Турмыста2ы электротехника жумыслары 81м автоматика элементлеринен билим бери7 усыллары

Тема` Электр шынжыры менен 1мелий шыны2ы7лар исле7 усылы.

Арна7лы о3ы7 материалын 6йрени7де баслан2ыш т6синик «электр схемасы» болып табылады. О3ыты7шы о3ы7шыларды4 элктр схемасыны4 з1р6рлигин а4ла7ларына ериси7 з1р6р.

Бу2ан т6рли жоллар менен ерисиледи` о3ы7шыларды4 классларда ийелеген билим 81м к5нликпелеринен пайдаланы7ы м6мкин. Электр схемалар2а у3сас н1рселерге м1селен, та7лар, дарьялар, 3алалар 81м бас3алар т6рли белгилер менен белгиленип 3ойылату2ын географик карталар2а тийкарланып, сондай ситуация пайда болады, бунда о3ыты7шылар жтерли билимге ийе емесликлерин к5ри7ге болады. Мысалы` Электр конструкторлы33а тийисли конкрет тапсырма брилди, оны орынла7 ушын инструкцияны4 электр схемасы болы7ы з1р6р. Оннан о3ы7шылар пайдалана билмейди.
О3ы7шылар электр схемасы ту7расында2ы билимлерге ихтияж сезгенлеринен со4 о3ыты7шы жа4а теманы т1риплйди 81м оны ды33ат пенен к5рип шы2ы72а кириседи.
q. Электр шынжыры элементлерини4 ш1ртли белгилери (электр арматуралары, ток к5зи 81м тутуны7шылар).
w. Тарма3лан2ан электр шынжыры схемасын д6зи7.
e. q- 1мелий жумыс. №алта фонарыны4 электр шынжыр схмасын д6зи7.
r. w- 1мелий жумыс. Тарма3тан (трансформатордан) т1мийенлени7ши электр шынжыры схемасын д6зи7.
Д1слеп о3ы7шылар шынжырды4 тийкар2ы элементлерини4 ш1ртли белгилерин 5злестирип алы7ы керек. Бул 7азыйпаны 1ри7айыластыры7 ма3сетинде шынжыр элементлери жазы7ы к5рсетилген, ток к5зи, лампа, выключатель 81м 5ткизгиш беккемленген, оларды4 3асынан ш1ртли белгилери сызыл2ан стенд таярлан2аны ма3ул. О3ы7шылар шынжыр элементлерини4 ш1ртли белгилерин сызы7да оларды4 5лшемлерине тийкарланып сызып 3ойы7 м6мкин. Стенд доска 3асына орнатылады 81м сол жерден w-e шыны2ы7 да7амына шекем алынбайды.
Кейин «электр схема» т6синигин 31липлестири7ге кирисиледи. Бунда ж1не д1слепки саба3лардан таныс бол2ан электр шынжыры стендинен пайдаланылады. Оны досканы4 шеп т1репине жайластырылады, о4 т1репине таныс бол2ан ш1ртли белгилерден пайдаланып, электр шынжыр схемасы сызылады.
Схема элементлери` ток к5зи, лампалар, выключательлерди т1рипле7 т1ртибине итибар бериледи, кейин барлы3 элементлерди шынжыр 5ткизгишлерине с1йкес сызы3лар менен бирлестирип шы2ылады.
О3ы7шылар д1птерлерине электр схеманы сыз2анларынан со4 бул т6синикти т1риплп бери7и керек. Электр шынжырыны4 ш1ртли белгилери ж1рдеминде орынлан2ан график к5риниси электр схема деп аталады.
Солай етип, электр схема менен таныстырлы2аннан со4 1мелий жумысларды орынла72а кирисиледи.
q- 1мелий жумыс` «#алта фонары электр шынжырыны4 схмасын д6зи7». Бунда о3ы7шыларды бир неше группа2а б5лип, 81р бир группа2а 3алта фонары бериледи 81м оны4 электр схемасын сызы7 7азыйпасы тапсырылады. О3ыты7шы тапсырманы4 ту7ры орынланы7ын, я2ный о3ы7шылар схема элементлерин ту7ры 5лшемде исле7лерин, сызы3ларды параллель 5з-ара перпендикуляр жа2дайда 5ткери7лерин 8.т.б г6зетип барады.
Характерли бол2ан 31телерди о3ы7шылар менен биргеликте тал3ыланады 81м сапластырылады. Егер 3алта фонарлары т6рли т6рли типте ьболса, тапсырманы орынла2аннан со4 оларды4 электр схемалары бир 3ыйлы екенлигин т1риплеген 8алда конструктив 31сийетлерин т6синдири7 м6мкин.
w- 1мелий жумыс` «Стол лампасыны4 электр схемасын д6зи7». Бул тапсырманы орынла7 о3ы7шыларды п1сейтири7ши трансформатор ар3алы тарма3тан т1мийенлени7ши ток тутыны7шылары менен таныстыры7ды н1зерде тутады. Бул лаборатория жумысларын орынла7 81м электрлестирилген буйымлар жаса72а тийисли шыны2ы7ларды ток к5зи менен т1мийенле7ди а4сатластырады.
Арна7лы 1мелий жумысты орынла7да 5ткен жылларда о3ы7шылар т1репинен таярлан2ан стол лампасынан пайдаланылады. Лампа e,t В керне7ге ийе болып, лампаны ток к5зи (розетка) менен тутыны7шы2а 5ткери7ге 3олай.
Бул шынжырда штепсель вилкасы о3ы7шылар ушын жа4а элемент болып, о3ыты7шы алды менен о3ы7шылар2а оны4 7азыйпасы 81м д6зилиси менен таныстыры7 керек.
Элктротехника кабинетиндеги жумыс орнын w,t яки e,t В керне7ге ийе тегис 3у7атта2ы 81м w,t яки e,t В бол2ан трансформатордан пайдалан2ан ма3ул. Бира3 санаатта бундай трансформаторлар шы2арылмайды. Соны4 ушын w00-ey В лы трансформаторды4 екинши орамын o- б5лимге б5лип (орам санларын те4 етип алып), соннан пайдаланы7 м6мкин. Бундай o- еркин ток к5зи пайда болады. Бундай трансформаторлар о3ы7шылар кире алмайту2ын жерге орнатылады, керне7 столлар2а к5ринбейту2ын етип 5ткерилген сым ар3алы бериледи.
Егер керне7ди жумыс столларына 5ткери7ди4 илажи болмаса, магазиннен r В керне7 берилету2ын ЛИП-o0 типиндеги ту7рыла2ыштан пайдаланы7 м6мкин. Бундай ту7рыла2ыштан e-r ин 1мелий шыны2ы7ларды з1р6р керне7 менен т1мийенлей алады. Электр шынжыры т6синигин 31липлестири7ды4 1пи7айы электр 6скенелер 81м 1сбапларды (мысалы` электрлескен ойыншы3лар, 6й 1сбаплары 8.т.б) пайдаланып исле7 жа3сы н1тийже береди.
О3ы7шыларды4 ды33аты 81р бир электр 3урылмасында 5з-ара 5ткизгишлер менен тутастырыл2ан тутыны7шы 81м ток к5зи барлы2ына, оларды4 жумысы выключатель ж1рдеминде бас3ары72а 3аратылады. Бул о3ы7шыларды «Электр шынжыры» т6синигин 5з-ара 5ткери7 менен жал2ан2ан ток к5зи, оны4 тутыны7шысы 81м выключатель электр шынжырын пайда ети7ди а4лы т6рде 5злестири7ге таярлайды. Бул т6синикти4 о3ы7шылар а4ында беккеленип 3алы7ы ушын электр шынжырлы стенд ш5лкемлестири7 керек. Шынжыр тутастырыл2анда лампаны4 жаны7ы, двигательди4 исле7и 6зилгенде керисинше болы7ын к5рсети7 з1р6р. Стенд ж1рдеминде шынжыр элементлерини4 орнын 5згертири7 оны4 исле7ине т1сир етпеслигин электр шынжырыны4 тийкар2ы исле7 ш1ртлеринен бири оны4 бир жа2дайда болы7ыны4 кереклигин к5рсети7 лазым.
«Электр схема» 81м «Электр шынжыры» т6синиклери менен таныс3анларынан со4 о3ы7шылар2а 5ткизгишлер 81м изоляция материаллары 8а33ында техник ма2лы7матлар бери7ге 5тиледи. Егер о3ыты7шы саба33а арна7лы таярлан2ан стендтен пайдалан2ан жа2дайда материаллар электр тогин 5ткери7и, 3айсылары 5ткермейту2ынлы2ы 8а33ында т1жириййбелер 5ткерип, о3ы7шылар булл материалды сапалы 5злестиреди. Стенд ток к5зи, лампалар, 5ткизгишлер 81м бир-биринен qt0 мм аралы3та жайлас3ан еки клеммасы бол2ан электр шынжыры орнатыл2ан фанер щитдан ибарат.
Клеммаларды алдынан таярлап 3ойыл2ан материаллар (мыс, алюминий 5ткизгишлер, пыша3 т5с б5леги, фанер, резина, пластмасса 8.т.б) менен тутастырып, о3ы7шылар оларды4 3айсылары 5ткермейту2ынын аны3лайды. Т1жирийбе тийкарында о3ыты7шы металлар 5ткизгиш екен, металл емеслер (резина, а2аш, пластмасса) электр изоляторы екен, деген жу7ма33а алып келеди. Усыны4 5зинде-а3 о3ыты7шы т5мендеги т1жирийбени 5ткереди. Бир б5лек а2ашты ас дузыны4 су7да2ы еритпесине салады 81м стенд клеммаларына жал2айды, лампалар жанады. Сонда о3ыты7шы 81м о3ы7шылар а2аш тек 2ана 3ур2а3 жа2дайына изолятор бола алады деген жу7ма33а келеди. Со2ан у3сас жол менен о3ы7шылар2а электролитлерди4 5ткери7ше4лиги ту7расында ма2лы7мат бериледи. О3ы7шылар ды33аты т6рли материаллар электр тогин т6рлише 5ткери7ине 3аратылады. Айтыл2анларды тастыйы3ла7 ма3сетинде т1жирийбе 5ткериледи. Бир 3ыйлы 5лшемдеги мыс 81м нихром 5ткизгишлер (электр плитка спираллары) стенд клеммаларына жал2анады. О3ы7шылар клеммаларды мыс сым2а тутастырыл2анда лампа жаны7ын, спирал сымда болса 3ызарып 3ызы7ын к5реди.
Соны4 менен бирге о3ы7шылар2а электротехникада, к5бинесе мыс 81м алюминий 5ткизгишлер ислетили7и айтылады, оларды4 токты жа3сы 5ткерету2ынлы2ы ж5нинде де жол-жобалар берриледи. Электр шынжырын монтаж ети7 ушын ислетилету2ын сымлар изоляция менен 3апланады. Не ушын монтаж сымлары изоляция менен 3апланады ? деп 3ойыл2ан сора7 о3ы7шылар ушын 3урамалы емес, бира3 ол о3ы7шыларды4 итибарын активлестиреди.
О3ы7шыларды сымларды4 бир 3абатлы 81м к5п 3абатлы изоляциялан2ан 81м изоляцияланба2ан т6рлери менен таныстыры7 з1р6р. Сондай-а3 5ткизгишлерди4 т6рли ш1риятларда ислетили7и 8а33ында да айтылып 5тиледи. Электротехника жумысларын орынла72а тийисли шыны2ы7ларда 3олланылату2ын 5ткизгишлер 8а33ында2ы тийкар2ы ма2лы7матлар2а ийе бол2ан таблица д6зи7 ма3сетке му7апы3 болады.

Шнур маркасы	Аты	№олланы7 тара7ы
ШБВГ ШБВВП ШБРО	Пластмасса (поливинилхлорид) изоляциялы параллель сымлы ийили7ши шнур. Пластмасса 3абатлы, пластмасса изоляциялы, параллель сымлы ийили7ши шнур. Жип пенен орал2ан, 3аплан2ан резина изоляциялы сымлары есилген ийили7ши шнур.	Стол2а, дий7ал2а 81м пол2а орнатылату2ын лампаларда, винтелятор, чайник 81м бас3а приборларда Соны4 5зи Соны4 5зи

Б5лмелерди электр линиясы менен 5ткери7 ушын д1слп тийисли талаплар2а жу7ап берету2ын сымларды та4ла7, оларды4 базылары ту7расында о3ы7шылар2а т6синик бери7и тийис. Сондай-а3 317ипсиз ислетили7и, 5рт 317ипсизлиги, 6лкен нагрузкада шыдам бере алы7ы, изоляциясыны4 шыдамлылы2ы, эстетиклиги 81м бас3алар ту7расында да т6синдириледи. *1р бир та4ла2ан сымлар 3ойыл2ан талаплар2а жу7ап бери7и ушын оны4 тийкар2ы характеристикаларын били7и керек. Сымлар 1детте 81риплер 81м санлар менен маркаланады. Ш- шнур, Б- 6й турмыслы3, П- тегис, В- пластмасса изоляциялы, Р- резина изоляциялы, Г- ийили7ше4, О- то3ыл2ан орама, А- алюминий сымлы. М1селен` АПР-t00 маркасы сымны4 алюминий 3уйылмалы, резина изоляциялы t00 В 3а шекемги керне7ликке м5лшерленгенлигин билдиреди.

*1р бир конкрет 8алда сымларды4 характеристикасын били7 ушын электромонтйор справочнигинен пайдаланылады. Оннан 3андай пайдаланы7 кереклигин о3ыты7шылар2а к5рсети7 з1р6р. Сымлар 8а33ында ма2лы7матлар2а ийе бол2аннан кейин, о3ы7шылар оларды жал2а72а кириси7и м6мкин, бира3 бунда д1слеп о3ы7шыларды электр монтаж 1сбаплары менен таныстырып шы2ы7 керек. Монтаж 1сбаплары менен таныстыры7ды о3ыты7шы г6рри4 жолы менен 1мелге асырады.
О3ты7шы г6рри4 да7амында о3ы7шылар ды33атын 1сбапларды4 сабыны4 изоляция менен 3аплан2анлы2ына 3аратады. Кейинирек н себептен электр монтаж 1сбапларыны4 сабына резина яки пластмасса кийгизиледи ? деген сора7ды береди. Соннан кейин сымларды монтаж 3ылы72а таярла7 жумысларына кириседи. О3ы7шылар2а сымларды4 электр шынжырын монтаж ушын 3алай таярла7ды (ушларын тазалайды, исле7 береди, бир-бирине жал2айды 8.т.б) айтып 81м к5рсетип 2ана 3алмай, оларда монтаж 1сбапларынан ту7ры пайдаланы7, жумыс3а жа3сы 3атнаста болы7, о3ы7 81м билимлерин 31липлестири7 лазым.
Сол себепли 1мелий жумысты орынла7ды о3ы7шылар т5мендеги жумыс усылларын ийелеген болы7лары лазым.
q. Сым узынлы2ын 5лше7. Сым тегисленип, линейка2а 3ойылады, кесилиси7 жери белгиленеди.
w. Пласгагубца (ата7ыз) менен кеси7. О3ыты7шы ата7ызды 3олда 3андай усла7 кереклигин к5рсетеди.
e. Изоляцияны сым ушларынан ажыраты7. О3ы7шылар2а изоляцияны сым ушларынан пыша3 81м арна7лы 3ыс3ышлар ж1рдеминде ажыраты7 м6мкинлиги айтылады.
r. Сымларды тазала7, о3ы7шылар2а сымларды4 пыша3 ямаса наждак 3а2азы ж1рдеминде тазаланы7ына айтылады. Тазала7 усыллары к5рсетиледи.
t. О3ы7шылар2а монтаж ети7де сымларды4 приборлар2а 3ыс3ышлар ж1рдеминде бириктири7ди 6йретеди. %з ш1рияттына 3арап сымларды еки 3ыйлы усылда контактлы хал3алар 81м 6шликлер ж1рдеминде тутастыры7 м6мкин. Бунда контактлы хал3алар таярла7 усылы к5рсетили7и ш1рт. Егр сым бир ток 5ткери7ши монтаждан ибарат болса, домала3 жа3лы амбурдан пайдаланылады. К5п монтажлы сымлар ушын контакт хал3а з1р6р диаметрли металл стержень ж1рдеминде жасалады.
y. Сымларды жал2а7. О3ыты7шы сымларды4 т6рине 3арап оларды тутастыры7 усылларын к5рсетеди. О3ы7шылар д1слп бир ток 5ткери7ши монтажлы еки сымды, со4 к5п монтажлы сымды 5з-ара тутастырады.
u. Сымларды4 тутастыр2ан жерлерин изоляцияла7. О3ыты7шы изоляцион ленталарды4 т6рлерине 81м 31сийетлерине 3арап сойлеп береди. Изоляйия лента т6рине 3арап сымларды4 жал2ан2ан жерлерин изоляцияла7 усылын тутастырып к5рсетеди.
Солай, тип, о3ы7шыларда жа4а о3ы7 материалына 3арап 3ызы2ы7 туй2ысы ояны7 керек.
Мысалы` О3ы7шылар2а сондай сора7 бери7 керек, оларды4 жу7абын били7ди излестирсин, бира3 билим 81м о3ы7лары жетиспегенлиги себепли о2ан 5злери жу7ап таба алмайды. Сондай сора7ларда болы7ы керек, не ушын стол лампаларында, люстраларда, керне7ди жа3тыландыры7 лампаларында киши (q-qw в) электр лампалары емес, 6лкен (ww0 в) лампалар ислетиледи ? деп сора7 м6мкин. Бул сора72а о3ы7шылар жу7ап бере алмайды. Бундай жа2дайда о3ы7шыларды м1жб6р ети7 керек емес. Бунда проблемалы жа2дай ж6зеге келеди.
Ол таза тема д6зи7 ушын е4 3олай ш1рият жаратыды. О3ыты7шы жа4а теманы орта2а тасла7 менен берилген сора72а жу7ап табы7 ушын жолын ашып береди.
Арна7лы теманы4 тийкар2ы сора7ларын к5рип шы2ы7ды т5мендеги план тийкарында пайда ети7 м6мкин.
q. Электр лампаны4 д6зилиси 81м исле7 принципи.
w. Жа3тыландыры7 приборларында ислетилету2ын арматура.
e. q- 1мелий жумыс. Лампа патронын б5лимлерге ажыраты7 81м жыйна7. Шнурды патрон2а жал2а7.
r. w- 1мелий жумыс. Выключательди б5лимлерге ажыраты7 81м жыйна7. Шнурды выключателге жал2а7.
t. e- 1мелий. Штепсель вилкасын б5лимлерге ажыраты7 81м жыйна7. Шнурды штепсель вилкасына жал2а7.
y. Жа3тыландыры7 приборларыны4 электр шынжырында ислетилету2ын сымлар.
Солай етип, t- класста ww0 В ли электр лампаны 6йрени7ди о3ы7шылар жаса2ан электрлестирилген 3олланбадан пайдаланып д6зи7 м6мкин.
№олланба панелинде электр лампа с67рети сызыл2ан. Оны4 81р бир деталынан к5рсети7 сызы3 шы2арыл2ан. Сызы3 а3ырында панелди4 жо3ары б5лимини4 о4 т1репиндеги м6йешине жайлас3ан сигнал лампасы электр шынжырыны4 контакты болады. О3ыты7шы лампа деталыны4 атын айтады. О3ы7шы к5рсеткиш штеккерини айтыл2ан детал жазы7ы 3асында2ы уя2а 3ояды 81м к5рсеткиш ушын тийисли контакт3а тийгизеди. Сигнал лампаны4 жаны7ын жу7апты4 дурыслы2ынан дерек береди.
Лампаны4 исле7 принципин 6йрени7ге айры3ша итибар бери7 з1р6р. Лампадан пайдалан2анда о3ы7шылар оны4 жары3 бери7ге 3андай 81дийсе себеп болы7ын ойламайды. Соны4 ушын лампаны4 3ыз2ан волфрам сымыны4 нурланы7ы 8а33ында с5йлеп бери7ден алдын 5ткизгиш ар3алы электр тоги 5ткенде оны4 3ызы7ы 81м со4 нур шаша7ыны4 пайда болы7ына о3ы7шыларды исендири7 керек. Сол ма3сетте арна7лы таярлан2ан панелде т1жирийбе 5ткери7 м6мкин.
Цоколига 81м орайлы3 контактына сымлар пайкалап жал2ан2ан 6лкен (qt0-w00 Вт) элктр лампа штативке беккемленеди. Сымларды4 ушына бас3арылату2ын ток к5зи (автотрансформатор ЛАТР) жал2анады. Керне7 1сте-а3ырын асырыл2анда лампа спиралы 3ыза баслайды 81м алдын 3ыз2ыш, кейинирек жа3тылы3 ре4ге киреди. Бира3, спираль аппа3 болып а2ар2анша 3ызады. Бунда о3ы7шылар2а лампа спиралы 3ыййын суйы3ланату2ын (ерийту2ын) металл-вольфрамнан жасал2анлы2ы айтылады. Жа3тылы3 берилгенде ол шама менен e000⁰ c температура2а 3ызады.
Эксперимент процессинде сора7 ту7ылы7ы м6мкин. Не ма3сетте лампа спиралы шийше колба2а жайластырылады ? О3ы7шылар т1жирийбеден электро лампа спиралын д1р8ал 3ойып кети7ин биледи, бира3 не себептен сондай болы7ына жу7ап бере алмайды. О3ыты7шы 3ыз2ан спираль 8а7а менен 5з-ара актив т1сирлени7ин, соны4 ушын тез к6йип кети7ин т6йиндиреди. Спиралды 8а7а т1сиринен са3ла7 ушын оны 8а7асы сорыл2ан шийше колба2а жайластырылады.
№у7атлы лампаларыны4 колбасы 8а7аны 3ысып шы3арату2ын 5зи спираль менен т1сирлеспейту2ын инерт газлер (мыс, криптон) менен толтырылады. Пайдаланыл2ан электр энергияны4 тек 2ана w-e проценти жа3тылы3 нурына айланады, ал 3ал2ан б5лими болса ыссылы33а айланады. Соны4 ушын электр лампалар 3атты 3ызбайды. О3ы7шыларды лампада к5рсетилген номиналлар менен таныстыры7 з1р6р. Бунда «3у7ат» 81м «керне7» т6синиклерин о3ы7шылар2а ж6д1 1пи7айы етип т6синдиргенде 2ана жа3сы н1тийже береди. Сондай-а3 о3ы7шылар2а лампаны характрле7ши номиналлар жазы7ы 3ай жерге жайлас3анлы2ын 81м олардан 3алай пайдаланы7 кереклиги к5рсетиледи. Усы жа2дайда о3ы7шылар2а лампа 3у7аты 3анша 6лкен болса, ол сонша 6лкен жа3тылы3 берилету2ынлы2ы айтылады. Лампада к5рсетилген керне7 тарма2ыны4 ток к5зи керне7ине с1йкес болы7ы керек.
Жа3тылы3 3урылмаларында ислетилету2ын электр арматураларын 6йрени7ди оны4 характеристикасын бери7ден баслайды. Тутыны7шыларды шынжыр2а жал2а7 81м оны4 жумысын бас3ары7 ушын хызмет 3ылату2ын приборлар электр арматуралар деп аталады. Жа3тыландыры7 тарма2ынан лампа патрны, выключатель 81м штепсль вилкасы электр арматура2а киргизиледи. Электр арматураларды4 д6зилиси менен о3ы7шылар 1мелий шыны2ы7лар орынла7 процессинде танысады.
q- 1мелий жумыс. Лампа патронын б5лимлерге ажыраты7 81м жыйна7. Шнурды патрон2а жал2а7.
О3ы7шылар2а лампа патронлары оны электр тарма2ына жал2а7 ушын хызмет ети7и айтылады. %з 7азыйпасына 3арап олар аспа жипке асылату2ын, дий7ал2а орнатылату2ын болы7ы м6мкин. Олар формасына 3арап пары3ланады. Оларда2ы улы7малы3 соннан ибарат, оларды4 81р 3айсысында электр лампаны4 орайлы3 контактында ток 5ткери7ши контактлар болады. Ток 5ткери7ши деталлар изоляция материалинан таярлан2ан корпуста жайлас3ан.
!мелий жумыстан ма3сет о3ы7шыларды4 лампа патроны д6зилисин беккем 6йренгенлери 81м оны б5лимлерге ажыраты7 81м жыйна7 билимлерин пайда ети7ден ибарат. О3ы7шылар2а лампа патронлары, 5ткизгишлер, электрмонтаж 1сбаплары, изоляция лентасы 81м инструкцион карта бериледи. Инструкцион картада жумысты орынла7 т1ртиби к5рсетиледи.
Таблица – q
Лампа патронын б5лимлерге ажыраты7 81м жыйна7. Шнурды патрон2а жал2а7.

Патронны4 6сти4ги 3а3па2ын алы4. Патрон деталларын стол2а 3ойы4. С67ретте к5рсетилген деталларды табы4.

Шнурды патрон2а жал2а4.

Патронды жыйна4. Буны4 ушын шнурды патронны4 ажыралату2ын корпусы жо3ар2ы тесигинен 5ткизи4. Вкладшты беке 3атырып 3ойы4.

Лампаны патрон2а бурап киргизи4 81м ту7ры жыйнал2анлы2ын тексери4.

Арна7лы инструкцион картада екинши пунктине итибар берилмеген. Сымды патрон2а 3андай усылда жал2анады, контак са3ыйналар ж1рдеминде болады ? –деген сора7 табый2ый. Бундай техник тапсырмалар о3ыты7шылар санасыны4 билимини4 ра7ажланы7ы ушын пайдаланылады.
w- 1мелий жумыс. Выключателди б5лимлерге ажыраты7 81м жыйна7. Шнурды выключателге жал2а7.
Выключателди 6йрени7ге тийисли 1мелий жумысты орынла7дан алдын о3ы7шылар2а выключателди4 электр-лампа, машина 81м приборларды жал2а7 – 6зи7 ушын хызмет етили7и айтылады. Выключателлерди4 81р 3ыйлы т6рлери болады. Соны4 ушын оларды4 тийкар2ыларын о3ы7шылар2а к5рсети7 лазым. Выключателлерди4 конструкциясы т6рлиш болы7ына 3арамай, барлы2ында да 3оз2алы7шы контакт, жал2а7шы жайлары, ажыраты7шы 3оз2алмас контактлар бар екенлигине ды33ат етиледи.

Отвертка менен 3а3па3 орайында жайлас3ан винти бурап шы2ары4. №а3па3ты алы4.

Выключателди4 3оз2алы7шы 81м 3оз2алмас контактларын аны3ла4.

Выключателди4 3оз2алы7шы контактын к5зден 5ткерген 8алда ажыраты4 81м жал2а4.

Электр шынжыр тутасы7ы 3андай жа2дайда болы7ын аны3ла4.

№ысы7 винтлерин бурап шы2ары4.
Сымларды4 ушларында контакт 3ал3алар таярла4. №ысы7 винтлери ж1рдеминде сымларды выключателди4 3оз2алмас контактларына жал2а4. Выключателди жыйна4.
Контрол лампа ж1рдеминде шнурды4 выключателге ту7ры жал2ан2анлы2ын тексери4.
Бул жумысты орынла7 конструкцион картада к5рсетилген т1ртипте 5ткизиледи.
e- 1мелий жумыс. Штепсель вилкасын жыйна7. Вилка2а шнурды жал2а7.
Штепсель вилкасын 61нри7ге тийисли 1мелий жумыс алды42ылар2а у3сас инструкцион картадан (таблицадан) пайдаланып орынланады. О3ы7шылар2а штепсель вилкасыны4 7азыйпасы 8а33ында ма2лы7мат бергенде, ол электр энергияны тутуны7шылар2а жал2а7 ушын хызмет етили7и айтылады. Вилка корпустан (ажыратылату2ын ямаса ажыралмайту2ын) 81м сымларды жал2а7 ушын 3ысы7 винтлери бол2ан еки штифтен д6зилген.
Вилканы жал2а7 81м ажыраты7да оны пластмассадан таярлан2ан корпустан усла7 керек.