Turli bazislardagi vektorlar, chiziqli operatorlar orasida bog`lanishlar. O`xshash matritsalar



Download 24,98 Kb.
Sana26.06.2021
Hajmi24,98 Kb.
#101843
Bog'liq
Турли базисдаги векторлар


Turli bazislardagi vektorlar, chiziqli operatorlar orasida bog`lanishlar. O`xshash matritsalar.

V vektor fazoning (1) bazisi va bu fazoda chiziqli operator berilgan bo`lsin.







x va vektorlarning (1) bazisga nisbatan koordinatalar ustunini va bilan belgilaymiz:

,

Bu matritsalar orasidagi bog`lanishni topamiz.

Teorema. V vektorlar fazoning -chiziqli operatori va matritsa operatorning (1) bazisdagi matritsasi bo`lsin, u holda vektorlar uchun quyidagi tenglik o`rinli bo`ladi.

Isboti.


bo`lsin,

u holda





……………………………………..



tengliklar o`rinli bo`ladi.

Agar

bo`lsa


;

Demak,




tenglik isbotlandi.

Teorema. V vektor fazoning chiziqli operator (1) bazisga nisbatan uning matritsasi berilgan bo`lsin. Agar vektor uchun



bo`lsa, u holda bo`ladi.

Isboti. matritsaning aniqlanishiga ko`ra,



(1)

ga vektorlarni ketma-ket qo`yib,


(2)

……………………………………………………..





  1. va (2) ga asosan, va B matritsalarning mos ustunlari ustma-ust tushadi. Demak,

Chiziqli operatorlar rangi bilan uning matritsasi rangi orasidagi bog`lanishni ko`ramiz.

Teorema. Chekli o`lchovli vektor fazo chiziqli operatorning rangi bu operator matritsasining rangiga teng.

Isboti. vektor fazoning tanlangan bazisi bo`lsin. vektorlarning bu bazisga nisbatan koordinatalar ustini bo`lsin. Ular operator matritsasi ning ustunlaridan iborat bo`ladi, ya`ni

(1)

Demak,


vektorlar sistemasining rangi, bu vektorlarning ustunlari sistemasi rangiga teng, shular uchun va (1) ga ko`ra,

(2)

V vektor fazoning vektori berilgan bo`lsin, va

bo`lsin chiziqli operator bo`lgani uchun

o`rinli.

Shuning uchun,



ya`ni operator obrazi vektorlar orqali tashkil topadi. Bu yerdan,



(3)

  1. va (3) ga ko`ra, operatorning rangi matritsa rangiga teng.

Turli bazislarga nisbatan berilgan vektorlarning ustun koordinatalari orasidagi bo`g`lanish.

V-n o`lchovli nolmas vektor fazo bo`lsin. Bu fazoning ikkita turli bazislari berilgan bo`lsin.

(1)

(2)

  1. bazis vektorlarini (1) bazis vektorlari orqali ifodalaymiz.



(*)

………………………………….



Ta`rif.


matritsaga birinchi bazisdan ikkinchi bazisga o`tish matritsasi deyiladi. Bu yerda k-ustun vektorning bazisga nisbatan koordinatalar ustunidir.

Teorema. T-matritsa teskarilanuvchidir.

Isboti. chiziqli erkli vektorlar sistemasi bo`lgani uchun bu vektorlar koordinatalar ustunining ham chiziqli erkliligi kelib chiqadi, ya`ni T matritsaning ustun vektori chiziqli erklidir. Shuning uchun T matritsa teskarilanuvchi.



vektorning birinchi bazisga nisbatan koordinatalar ustunini ikkinchi bazisga nisbatan deb belgilaymiz. va orasida bog`lanish o`rnatamiz.

Teorema. va koordinatalar ustuni x vektorning (1) va (2) bazisga nisbatan matritsalar bo`lsa, va T-birinchi bazisdan ikkinchi bazisga o`tish matritsasi bo`lsa, u holda



(1)

(2)

Isboti. va



(3)

(4)

bo`lsin, u holda



,

bo`ladi. lar o`rniga (*) tenglikdan foydalanib, (4) ni quyidagicha yozamiz.



Bundan




...............................................



bu yerdan



ya`ni


bu tenglikning ikkala tomonini ga ko`paytirib,

ga ega bo`lamiz.

-nol` bo`lmagan chekli o`lchovli vektor fazo bo`lsin. vektor fazoning

(1)

(2)

bazislari va birinchi bazisdan ikkinchi bazisga o`tish matritsasi T berilgan bo`lsin.

Teorema. vektor fazoning chiziqli operatori bo`lsin. va matritsalar bu operatorning mos ravishda (1) va (2) bazisga nisbatan matritsalari bo`lsin. T matritsa esa birinchi bazisdan ikkinchi bazisga o`tish matritsasi bo`lsin, u holda

bo`ladi.

Isboti. Yuqoridagi teoremaga ko`ra,



(3)

(4)

bu yerda va lar x vektorning mos ravishda birinchi va ikkinchi bazisdagi (matritsalari) koordinatalar ustuni ustuni (4) tenglikda x vektorni bilan almashtirib,





tenglikka asosan,



  1. ga ko`ra, . Bu tenglik uchun o`rinli. 1*
    ga ko`ra,

Ta`rif. Agar teskarilanuvchi matritsa mavjud bo`lib,



tenglik o`rinli bo`lsa, u holda matritsalar o`xshash matritsalar deyiladi.



Teorema. to`plamda matritsalarning o`xshashlik munosabati ekvivalentlik munosabatidir.
Download 24,98 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish