Тузувчи : Файзуллаева Н

             MB=C+R. 
Pul taklifining kengaytirilgan modelini  iuyidagicha yozish mumkin: 
                     Cr +1 
           Ms =------------- · MB
                yoki    
Ms = m · MB 
                      Cr + rr 
              
          (Cr +1)/ (Cr + rr
) nisbat pul mul’tiplikatori deb  yuritilib bir so’mlik pul bazasi hisobiga 
necha so’mlik pul taklifi yuzaga kelishini ko’rsatadi. 
Pul mul’tiplikatorini
 – pul taklifining pul 
bazasiga nisbati ko’rinishida yozish mumkin: 
                    Ms            S+D            S/ D + D/ D         Cr + 1 
      m = ------------ = -----------
 =  
------------------- = --------------
                  
         MB            C+R             S/ D + R / D         Cr +rr 
   
Cr  miqdori  –  aholining  o’z  mablag’larini  naqd  pullar  va  depozitlar  o’rtasida  qanday 
proporsiyada saqlashni tanlashga bog’liq.   
rr
 = R / D miqdori esa – aholining nafaqat Markaziy Bank belgilab bergan majburiy rezerv 
normasiga,  balki  tijorat  banklari  saqlab  turishni  mo’ljallanayotgan  ortiqcha  rezerv  miqdoriga 
ham bog’liq. 
Demak,  pul  taklifi  pul  bazasi  va  pul  mul’tiplikatori  miqdoriga  bog’liq  ekan.Pul 
mul’tiplikatori  pul  bazasining  bir  miqdorga  oshishi  natijasida  pul  taklifi  qanday  o’zgarishini 
ko’rsatadi. 
Markaziy bank pul taklifini avvalambor, pul bazasiga ta’sir etish yo’li bilan tartibga soladi. 
Mamlakatda pul miqdori ko’payadi, agar: 
-pul bazasi o’ssa; 
- majburiy zahiralash normasi pasaytirilsa; 
- tijorat banklarining ortiqcha rezervlari kamaysa; 
-naqd pullarningn depozitlar umumiy summasiga nisbati pasaysa. 
  

---

103