Турмыста2ы электротехника жумыслары 81м автоматика элементлеринен билим бери7 усыллары

Электрлестирилген буйымлар.

Арна7лы тема2а тийисли шыны2ы7ларды т5мендегише д6зи7 м6мкин. Шыны2ы7 басында о3ы7шыларды электрлестирилген 6скенени таярла7да планластырыл2ан буйым конструкциясы

Вилканы б5леклерге ажыраты4 81м с67ретте к5рсетилген деталларды табы4.

Вилканы ток 5ткизи7ши деталларын табы4.
Штифта жайлас3ан 3ысы7 винтлерин бурап шы2ары4.
Сымларды4 ушларына контакт 3ал3алар таярла4.
Шнурды вилка2а жал2а4.
Вилканы жыйна4 81м исле7ин тексери4.
менен таныстырылады. Шыны2ы7ды4 тийкар2ы б5лимин алдыннан таярлан2ан деталлардан буйым жыйна72а, жетиспеген деталларды таярла72а, буйымды пардозла72а ажыратылады.
Программада о3ы7шыларды жа3тыландыры7ды4 д6зилиси, оларды4 конструкцияларыны4 т6рлери олар2а 3ойылату2ын талаплар менен таныстыры7ды4 з1р6рлиги айры3ша к5рсетилген. Бундай к5рсетпеге тийкарланып о3ыты7шы жа3тыландыры7ды4 д6зилисин к5рип шы2ы72а кириседи. Жа3тыландыры7 пайдаланы7 орнына 3арап, тура3 жай, б5лмелери, к5шелерди 8.т.б ушын м5лшерленген болады.
Турмыста т6рли типтеги жа3тыландыры7 1сбаплары ислетиледи. Со2ан 3арап о3ыты7шы о3ы7шылар менен биргеликте оны4 тийкар2ы деталлары конструкцияларын шы2ы7 з1р6р. О3ыты7шы жа3тыландыры7ды4 тийкар2ы т6рлери менен таныстыры7ды жа3тыландыры7лар м1лим т1ртипте к5рсетилген плакатлардан пайдаланы7 м6мкин. Д1слеп о3ыты7шы плаката к5рсетилген 81р 3ыйлы жа3тыландыры7ды 3ыс3аша т1риплейди, кейин оларды4 классификациясына тийисли г6рри4 ш5лкемлестиреди.
О3ыты7шы менен ьбиргеликте о3ы7шылар жа3тыландыры7ды4 бир-биринен пары3ла7шы белгилерин аны3лайды. Г6рри4 да7амында жа3тылы3ты4 7азыйпасына, жа3тылы3 а2ымыны4 характерине 81м жа3тылы3 аралы2ына 3арап 6ш группа2а б5ли7 м6мкин деген жу7ма33а келеди.
Бул группалар 5з н17бтинде еки группаша2а б5линеди. Солай етип~ улы7ма 81м жершиликли жа3тыландыры7, жа3тылы3 а2ымыны4 характерине 3арап, ба2дарлан2ан, 3айт3ан жа3тылы3 болып б5линеди.
*1зирги 7а3ытта улы7ма жа3тылы3 ушын к6ндизги жа3тыландырату2ын жа3тылы3 ке4 пайдаланылады. Соны4 ушын о3ы7шыларды оларды4 к5бирек тар3ал2ан конструкциялары менен таныстыры7, бира3 бунда 1лбетте, моминесцент лампаларыны4 исле7ини4 физикалы3 31сийетлерин т6синдири7 лазым.
Программада о3ы7шыларды4 электромагнит пенен ислетилген буйымлар (электр 3о4ыра7ы, электр маятник, ойыншы3лар 8.т.ьб) менен танысы7лары н1зерде тутыл2ан. О3ы7шыларды булар менен т5мендегише таныстырылады` оны4 7азыйпасы 8а33ында т6синдириледи, ислетип к5рсетиледи, конструкциясы менен таныстырылады 81м электр схмасы сызылады. Мысал ушын,стол лампасы сондай буйым болы7ы м6мкин. О3ы7шылар2а буйымны4 тийкар2ы деталларны оларды4 5зи алды42ы шыны2ы7ларда таярлан2анлы2ы еслетиледи 81м тар3атылады. Лампа жыйнал2ан 8алда к5рсетиледи 81м онда барлы3 деталларыны4 бар жо3лы2ы аны3ланады. Кейин г6рри4 усылы менен буйымны4 81м деталларды4 конструктив жа2дайын 81м 5зине с1йкес 31сийетлери к5рип шы2ылады. О3ы7шыларды4 ды33аты конструкцияны4 31сийетлерине 81мде электр лампа патроны, выключателини4 беккемлени7ине, сымларды4 жайласы7ы 81м беккелени7и. к5риледи.
Электрлстирилген 6скенелерди к5рип шы2а турып, оны4 эстетик безели7ине итибар бери7 керек. О3ы7шыларда пайдаланы7 ушын 3олай, сондай-а3 шырайлы буйым таярла7 3ызы2ы7 пайда болады.
Электрлестирилген 6скенелер менен танысы7 н1тийжесинде о3ы7шылар т5мендегилерди 5злестирип алы7лары лазым.
q. Электрлестирилген буйымлар сондай констьрукцияланы7ы керек, оларда сымлар 81м контак бирикпелер к5ринбе7и керек, электр арматуралар пухта беккемленсин. Сонда буйымнан пайдаланы7 317ипсиз болады.
w. !сбап-6скенелер пайдаланы72а 3олайлы болы7ы керек.
e. Шарнирли бирикпелерди сымлар сондай жайластырылы7ы керек, 3урылмадан уза3 пайдаланы7 ушын жарамсыз болмаслы2ы керек.
r. Электр энергия тутыны7шыларын сондай жайластыры7 керек, ыссылы3ты т1сиринен жанып к6йип кетпейту2ын 81м айланы7шы детал2а сымлар оралып 3алмайту2ын болсын.
Солай етип, электрлестирилген деталларды жаса7 т6рли а2ашлы3 81м слесарлы3 1сбаплары ж1рдеминде 81м 81р 3ыйлы жумыслар орынла72а байланыслы. !сиресе электрлестирилген буйымларлар менен исле7де 317ипсизлик 3а2ыйдалары 8а33ында инструктажы менен таныстыр2аннан кейин стол лампасыны4 жетиспейту2ын деталларын жаса72а тийисли инструкцион карта таярлайды 81м оны о3ы7шылар2а тар3атады. Стол лампасыны4 барлы3 деталлары таяр бол2аннан кйин оны жыйна72а кириседи. Жыйна7 т1ртиби т6синдириледи.
Стол лампасын жыйна7ды о3ы7шылар 5злери жаса2ан лампочка патронын фанерден жасал2ан доска2а орнатады 81м доска2а выключатель орнатылады.

Лампа жыйнал2аннан со4 оны пардозла72а 5тиледи. Солай етип, стол лампасын монтаж ети7ди 81м к5ри7ди т5мендеги план тийкарында орынла2ан ма3ул болады~

q. Теориялы3 ма2лы7матларды т1кирарла7.

w. Стол лампасыны4 электр схемасын д6зи7.
e. Электр шынжырын монтаж ети7 ушын материал та4ла7.
r. Лампаны4 электр шынжырын монтаж ети7.
t. Жасал2ан стол лампасын сына7.

:йренилген материалларды т1кирарла7 ушынсора7лар улы7ма 81м прблемалы характерге ийе болма7ы керек. Мысал ушын т5мендеги` Не ушын патрон2а выключателди жал2айту2ын шнур ушларына контакт са3ыйналар жасалады ? Не себеп сымларды жал2а7да оларды4 ушларын жар3ыра72а шекем тазаланады ? Не ушын электрлестирилген 6скенелерди электр шынжырын монтаж 3ылы72а тек 2ана изоляция сымы ислетиледи ? Н ушын выключатель электр тогин бас3ары7 приборы деп аталады ?

Жумыс басла7дан алдын о3ы7шылар2а электрлестирилген буйымларды4 электр шынжырын монтаж ети7 31сийетлери 8а33ында с5йлеп бериледи.
!мелий жумыс 7а3тында сымларды ушына исле7 бериледи, лампа таяныш ойы3ларына 3ойылады 81м клеммалар2а жал2анады. Монтаж т1ртиби о3ы7шылар2а барлы3 операциялары баян етилгеннен кейин 81м керекли с67ретлер сызыл2ан инструкцион карта берилгени ма3ул. Сонда оларды4 жумысын тез орынла72а имканыят ту7ылады.
Монтаж ети7 да7амында, 1детте т6рли 3ыйыншылы3лар ту7ылы7ы м6мкин. О3ыты7шы олардан техник тапсырмалар сыпатында пайдаланы7ы м6мкин болады. М1селен, о3ы7шылар т1мийнле7 шнурын лампа2а бириктири7 керек.
Инструкцион карта бул операция к5рсетилген. О3ы7шыларда буны 3андай ети7 керек ? - деген сора7 ту7ылады. Бунда о3ыты7шы д1р8ал жу7ап бермейди, керисинше о3ы7шылар2а шнурды бириктири7 усылын табы7ды талап етеди. !лбетте, бунда о3ы7шылар о3ыты7шыны4 ж1рдемисиз оптимал жу7ма33а келе алмаслы3лары м6мкин. Бира3 бул 3ыйын жа2дай о3ы7шыларды пикирле7ге еркин жу7ма3 шы2ары72а 3ызы3тырады. Бул болса о3ы7шыларды4 интеллектуал ра7ажланы7ына 81м миййнетке социаллы3 жа3ынласы7ына ж1рдем береди.

Орынлан2ан жумыс сыпатын аны3ла7 ушын т5мендегилерди тексери7 керек~

q. Электр арматура2а шнурды4 ту7ры 81м пухта жал2ан2анлы2ы.

w. Плафон деталларыны4 (сым каркас, 3айтар2ыш патрон) пухта беккемленгенлиги.
e. Ток к5зи 81м выключателди4 ту7ры жал2ан2анлы2ы.
r. Жа3тыландыры7 6скенесини4 пардозланы7 сыпаты.
Таяр бол2ан стол лампасын сына7 т5мендеги т1ртипте 5ткизиледи`
а) Ламрочка патрон2а бурап киргизиледи.
б) Батерия лампа тийкарында2ы ойы33а жайластырылады.
в) Выключатель жал2анады (3осылады).

Саба3ты4 жу7ма3ла7шы б5лиминде 81р бир о3ы7шы жасал2ан буйымны4 сыпаты анализ етилип, журнал2а ба8а 3ойылады.

Егер комплекс буйымлар таярла7да о3ыты7шыны4 бир 5зи емес, б1лки бир неше о3ы7шылар менен биргеликте ба8а берилсе, жумысты н1тийжели жу7ма3 шы2ары7 сапалы шы2ады. Олар жа3сы орынлан2ан жумысты белгилейди, жаман к5рсетеди 81м тийисли ба8а 3ойы72а усыныс етеди.