Turizm va Servis ”kafedrasi

Turistik mahsulotni ishlab chiqishda joylashtirish xizmatlarining o‘rni

Mehmonxonabuuydanuzoqdabo‘lgan odamlargabirqatorxizmatlarnitaqdimetadigankorxonabo‘lib, ularningengasosiysi (kompleksshakllanishi) turar joy va ovqatlanishxizmatidir. Ushbuta'rifmehmonxona, turar joy va ovqatlanishjoylaridaikkitaasosiy xizmatning majburiyravishdamavjudliginiko‘rsatadi. Bundantashqari, ularningbir-biri bilan munosabatlarisezilarlidarajadafarqqilishimumkin, Taroziningbirtomonidaturar joy xizmatlari va faqatnonushtaxonada yoki maxsusxonadaxizmatko‘rsatadigankorxonamavjudbo‘lsa, boshqatomondanturar joy xizmatlari va butunovqatlanishxizmatlarinitaklifetadigankorxonamavjud (Evropa va milliyoshxonalarrestoranlaridaovqatlanishjoylari, barlar, pizza restoranlari, ovqatlanishxizmatlari, qavatlar).

Turar joy xizmatiningmazmunishundaniboratki, birinchidan, foydalanish uchun maxsusxonalar (mehmonxonalar xonalari), ikkinchidan, to‘g'ridan-to‘g'rimehmonxonaxodimlaritomonidanamalgaoshiriladiganxizmatlar: mehmonlarniqabul qilish va joylashtirish uchun yo‘lovchilar, mehmonxonalarnitozalash uchun xizmatko‘rsatuvchixizmatchilar va boshqalar. va boshqalar. Mehmonxonalardaxonalarning har xiltoifalarimavjudbo‘lib, ularningo‘lchamlari, jihozlari, jihozlari, uskunalari va boshqalarfarqlanadi. Biroq, toifadanqat'inazar, har birmehmonxonaxonasidaquyidagimebel va jihozlarbo‘lishi kerak:

• 
  to‘shak;
  
• 
  bittao‘rindiqqastul yoki stul;
  
• 
  bittakaravot uchun choyshab yoki choyshab bilan o‘tirish;
  
• 
  kiyimjavoni;
  
• 
  umumiyyoritish;
  
• 
  axlatqutisi.
  

Bundantashqari, harbirxonadamehmonxona va yong'insodir bo‘lgan taqdirdaevakuatsiya qilish rejasito‘g'risidagima'lumotlar bo‘lishi kerak. Mehmonlar uchun ovqatlanishxizmatlariturlijarayonlarningkombinatsiyasidaniborat: ishlabchiqarish (oshxonadaovqattayyorlash), savdo (tayyor ovqatlarnisotish, alkogolsiz va alkogolsizichimliklar), xizmatko‘rsatish (restoran, bar, kafe, mehmonxonadaofitsiantlargaxizmatko‘rsatish). Qo‘shimcha yoki boshqaxizmatlargasuzishhavzasi, sport, konferentsiyaxonalari, majlislarxonalari, avtoulovlarniijaragaberish, quruqtozalash, kiryuvish, sartaroshxona, massaj va boshqaxizmatlarkiradi. Mehmonxonakompaniyasidaturarjoy, umumiyovqatlanish va boshqaxizmatlarbir-birinito‘ldiradi, aksariyathollardaularbir-birigabog'liq va umumanmehmontomonidanqabulqilinadi. Ularniloyihalash va yagonakompleksgabirlashtirishusulinihisobgaolganholdama'lumbirkorxonaturishakllanadi. JahonmehmonxonalarsanoatidakengtarqalganmehmonxonakorxonalariningtipologiyasiMehmonxonalarbozoridayangixizmatlarvaxizmatko‘rsatishshakllaridoimiyravishdapaydobo‘lishisababli, yuqoridakeltirilgantipologiyajudashartli. Biroq, ushbuajratishharbirturniboshqarishningo‘zigaxosxususiyatlarinitushunishuchunmuhimdir. Berilganturlarichida, qoidatariqasida, ko‘pnavlarmavjud.Mehmonxonalardaqabul qilish xizmati va hisob-kitobqismi. Qabul qilish xizmatiniko‘pinchamehmonxonaningyuragi deb ataydilar. Ushbuxizmat bilan mehmonlarko‘proq aloqada bo‘ladilar va ularmehmonxonadabo‘lishvaqtidaxizmatlar va ma’lumotlarbo‘yichamurojaatqiladilar. Qabul qilish xizmatimuhimvazifasigamehmonlar bilan salomlashish va ularnijoylashtirishdazarurrasmiyatchiliklarnibajarishkiradi. Shunga qarabmehmonxonahaqidamehmonengyorqintasavvurgaegabo‘ladi. Shu munosabat bilan qabul qilish xizmatidaasosiyma’suliyat administrator zimmasidabo‘ladi.Demak, qabul qilish xizmatibevositamehmonxonagakirishjoyigayaqinbo‘lishi kerak ya’nimehmonxonavestibyulikattamaydonniegallaganbo‘lsa, ichkiko‘rinishdinamikxarakterimehmonmo‘ljalolishi uchun qabul qilish xizmatiturganjoygayo‘naltirilishizarur.

Shu bilan birga, turlitipdagi, turlisig`imdagimehmonxonalardaxizmatlarsoniyuqoridakeltirilganidek, kam yoki ko‘p bo‘lishi mumkin. Ularningvazifalari ham turlichabo‘lishi mumkin. Misol uchun, yirik mehmonxonalar tarkibidaxizmatko‘rsatishxizmatlari va bronlashtirishmustaqil tarkibiy tuzilmabo‘linmalarihisoblanadi. Ayniqsa, kichik va o‘rtamehmonxonalardajoylashtirish va mijozlargaxizmatko‘rsatishnialohidaqabulqiluvchixizmatxodimlariya’niadministratorlarbajarishadi.Shu bilan birga, mehmonxonalardaikkinchixizmatko‘rsatishturibubronlashtirishxizmatihisoblanadi. U quyidagivazifalarnibajaradi:

- mehmonxonao‘rinlarigabuyurtmalarqabul qilish;

- zarurxujjatlarnitayyorlash: har kungikelishlargrafigi (haftalik, oylik, kvartal, yillik), xonalarfondiharakatikartalari.

Odatda, mehmonxonamijozlariningyarimidanko‘prog`ikelisholdidanxonalarnibronlashtiribqo‘yishadi. Bronlashtirishishlarimehmonxonatijoriyvakillariorqalitelefondaamalgaoshiriladi (turagentlar, turoperatorlar), shuningdekbundapochta, teleks, faks, elektronpochta, bronlashtirishning global tizimiyordamidankengfoydalaniladi.Mehmonxonakorxonalario‘zfaoliyatlaridajudatez-tezjoylashtirishningkafolatlanganbronlashtirishxizmatidanfoydalaniladi. Bu mehmonxonanimehmonlar uchun kelishiko‘zdatutilgan, ma’lumvaqtgachabo‘shxonalarsaqlabturishgajavobgarliginioshiradi. O‘znavbatidamehmono‘ziga bandqilinganxona uchun u foydalanilmagantaqdirda ham haqto‘lashnizimmasigaoladi.Bugungikundakichikmehmonxonalardahanuzgachaqo‘ldabronlashtexnikasiqo‘llaniladi.Mehmonxonalardakafolatlanganbronlashtirishjoylashtirishxizmati uchun oldindanhaqto‘lash bilan ta’minlanadi.

U quyidagiusullardaamalgaoshiriladi:

-xizmatgaoldindanto‘liqhaqto‘lash;

-mehmonxonamehmonningbankdagihisobigama’lumdepozitochadi, u odatdabo‘lishningbirkechasi uchun to‘lovhajmidabo‘ladi;

-avansdepoziti, mijozma’lummiqdordapulvositasito‘loviniko‘zdatutadi, kelishidanoldin;

-turistikagentlarkafolati. Bu holdabronlashtirishkafolatibo‘lib, turagentlikhisoblanadi. U bronbekorqilingandaxarajatlarniqoplashnizimmasigaoladi;

-turistikvaucher, u turagentlikningmijoznijoylashtirishi uchun oldindanhaqto‘langanigaguvohlikberadi.

Mehmonlarnijoyinibronlashtirishdankeyinkelmayqolishhollari zararinikamaytirishgaurinib, mehmonxona «ikkimartalik» yoki «haddantashqari» bronlashtirishgamajburbo‘ladi. Ya’nimavjudbo‘shxonalarsoniga nisbatan ko‘proqbuyurtmaoladi. Ammo bundayyondashuvpuxtayo‘nalgan, aniqhisob-kitobqilingan bo‘lishi kerak. Agar mehmonxonaolinganbuyurtmalarnibajarishimkoniyatigaegabo‘lmasa, u mijozlarniyo‘qotishqaltisligigayo‘lqo‘yadi, bronlaribajarilmaganmijozlarturistikkompaniya bilan ishchanmunosabatlariniuzadi.Avvalo, mijozlartasavvuridagimehmonxonahaqidabirinchimuhimvazifaxizmatko‘rsatishxizmatixodimlarizimmasigaalohidamas’uliyatyuklaydi. Odatdamehmonlarnimehmonxonaostonasidabirinchibo‘libshvetsarlar-eshikog`alarikutibolishadi. Ularmehmonlar bilan salomlashishi, mashinalardantushushlarigako‘maklashishlarilozim. Shvetsarlarmehmonxonadamavjudxizmatlar, mehmonxonatadbirlari (konferensiya, banketlar), mehmonxonajoylashgan joy, uningtevarak-atrofihaqidabatafsilma’lumotlargaegabo‘lishlarizarur.Shu bilan birga, mehmonlarnixonagakuzatibborish, yuklariniyetkazibkelish bilan daxlsiz-yo‘lakxizmatkorlarishug’ullanadi. Kuzatibkelishvaqtidaulargamehmonlar bilan so‘zlashibborishtavsiyaetiladi. Bundaalbatta, mehmonxonadamavjudxizmatlarhaqidama’lumotberishayniqsajudamuhim: restoranlar, kafe, barlar, kirxonakimyoviytozalash, basseyn, sportzallarimavjudligiularningishrejimihaqidaso‘zlabberish kerak.Birinchidarajali mehmonxonalar nomerdaxizmatko‘rsatuvchi «Room service» xizmatigaega bo‘lishi kerak. Agar ushbuxizmatto‘g'ritashkiletilsa, mehmonxonadaromadining 15% nitashkiletishimumkin. «Room service»damenyuodatdacheklanganbo‘ladi, lekinyuqoridarajalimehmonxonalardaushbuxizmatorqalirestorantaomlariga ham buyurtmaberishmumkin.