Turkistonning Rossiya imperiyasi tomonidan bosib olinishi. Mustamlakachilik idora usulining joriy etilishi

8-mavzu: O‘zbek xonliklarining Rossiya imperiyasi tomonidan bosib olinishi. Mustamlakachilik zulmiga qarshi milliy-ozolik harakati. Jadidchilik
Reja:

1. Turkistonning Rossiya imperiyasi tomonidan bosib olinishi. Mustamlakachilik idora usulining joriy etilishi.

2. Turkiston general-gubernatorligi. Mustamlakachilik boshqaruv tizimi.

3. Turkiston xalqlarining mustamlakachilikka qarshi milliy-ozodlik kurashlari.

4. Turkistonda jadidlar harakatining vujudga kelishi, ularning islohotchilik faoliyati.
Tayanch so’z va iboralar:

«Sharqni egalla» siyosati. Rossiya harbiy ekspeditsiyalari. Angliya-Rossiya raqobati. Harbiy istehkomlar. Oqmasjid qal’asi. Toshkentga hujum. Mulla Alimqul. Turkiston general-gubernatorligi. Fon Kaufman. «Yarim podsho». Zirabuloq jangi. Samarqand qo’zg’oloni. Vassal. Xivaga yurish. Gandimiyon shartnomasi. Qo’qon xonligining tugatilishi. Boshqaruv tizimi. Mustamlakachilik siyosati. Toshkent qo’zg’oloni. “Vabo isyoni”. Dukchi eshon. 1916-yilgi qo’zg’olon. Jadidchilik. Mahmudxo’ja Behbudiy.
1.TURKISTONNING ROSSIYA IMPERIYASI TOMONIDAN BOSIB OLINISHI. MUSTAMLAKACHILIK IDORA USULINING JORIY ETILISHI
Turkiy xalqlar yashovchi bepoyon hududlarni bosib olish Rossiya podshohlarining azaliy orzusi edi. Bu boradagi amaliy harakat Ivan Grozniy zamonidan boshlangan edi. U Qozon (1552), Astraxan (1556), Sibir (1581-1590) xonliklarini bosib oladi va endi Turkiston to’g’risida ma’lumotlar to’plashga kirishadi. Shu maqsadda 1558-1559-yillarda Antoni Jenkinson boshliq elchilarni Buxoroga yuborib josuslik ma’lumotlari to’plagani ma’lum. Rusiya hukumati XVII asr davomida 9-marta elchi yuborib, Buxoro va Xiva xonliklarining iqtisodiy va harbiy ahvolini o’rganadi.