Тупроқшунослик олий ў қ ув юртлариаро илмий-услубий бирлаш

Агар сизот сувларининг кўтарилиш чегараси маълум омил-
ларга, яъни ( т ва р)га боғлиқ бўлмаганда эди тузли эритма тупроқ
ва унинг қатламларида (H km ва H k p ) тўпланиш чегарасиз бўлиб,
тузларнинг тупроқ юқори қатламларида тўпланиши фақат вақт би ­
лан ўлчанар эди.
Тупроқларнинг шўрланиши иссиқлиги, иқлими ва юқори
парланиш буладиган ерларда тез кетади. 
Бунга сабаб қуруқ
иқлимли ҳудудларда сизот сувлари бошқа ерларга нисбатан кучли
шўрланган ва сизот сувларининг кўтарилиш баландлиги критик
нуқтага етиши билан тупроқларнинг шўрланиши тезлаш ади, ш ўр-
ланган сизот сувлари критик нуқтага етиши билан кўпроқ капиляр-
лари орқали кўтарилади ва тупроқ юза қисмига яқинлашганда на-
млик парланиб унинг таркибидаги тузлар эса тупроқнинг юза
қиемида гўпланади ва тупроқ шўрланади.
О.А.Грабовская ва П .А .К ерзум лар шу нарсани аниқлаш-
ганки, сизот сувларининг шўрланиш даражаси ортиши билан унинг
критик чуқурлиги ҳам ортиб борар экан. Агар сизот сувларнинг
шўрланиш дараж аси ва унинг критик чуқурлиги камайса тупроқлар
шўрланишдан ҳоли хисобланади. Ш унга бнноан сизот сувларнин
1
'
чуқурлигига қараб мумкин бўлган шўрланиш дараж аси м авж уддир.
М исол учун, қуйидаги ж адвалда сугориладиган тупроқлардаги сизот
сувларининг критик чуқурлиги ва мумкин бўлган шўрланиш дара-
ж аси келтирилган.________________________________________ Ж адвал 9
Сиэот сувларининг 
критик чуқурлиги.м
Мумкин булган сизот 
минералиэацияси
Сизот сувлар сатҳидп
умумий тузлар, %
Хлор, 
%
08-1,0
1 (атрофида)
0,17
1,0-1,5
1,0-2,0
0,17-0,27
1,5-2,5
2,0-3,0
0,27 0,37
2,5-3,5
3,0-5,0
0,37-0,69
> 3
> 5
- 0,69