Tushintirishxat I

Yuk hujjatlari.
1. Xalqaro ekspeditorlik CMR va qayta yuklash uchun CMR
to'plami).
2. Hisob-faktura (invoice)
3. O`rama bo`yicha hisob-kitob hujjati; Yuk-mol hujjati
4. Eksportga ruxsatnoma (eksporti davlat tomonidan tartibga
solinadigan tovarlar uchun).
5. Tovarlarning kelib chiqishi to'g'risidagi sertifikat (certificate of
origin)
6. Sifat sertifikati (sanoat mahsulotlari uchun)
7. Karantin sertifikati
8. Veterinariya guvohnomasi (hayvonot mahsulotlaridan).
9. Fito-sertifikat (o'simliklardan olingan mahsulotlar uchun).
10. Sanitariya guvohnomasi (sog'liq uchun zararli bo'lishi mumkin
bo'lgan tovarlar uchun).
11. Gigiena guvohnomasi (pivo va sharobni tashish uchun)
12. Yuklarni bojxona deklaratsiyasi (jo'natuvchi tomonidan tuziladi).
13. TIR Carnet (Carnet) va qaytish uchun sayohat to'plami.
14. ATA karneti (vaqtincha olib kelinadigan ko'rgazma tovarlari
uchun)
15. Agar kerak bo'lsa, yuk uchun tashuvchining javobgarligini sug'urta
qilish (sug'urta polisining nusxasi).
16. Avtomobilni bojxona nazorati ostiga yuklash akti
17. Tovarlarni yetkazib berishni nazorat qilish hujjati (agar kompyuter
qo'llanilmasa).
Xavfli yuklarni tashishda siz jo'natuvchidan qo'shimcha ravishda
quyidagilarni olishingiz kerak:
18. Xavfli tovarlar uchun transport hujjati.
19. Tremcard (xavfli yuklarni tashishda avariya yuz berganda
ko'rsatma).
3.4.AVTOMOBILLARDA XALQARO YUK TASHISHNI
HUQUQIY BOSHQARISH.

Xalqaro yo`l aloqalarini tartibga soluvchi Konvensiya va
bitimlar.
Yo`l harakati to`g`risidagi Konventsiya va 1949 yildagi Yo`l belgilari
va signallari to`g`risidagi protokol yo`l harakati qoidalarining asosiy
qoidalarini, avtotransport vositalari va haydovchilarga qo`yiladigan
talablarni tartibga soluvchi asosiy xalqaro hujjatlar bo`lib, ular xalqaro
haydovchilik guvohnomasining namunalarini ham belgilab berdi. Bu
Yevropa Iqtisodiy Komissiyasining Ichki transport qo`mitasi
tomonidan ishlab chiqilgan birinchi xalqaro normativ hujjatlar edi.
Ular xalqaro harakatning rivojlanishiga hissa qo`shdilar, Yevropa va
Osiyo mamlakatlari o`rtasidagi iqtisodiy hamkorlikni rivojlantirdilar.

Xalqaro	transport	muammolarini	hal	qilishning	asosiy
funksiyasini	bajarib,	Yevropa	Iqtisodiy	Komissiyasining	Ichki

transport qo`mitasi yo`lovchilar va yuklarni xalqaro avtomobil
transportida tashishni tashkil etish va xavfsizligini ta`minlash uchun
40 dan ortiq konvensiyalar, bitimlar va boshqa xalqaro hujjatlarni
ishlab chiqdi.
BMT agentligi - Osiyo va Tinch okeani orollari uchun iqtisodiy
va ijtimoiy komissiyasining tavsiyalariga binoan xalqaro yuk bozoriga
sivilizatsiyalashgan kirish uchun yangi davlatlar kamida 7 ta xalqaro
konvensiya va bitimlarga qo`shilishi kerak. 01.11.2019 yil holatiga
ko`ra, O`zbekiston 13 ta xalqaro shartnoma va konventsiyalarga
qo`shilib, YYTQ (yo`llarda yuk tashish qo`mitasi) ning 1978 yildagi
Protokolini imzoladi. Ushbu ro`yxat ESCAP Agentligi tomonidan
imzolanishi uchun tavsiya etilgan barcha 7 ta xalqaro hujjatlarni o`z
ichiga oladi. Ushbu xalqaro konvensiyalar va bitimlarga qo`shilish boshqa
mamlakatlarning avtotransportda tashuvchilari qatorida O`zbekiston
Respublikasining avtotransportda tashuvchilariga ham xalqaro
tashishni amalga oshirishni osonlashtiradigan qayta ko`rib chiqilgan
me`yoriy hujjatlarda ko`rsatilgan ko`rsatmalarning imkoniyatlaridan
to`liq foydalanishga imkon berdi. Bu, ayniqsa, avtotransportda TIR
karnetlarini ishlatishda, xalqaro yuk jo`natmalarida - CMR, tez
buziladigan yuklarni, konteynerlarni tashishda va boshqalarda
qo`llaniladi.