|
туристик хизмат деб аталади.
Туриcтик хизмат бир вақтнинг ўзида комплекс ва махсус хусусиятга эга: биринчиси – саёҳатдаги туристнинг хилма-хил эҳтиёжларини қондиришни назарда тутади; иккинчиси эса – ўтроқ яшаш пайтидаги хизмат кўрсатишдан умуман фарқ қиладиган ташкилллаштириш ва тузилишни назарда тутади.
Таклиф этиладиган туристик хизматлар, қоида тариқасида, ҳудудлар бўйлаб тақсимланган. Улардан баъзилари (ахборот берувчи, воситачилик ва ш.к.)ни туристлар яшаш жойларида оладилар, бошқалари (транспорт, ахборот ва бошқ.)ни – саёҳат пайтида, учинчлари (овқатланиш, тунаш, кўнгил очиш, даволаниш ва ш.к.)ларни белгиланган туристик жойда оладилар. Олди-сотди ва хизматлар тақдим этиш актларининг вақт ва жой бўйича мос келмаслиги маълум ташкилий қийинчиликлар туғдирадилар.
Турзимнинг моддий-техника базасини яратиш ва қўллаб-қувватлаш хизматлар ва маҳсулотлар ишлаб чиқаришни келтириб чиқаради. Улар қуйидаги гуруҳлар бўйича таснифланади:
- туристларни жойлаштириш (меҳмонхоналар, мотеллар, кемпинглар, пансионатлар, туристик базалар, хусусий сектор хонадонлари, палаткалар, кемалар, поездлар, яхталар ва ш.к.);
- озиқ-овқат билан таъминлаш (ресторанлар, кафелар, ошхоналар ва ҳ.к.);
- бориладиган мамлакат бўйлаб ҳаракатланиш, бошқа мамлакатларнинг ҳудуди бўйлаб транзит ўтиш;
- реклама ва маҳсулотини ўтказиш (фирмаларнинг маршрутларни ишлаб чиқиш, транспортда, жойлашиш воситаларида ўрин бронлаштириб қўйиш бўйича хизматлари);
- экскурсиялар ўтказиш (таржимонлар, экскурсоводларнинг хизматлари);
туристларнинг ишбилармонлик ва илмий қизиқишларини қондириш (конгресслар, ассамблеялар, илмий конференциялар, симпозиумлар, ярмаркалар, кўргазмалар, ҳам умумий, ҳам махсус мақсадларда ўтказиладиган савдо-сотиқ тадбирларида иштирок этиш);
- маданий эҳтиёжларни қондириш (театрлар, кинотеатрлар, музейлар, кўргазмалар, расмлар галереялари, парклар, табиий ва тарихий қўриқхоналар, спорт мусобақалари, тарих ва маданият ёдгорликларини бориб кўриш ва ҳ.к.);
- маъмурий-ҳуқуқий талаблар ва расмиятчиликларни назорат қилиш (чегара, божхона, карантин, валюта, полиция хизматлари), шунингдек ҳужжатларни расмийлаштириш (визалар, паспортларни ва ш.к);
- туристлар учун турли хил ахборотларни бериш (Ер шари у ёки бу минтақасининг туристик ресурслари, у ердаги жойлашиш воситалари, божхона ва чегара расмиятчиликлари, бориладиган мамлакат валютасининг курси, маршрутлар ва ш.к.);
- ахборот воситалари (газеталар, журналлар, китоб нашрлари);
- табиатни, тарихий ва маданий меросни қўриқлаш хизматлари;
- умумий ва махсус савдо хизматлари (эсталиклар, совқалар, откриткалар ва ш.к.ларни сотиш);
- суғурта ва тиббий хизмат кўрсатиш;
- давлат ва жамоат туристик органлари, хорижий юридик шахслар ва фирмаларнинг хизматлари.
Хизматларнинг бу барча гуруҳлари туристик фаолият йўналишларини белгилашда, айниқса, режалаштириш тамойилсининг асосий дастлабки шарт-шароитларини таҳлил қилишда ҳисобга олиниши керак. Бу асосий дастлабки шарт-шароитлар қуйидагилардан иборат:
- ўз-ўзини намоён қилаётган инсонга (иқтисодий ёки ижтимоий субъект сифатидаги инсондан фарқли равишда) таваккал қилинади;
- фирма биргаликдаги қадриятлар билан бирлашадиган моделлардан ташкил топган организм сифатида қаралади.
Мутахассислар ҳақли равишда ягона, идеал бошқарув модели йўқ деб ҳисоблашади, чунки ҳар бир фирма ўзига хос, у ўзининг моделини излаши керак. Бу хулоса туристик бизнесни режалаштириш масалаларига ҳам тааллуқлидир.
Хулоса.
Кейинги йилларда давлат тузилмаларининг туризмга нисбатан муносабати кескин ўзгармоқда. Улар туризмда миллий иқтисодиётнинг инқироздан чиқиши, бозор ҳудудини шакллантириш, давлат бюджетига катта маблағлар тушишининг амалий усулини, бўш вақтдан оқилона фойдаланиш, дам олиш вақтини мазмунли ўтказиш шаклини, халқни мамлакатнинг тарихий-маданий қадриятларига жалб қилиш усулини кўрмоқдалар. Хорижий мутахассислар Ўзбекистон Республикасини унинг нодир табиий ресурслари ва тарихий-маданий мероси туфайли туристик жиҳатдан истиқболи порлоқ малакатлар жумласига киритадилар.
Aim.uz
Do'stlaringiz bilan baham: |
