Turizm va servis” kafedrasi “Mijozlarga xizmat ko’rsatish texnologiyasi”fanidan kurs ishi mavzu: Servis faoliyatning iqtisodiy mohiyati Bajardi

4.Servis sohasida ijtimoiy samaradorlik ko’rsatkichlari va ularni hisoblash yo’llari

Servis tashkilotining doimiy ravishda o’zgarib boruvchi bozor munosabatlari sharoitlarida barqaror iqtisodiy rivojlanishi servis faoliyatining samaradorligi tahliliga asoslanadi.

Servis faoliyati ko’rsatkichlarini sistemali tahlil qilish quyidagilarga yordam beradi:

-tashkilotning servis faoliyati natijaviyligini tezda baholash;

-konkret turdagi taqdim etilayotgan xizmatlar bo’yicha olinadigan foydaga ta’sir etuvchi omillarni o’z vaqtida aniqlash;

-xarajatlarni va ularning tendensiyalarini aniqlash. U o’z navbatida xizmatlar bahosini aniqlash va rentabelligini hisoblash uchun zarur;

-servis faoliyati samaradorligini oshirish va foyda olishning optimal yo’llarini topish.

Servis tashkiloti ishi samaradorligining muhim ko’rsatkichi bo’lib foyda hisoblanadi. U servis tashkiloti faoliyat natijalari bo’lgan taqdim etilayotgan xizmatlar hajmi strukturasi, mehnat unumdorligi, xarajatlar darajasi, noishlab chiqarish harajatlari va yo’qotishlarning mavjudligi kabilarni aks ettiradi. Olingan foydaning miqdoridan asosiy fondler va aylanma mablag’larning ko’payishi, ishlovchilarni moddiy rag’batlantirish, soliqlar to’lash va boshqalar bog’liq bo’ladi. Foydaning mavjudligi shundan dalolat beradiki, servis tashkilotlari xarajatlariiste’molchilarga xizmat ko’rsatishdan olingan daromadlar hisobiga to’liq qoplanadi.

Servis tashkilotining foydasi uning barcha daromadlari va harajatlari o’rtasidagi farq tarzida hisoblanadi. Xizmatlar ko’rsatishdan olinadigan foyda (operatsion yoki yalpi foyda) soliq to’lashgacha va soliq to’langandan keyin (sof foyda) farqlanadi.

Soliq to’lashdan keying foyda (sof foyda) boshqa rejalashtirilmagan foyda va harajatlarni nisbatga olgan holda hisoblanadi. Rejalashtirilgan harajatlarga soliq to’lovlari, rejalashtirilmagan harajatlarga shartlarning buzilganligi uchun to’lanadigan jarimalar, peniya va neustoykalar hamda operativ foyda summasini kamaytiradigan umidsiz qarzlardan kechish bo’yicha harajatlar va boshqa harajatlar kiradi.

Rejalashtirilmagan daromadlarga turli tashkilotlardan olingan jarimalar, peniyalar va neustoykalar, Tovar-moddiy qiymatlar qoldiqlari, davo muddati o’tganligi sababli kreditor qarzlardan kechish va boshqalar kiradi.

Xizmat ko’rsatishdan olingan foyda iste’molchilarga xizmat ko’rsatishdan olingan tushum va ushbu xizmatlar tannarxi o’rtasidagi farq tarzida aniqlanadi: