Turli bazislardagi vektorlar, chiziqli operatorlar orasida bog`lanishlar. O`xshash matritsalar.
V vektor fazoning (1) bazisi va bu fazoda chiziqli operator berilgan bo`lsin.
x va vektorlarning (1) bazisga nisbatan koordinatalar ustunini va bilan belgilaymiz:
,
Bu matritsalar orasidagi bog`lanishni topamiz.
Teorema. V vektorlar fazoning -chiziqli operatori va matritsa operatorning (1) bazisdagi matritsasi bo`lsin, u holda vektorlar uchun quyidagi tenglik o`rinli bo`ladi.
Isboti.
bo`lsin,
u holda
……………………………………..
tengliklar o`rinli bo`ladi.
Agar
bo`lsa
;
Demak,
tenglik isbotlandi.
Teorema. V vektor fazoning chiziqli operator (1) bazisga nisbatan uning matritsasi berilgan bo`lsin. Agar vektor uchun
bo`lsa, u holda bo`ladi.
Isboti. matritsaning aniqlanishiga ko`ra,
(1)
ga vektorlarni ketma-ket qo`yib,
(2)
……………………………………………………..
va (2) ga asosan, va B matritsalarning mos ustunlari ustma-ust tushadi. Demak,
Chiziqli operatorlar rangi bilan uning matritsasi rangi orasidagi bog`lanishni ko`ramiz.
Teorema. Chekli o`lchovli vektor fazo chiziqli operatorning rangi bu operator matritsasining rangiga teng.
Isboti. vektor fazoning tanlangan bazisi bo`lsin. vektorlarning bu bazisga nisbatan koordinatalar ustini bo`lsin. Ular operator matritsasi ning ustunlaridan iborat bo`ladi, ya`ni
(1)
Demak,
vektorlar sistemasining rangi, bu vektorlarning ustunlari sistemasi rangiga teng, shular uchun va (1) ga ko`ra,
(2)
V vektor fazoning vektori berilgan bo`lsin, va
bo`lsin chiziqli operator bo`lgani uchun
o`rinli.
Shuning uchun,
ya`ni operator obrazi vektorlar orqali tashkil topadi. Bu yerdan,
(3)
va (3) ga ko`ra, operatorning rangi matritsa rangiga teng.
Turli bazislarga nisbatan berilgan vektorlarning ustun koordinatalari orasidagi bo`g`lanish.
V-n o`lchovli nolmas vektor fazo bo`lsin. Bu fazoning ikkita turli bazislari berilgan bo`lsin.
(1)
(2)
bazis vektorlarini (1) bazis vektorlari orqali ifodalaymiz.
(*)
………………………………….
Ta`rif.
matritsaga birinchi bazisdan ikkinchi bazisga o`tish matritsasi deyiladi. Bu yerda k-ustun vektorning bazisga nisbatan koordinatalar ustunidir.
Teorema. T-matritsa teskarilanuvchidir.
Isboti. chiziqli erkli vektorlar sistemasi bo`lgani uchun bu vektorlar koordinatalar ustunining ham chiziqli erkliligi kelib chiqadi, ya`ni T matritsaning ustun vektori chiziqli erklidir. Shuning uchun T matritsa teskarilanuvchi.
vektorning birinchi bazisga nisbatan koordinatalar ustunini ikkinchi bazisga nisbatan deb belgilaymiz. va orasida bog`lanish o`rnatamiz.
Teorema. va koordinatalar ustuni x vektorning (1) va (2) bazisga nisbatan matritsalar bo`lsa, va T-birinchi bazisdan ikkinchi bazisga o`tish matritsasi bo`lsa, u holda
(1)
(2)
Isboti. va
(3)
(4)
bo`lsin, u holda
,
bo`ladi. lar o`rniga (*) tenglikdan foydalanib, (4) ni quyidagicha yozamiz.
Bundan
...............................................
bu yerdan
ya`ni
bu tenglikning ikkala tomonini ga ko`paytirib,
ga ega bo`lamiz.
-nol` bo`lmagan chekli o`lchovli vektor fazo bo`lsin. vektor fazoning
(1)
(2)
bazislari va birinchi bazisdan ikkinchi bazisga o`tish matritsasi T berilgan bo`lsin.
Teorema. vektor fazoning chiziqli operatori bo`lsin. va matritsalar bu operatorning mos ravishda (1) va (2) bazisga nisbatan matritsalari bo`lsin. T matritsa esa birinchi bazisdan ikkinchi bazisga o`tish matritsasi bo`lsin, u holda
bo`ladi.
Isboti. Yuqoridagi teoremaga ko`ra,
(3)
(4)
bu yerda va lar x vektorning mos ravishda birinchi va ikkinchi bazisdagi (matritsalari) koordinatalar ustuni ustuni (4) tenglikda x vektorni bilan almashtirib,
tenglikka asosan,
ga ko`ra, . Bu tenglik uchun o`rinli. 1*
ga ko`ra,
Ta`rif. Agar teskarilanuvchi matritsa mavjud bo`lib,
tenglik o`rinli bo`lsa, u holda matritsalar o`xshash matritsalar deyiladi.
Teorema. to`plamda matritsalarning o`xshashlik munosabati ekvivalentlik munosabatidir.
Do'stlaringiz bilan baham: |