n d a   n afaq at  m a ’ru zach iga 
n i s b a t a n   s a lb i y   m u n o s a b a t   p a y d o   b o ' l a d i ,   b a lk i  u 
e s h i t a y o t g a n   n a r s a s ig a   h a m   k a m   e ’t i b o r   q a r a t a d i .  
S h u n i n g   u c h u n   b a rc h a   o 'q u v   m a r k a z la rin in g   a u d it o -  
riyala rid a  s tu l l a r   tirsak  q o 'y g i c h l i   b o 'l is h i   m a q s a d g a  
m u v o fiq   b o 'l a d i k i ,  bu  t a 'I i m   o lu v c h i la r g a   q o 'l l a r i n i  
k o 'k rak la rig a   c h a lis h tirm a y   o 'tiris h   im k o n iy a tin i  t u g '-  
diradi.
K o 'p l a b   o d a m la rn in g   t a ’k id la sh ic h a ,  q o 'l l a m i   k o 'k -  
rakda  chalLshlirlsh  ularga  o d a t  b o 'lib   q o lg an ,  c h u n k i  u 
q u lay   h olat  d e b   h a r   q a n d a y   im o - is h o r a .  a g a r   u  sizning 
k a yfiy atin gizga  m o s   b o 'ls a   q u la y   b o 'la d i.  Y a ’ni  a g a r  
s i/ d a   asabiy,  tanqidiylikka  moyil  h olat  b o 'lsa ,  bu  im o - 
ishora  sizlarga  juda  q u la y   tuyuladi.
O ' z a r o   m u l o q o t   j a r a y o n i d a   i n s o n d a n   k e la y o t g a n  
n o v e rb a l  m a ' l u m o t l a r   r etsip iy c n tg a   k a tta   t a 's i r   k o 'r -  
satlshini  esda  tuting.  Sizga  q o 'lla r n i  k o 'k r a k d a   c h a lk a s h -  
tirish  yoki  belni  k u e h la n lir ib   b o 'y i n n i   c h o ' / i b   o'tirish  
q ulaydir.  a m m o   t a d q iq o tla r   natijasiga  k o 'r a ,  bu  holat 
retsipiyentga  salbiy  t a 's i r   k o 'rsa tis h i  m u m k in .