Turizm asoslari


bet41/46
Sana27.06.2022
Hajmi
#709376
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   46
Bog'liq
c8f38ac92e4a96620ec7acaf045f95ba TURIZM ASOSLARI

1. Turistlaminghayotiga ta ’siretuvchi omillardeganda nimani tushunasiz?
2. Turistlar hayotiga atrof-muhit qay tarzda ta s ir etadi?
3. Jismoniy toliqish, asabiy va ruhiy omillar qaysilar?
4. Biologik omillar nima degani?
5. Shaxsiy xavfsizlik va xavfsizlik buyumlari deb nim alam i tushunasiz?
6. Nurlanish va kimyoviy omillar qanday?
7. 
Yong‘in xavfini t a ’riflab bering.
8. Turistlami tashishdagi xavfsizlik chora-tadbirlari haqida nimalami
bilasiz?
9. Turistlar tomonidan xavfsizlik qoidalari qay tarzda buziladi?
10. 0 ‘zbekiston Respublikasining « Turizjn t o ,g <
risida»gi Qonunida
turistlaming xavfsizligini ta'minlash yuzasidan nima deyilgan?
Foydalanilgan adabiyotlar:
1. 0 ‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 1992-yii 27-iyuldagi 
« 0 ‘zbekturizm» MKni tashkil etish to‘g‘risida»gi Farmoni.
2. 0 ‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 1995-yil 2-iyundagi «Buyuk 
ipak yo‘li»ni qayta tiklashda O ‘zbekiston Respublikasining ishtirokini avj 
oldirish va Respublikada xalqaro turizmni rivojlantirish borasidagi chora - 
tadbirlarto‘g‘risida»gi Farmoni.
3. 0 ‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 1999-yil 15-apreldagi 
«2005-yilgacha bo‘lgan davrda 0 ‘zbekistonda turizmni rivojlantirish Davlat 
dasturi to‘g‘risida»gi Farmoni.
4. 0 ‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining 1999-yil 20-avgustda qabul 
qilgan «Turizm to‘g‘risida»gi Qonuni.
5. Основы туристской деятельности (Учеб.пособие). Составитель 
Ильина Е.Н. -М .: 2007 г.
6. Биржаков М.Б. Введение в туризм. Санкт-Петербург, 2008.
7. Бгатов А.П. Туристские формальности. Учебное пособие, 2007.
8. Воронкова Л.П. История туризма и гостеприимства. Учебное 
пособие. ГРИФ, 2008.
www.ziyouz.com kutubxonasi


1 6 -B O B . T U R IS T IK S U G ‘URTA
16.1. Sug‘u rta haqida tushuncha
16.2. T u ristik sug‘urta va uning turlari
16.1. Sug‘urta haqida tushuncha
Sug‘u rta o ‘z m ohiyati jih atid an faoliyatning alohida sohasidir. 
Baxtsiz hodisa, tabiiy ofat, ish bilan shug‘ullangan kishilaming ehtiyot 
choralarini k o ‘rmaganligi va boshqa sabablar tufayli ziyon ko‘rilishi 
m um kin. Bu xilda ziyon ko‘rilganda m uhofaza qilishning ancha 
sam arali va z a ru r shakli bor, bu sug‘urtadir. Sug‘urta iqtisodiy 
m unosabatlar tarkibiga kiradi ham da maxsus mablag‘ fondini yaratish 
tadbirlarini o ‘z ichiga oladi. M azkur m ablag‘ fondidan esa turli 
v o q e a la r y u z b e rg a n d a , a g a r b u v o q e a la r xu susida su g ‘u rta
shartnom asida o ‘zaro kelishib olingan b o ‘Iinsa, yetkazilgan zaram ing 
o ‘rnini qoplash va ziyon ko‘rgan tom onga yordam berish m aqsadida 
foydalaniladi.
Ijtimoiy faollik va ish faoliyati g‘oyatda ayj oigan hozirgi sharoitda 
sug‘urtaning zarurligiga shak-shubha yo‘q, chunki sug‘u rtatu rm u sh
va faoliyatning turli jabhalarida ro ‘y berayotgan zarar ko‘rishlar 
o ‘rnini ja d al qoplashning eng qulay vositasidir. M asalan, bunday 
hodisalar ishlab chiqarish jarayonida, m ahsulotni tashish va undan 
foydalanishda, transportda baxtsiz hodisalarga duch kelishda, turli 
xil tabiiy o fatlar oqibatida ro‘y berishi mumkin.
Sug‘u rta faoliyati maxsus q o n u n la r vositasida aniq belgilab 
qo‘yiladi. O d atd a sug‘urta jarayonlari aksiyadorlar kom paniyalari 
to m o n id an am alga oshiriladi. Sug‘urta shartnom aviy m unosabat 
h iso b la n ib , to m o n la rd a n biri o ‘ziga yetkazilgan z a ra r u ch u n
shartnom aga k o ‘ra haq undirib oladi. Sug‘urta shartnom asi sug‘urta 
qiluvchi bilan sug‘urta qilinuvchi o ‘rtasidagi bitim bo‘lib, u sug‘urta 
qilishning m azk ur turi shartlariga muvofîq har ikki tom on o ‘rtasidagi 
majburiyatni tartibga solib turadi. Boshqa shartnom alar kabi sug‘urta 
s h a rtn o m a sid a h am to m o n la rn in g o ‘zaro roziligi va q o n u n iy
huquqini ifodalovchi muayyan sh artlar boMishi zarur.
Y uridik kuchga ega b o ‘lgan sug‘urta shartnom asini tuzishdan 
a w a l, b o sh q a h am m a sh artn o m alard a boMgani kabi q o ‘yilgan 
shartlam i qabul qilib, shartnom a tuzish haqidagi taklifga berilgan
260
www.ziyouz.com kutubxonasi


rozilik (ofert aksepti) yoki sug‘u rta qiluvchining taklifiga sug‘u rta
qilinuvchining roziligi boMishi sh a rt. Sug‘urta k o m p a n iy asin in g
sug‘urta shartnom asida nazarda tu tilg a n majburiyati u vakil qilgan 
agentning shu xususdagi og‘zaki tasdig‘i bilan darhol kuchga kirishi 
mum kin, chunki bu agent odatda ishonch huquqiga ega. S h a rtn o m a
m em o ran d u m shaklida agent to m o n id a n rasm iy lash tirilad i, bu 
vaqtinchalik hujjat hisoblanadi. A n a shu hujjatga ko‘ra su g ‘u rta
kompaniyasi zimmasiga hujjat rasm iylashtirilishdan to sug‘u rta polisi 
(sug‘urta qildirilganlik to ‘g‘risidagi hujjat) berilishiga (yoki u n i 
b erish d an voz kechishga) q a d a r b o ‘lgan davr u c h u n su g ‘u rta
javobgarligi yuklatiladi. Bu xildagi m e m o ran d u m v a q tin c h a lik
sug‘urta guvohnom asi deb atalishi m um kin. Sug‘urta q ilish n in g bu 
bosqichida sug‘urta qilinuvchining og‘zaki roziligi kifoyadir. A m m o , 
shunga qaram ay, sug‘urta qilinuvchi h a r holda keyinchalik b iro n - 
bir ishkal chiqm asligi uchun tegishli hujjat berilishini ta lab q ilm o g ‘i 
lo z im . 
S u g ‘u rta
s h a r tn o m a s i 
y o z m a
ra v is h d a
b it ilg a n
rasmiylashtirilgan bitim bo‘lib, u sug‘u rta polisi deb ataladi. S ug‘u rta 
polisi ikki xil: qiym ati ko‘rsatilgan polis yoki ochiq po lis b o 'lish i 
mum kin. Q iym ati ko‘rsatilgan p o lisd a sug‘urta to ‘lovining h ajm i 
va u qaysi m u dd atd a toManishi an iq -ra v sh an k o ‘rsatilad i (a g a r 
sh artnom ada boshqa shartlar q o ‘yilm agan boMsa). O ch iq p o lisd a 
esa sug‘u rta shartlariga ko‘ra sug‘u rta h aq i yetkazilgan z a ra r h iso b - 
kitob qilinganidan so‘ng toManishi qayd etiladi. Qiymati k o 'rsatilg an
polisga hay o tn i sug‘urta qilish m isol b o ‘lsa, o ch iq po lisg a esa 
avtom obillam i sug‘urta qilish m isol b o ‘Ia oladi.
T u rli fa lo k a tli h o lla r s a b a b li, s u g ‘u rta la sh t a k lif e tila d i. 
Sug‘urtalangan shaxslarga b u n d ay ho llard a yordam k o ‘rsatilad i va 
xarajatlam ing ham m asi yoki ay rim qism ini sug‘u rta ko m p an iy asi 
o‘z zimmasiga oiadi. Rivojlangan m am lakatlarda yashaydigan kishilar 
o ‘z hayotlarini sug‘urta qiladilar. R ossiyada aholi tibbiy sug‘u rtag a 
ega. H ozirgi kunda Rossiyaliklar faqat Rossiya h u d u d id a te k in
xizm atdan foydalanadilar. Bu im k o n iy at faqat Rossiya fuqarosi 
uchundir. Xorijiy davlatlar fuqarolarr tibbiy xizm at do irasid agi 
kelishuvlarga qarab d a v o lan ad ilar. M asalan, R ossiyada B uyuk 
Britaniya fuqarolari uchun va xorijga chiquvchi fu q aro la r u c h u n
ham kelishuvga asosan bunday im k o n iy atlar bor. Bu sug‘u rta tibbiy
www.ziyouz.com kutubxonasi


xizm at xarajatlarini to ‘satd an kasal bo'lganda, baxtsiz hodisaga 
uchraganda va hayotini to ‘liq himoyalashda xizm at qiladi.
S huningdek, d e p o z it sug‘u rta tak lif qilinad i. Bu sayohatga 
m a ’lum sababga k o ‘ra c h iq a olmaslikda, viza olm aganda, yuk 
yo‘qolganda, shaxsiy pullar yoki kredit karta yo‘qolganda, guruhdan 
qolib ketilganda va boshqa hollarda xizmat qiladi. Turistlar uchun 
jarohatlanish yuqori boMgan hollarda, m asalan, to g ‘ sportida, c h o ‘l 
tu rizm id a, suv osti va ustidagi turizm larda alohida sug‘urta turi 
ishlatiladi.
T urizm sug‘urtasi m ajburiy emas. Agar turist borayotgan joyda 
bu narsa qonun bilan belgilangan boisa, unda bu sug‘urtalar majburiy 
h iso b la n ad i. F ran siy a, G e rm a n iy a va A Q S H d a tibbiy xizm at 
s u g ‘u rta si m a jb u riy h iso b la n a d i. T u ristla r u c h u n va b o sh q a 
sug‘urtalangan kishilar u ch u n alohida xalqaro xizm ati — em ergency 
serviceslar mavjud. Bu xizm atga zarurat tug‘ilganda telefon orqali 
x ab ar beriladi va o p erato r kim ga va qayerga m urojaat etishni aytadi 
yoki avariya h o llarid a o p erato rn in g o ‘zi kerakli joyga xabam i 
yetkazadi.
Sug‘urta xizmati keng tarqalgan Rossiyada biro rta turist xorijga 
sug‘urtalashsiz chiq m ay d i. Rivojlangan m am lak atlard a hayotni 
sug‘urtalash oddiy holga aylangan.
16.2. Turistik sug'urta va uning turlari
0 ‘zbekiston Respublikasi «Turizm to ‘g‘risida»gi Q onunining 
20-m oddasi «Turistlarni sug‘urta qilish», — deb nom lanib, unda: 
turistlam i sug‘u ita qilish m ajburiydir va u turistik faoliyat subyektlari 
tom onidan sug‘urta faoliyati olib borish huquqiga ega b o lg an tegishli 
su g‘u rta tashkilotlari b ila n tuziladigan b itim lar asosida am alga 
oshiriladi, - deyiladi.
Biror joyga yoki m am lakatga qatnovchi turist m ahalliy aholiga 
qaraganda ko‘proq noqulay omillarga duch keladi. Shuning uchun 
a w a la m b o r turistning sog‘lig‘i sug‘urtalanadi. Keyin esa mol-mulki 
sug‘urtalanadi. T uristning b ir kunlik turistik sug‘urtasi o ‘rtacha 
b iry a rim dollorga to ‘g ‘ri keladi. Dunyodagi turistlar soni taxm inan 
yarim milliard deb olinib, sayohat 5 - 7 kun davom etsa, turizmning 
sug‘urtalash sohasida aylanayotgan mablag‘i hajm ini baholash qiyin
www.ziyouz.com kutubxonasi


em as. Turizm rivojlangan m am lakatlarda m axsus tezkor 

Download

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   46




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish