Тупроқшунослик олий ў қ ув юртлариаро илмий-услубий бирлаш

ди, унинг пасайиши эса бугланиш мивдори тупроқ ва унинг
қатламининг капилярлари, температура, намлик, шамол режими ва
х .к . богливдир.
Сизот сувларининг парланишини секиплашиши ёки тўхташи
тупроқ қатламларининг характери ва унинг сатҳига боглиқ равишда
кечади. Масалан: М ирзачўл ерларининг лесслар устида ҳосил б у л ­
ган оч тусли бўз тупроқларда сизот сувларининг сатҳи 3 ,5 -4 метрга
пасайганда парланиш тўхтайди. Ф арғона водийсининг огир пролю-
виал қумоқлар устида ҳосил бўлган ўтлоқ тупроқларда сизот сувла­
ри сатҳи 
2
м. да қумли тупроқларда эса 
1
- 
1 , 2
м. да парланиш тўх-
тай ди .
Бундан ташқари си зот сувлари сатҳининг ўзгариши суғориш
режимига ҳам боғливдир, (суғориш сони ва сув бериш нормаси)
масалан: дашт зонасининг донли ўсимликдари намликни асосан ёз
ойларида кўпроқ талаб қилади. Бу шароитда бу ерларда тупроқлар-
ни намлатиш билан ўсимликларни сувга бўлган талаби қондирилади
- яъни вегетация даврида 
1 - 2
марта кичик сув нормаси берилса
етарли бўлади. Ш унинг учун суғориш сувлари фақат сизот сувлари
ер юзасига яқин жойлашган ерларгагина таъсир қилади.
Чўл ва чала чўлларда қуруқ ва иссиқ ўлкали мамлакатлари­
да бу ўсимликлар вегетация даврида 4-5-7 маротаба суғориш билан
ҳосил беради. Ш у сабаб сизот сувларининг кўтарилиши тезлаш ади.
Бу эса ўз ўрнида тупроқларни қайта шўрланишига олиб келади.
Сизот сувларининг режимига оқар сувларни бошқариш ва
сув омборлари қуриш ҳам катта таъсир қилади. Сув омборлари
қурилган ерларда тупроқ қатламлари қаттиқ жинслардан иборат
тавдирда ҳам сувни шимилиши сув омборининг атрофида бир неча
ўн километр масофагача бориши мумкин. Бу ҳодиса фақат сув ом-

---