Türkmenistanyň bilim ministrligi türkmenistanyň milli bilim instituty

Dante Aligeri, italýan şahyry. “Ylahy Komediýa” – 2 sagat.
D. Aligeriniň ömri we döredijiligi.
―Ylahy kömediýada‖ görkezilýän sahnalaryň göçme manysy; babyr, ýolbars, 
arryk möjek adamy iýjek kemçilikleriň nyşany hökmünde. Poemada täzeçillik we 
ynsanperwerlik.
Iogann Wolfgang Gýote. Goşgular. “Faust” tragediýasy – 2 sagat.
 
Ý. W. Gýotäniň ömri we döredijiligi.
Şahyryň öňdebaryjy magaryfçylyk pikirleri. Bilim üçin janyny şeýtana satan alym, 
filosof Faust baradaky eserde durmuşyň, ýaşaýşyň syrlaryny öwrenmek baradaky 
pikirler. Faustyň keşbi, onuň Mefistofel bilen baglaşan şertnamasy.
Faustyň zähmet baradaky pikirleri.
Gýötäniň goşgulary we olaryň tema baýlygy. 
Antuan de Sent-Ekzýuperi, fransuz ýazyjysy. „Kiçijik şazada” filosofik 
ertekisi – 2 sagat. 
A. Sent-Ekzýuperiniň ömri we döredijiligi.
„Kiçijik şazada‖ atly filosofik ertekisi. Ertekide adamyň durmuşa öz wyždan we 
ahlak ölçeginden seredişi, kiçijik şazadanyň tebigatyň gözelligine bolan garaýşy, 
onuň ahlak gözelligini gözleýşi.
 
Dünýä edebiýatynda türkmen temasy – 1 sagat 
Gündogaryň we Günbataryň gadymdan bäri gatnaşyklarynda türkmenleriň möhüm 
orny. Beýik ýüpek ýoly. Türkmenistanyň amatly geografik ýerleşişi. Türkmenleriň 
gadymy medeniýeti, harby, çeper, binagärçilik sungaty, atlary, halylary we şaý-
sepleri.
XIII-XIV asyrlarda Ýewropada türkmenler barada ýazylan ilkinji kitaplar.
Plano Karpininiň „Mongollaryň taryhy‖, Wilgelm de Rubrukyň „Gündogar 
ýurtlaryna syýahat‖ (Sankt-Peterburg, 1911). Marko Polonyň kitaby (Moskwa, 1955). 
XVI asyr iňlis syýahatçysy Antoni Jenkinsonyň „Orta Aziýa syýahat‖ (Leningrad, 
1938) atly kitaby. Iňlis ýazyjysy Metýu Arnoldyň „Rustam we Suhrab‖ poemasynda 
türkmenler baradaky maglumatlar. XIX asyrda Ýewropada neşir edilen Armeniý 
Wamberiniň „Orta Aziýa syýahat‖ (Sankt-Peterburg, 1865), „Çagataý dili‖ (Leipsig, 
1867) atly kitaplarynda, Aleksandr Hodzkonyň „Persiýanyň meşhur şygyrlaryndan 
nusgalar‖ (London, 1842) atly kitaplarynda türkmenler, türkmen topragy, däp-
dessury, edebiýaty baradaky maglumatlar.

---

60 
Nemes ýazyjysy Rihter Karutsyň „Maňgyşlakda gyrgyzlaryň we türkmenleriň 
arasynda‖ (Sankt-Peterburg, 1911) kitabynda türkmenler, olaryň medeniýeti barada 
berilýän maglumatlar. 
Rus ýazyjysy Wasiliý Ýanyň (Ýançeweskiý) ‖Çingiz han‖, gruzin ýazyjysy 
Grigol Abaşidzäniň „Uzaga çeken tümlük‖ romanlarynda türkmenleriň taryhy, 
Jelaleddiniň edermen keşbiniň görkezilişi. Rus ýazyjylary Wladimir Lugowskoýyň 
„Türkmenistan‖, Petr Pawlenkonyň „Çöl we ýaz‖, „Türkmenistana syýahat‖, Nikolaý 
Tihonowyň oçerklerinde, Konstantin Paustowskiniň „Garabogaz‖ powestinde, 
Georgiý Weselkowyň goşgularynda Türkmenistan temasy. Pýotr Skosyrýewiň we 
beýlekileriň Türkmenistan, türkmen halky, türkmen ýazyjy-şahyrlary barada ýazan 
eserleri.
Garagalpak şahyry Ybraýym Ýusubowyň eserlerinde türkmen temasy.