Tuproqlarning kimyoviy tarkibi va rangi

f₁-tushayotgan nur oqimi.

Yoritilganlik koeffitsienti, aniq, faqat bir yo‘nalishda qaytarilgan nur oqimining tushayotgan oqimga nisbati bilan o‘rganadigan kattalik. Odatda r grafik ko‘rinishida bo‘ladi. Shuning uchun ham unga qaytarish spektri deyiladi. Bunga tuproq uchun 400-750 nm oralig‘ida o‘lchanadi. Masalan 650 nm o‘lchansa u holda r 650 uchun grafik holda ko‘rsatiladi. Tuproq uchun spektr chizig‘i sekin ko‘tariladigan bo‘lib, ko‘k 400 nm dan 750 nm oralig‘idagi elektromagnit to‘lqinda ko‘proq gumus-akkumlyativ qatlamga to‘g‘ri keladi. Bunga r-8-15% ga teng. Odatda tuproqni nur qaytarish qobiliyati bilan uning gumus miqdori oralig‘idagi bog‘lanish eksponensial tenglama bilan aniqlanadi.

r750  r 0  ne^-kh yoki Ln (r 750-r 0)  Ln n-kn
ra -eng ko‘p organik moaddaga to‘g‘ri keladigan minimal nur qaytarish koeffitsenti, N va R doimiy ko‘rsatkichlar.
r- o‘zgaruvchan bo‘lib tuproqdagi gumus tarkibiga, tuproqning ifloslanishiga, undagi tuzlar miqdoriga bog‘liq bo‘ladi.
r750  r 0  n^, -kh (uv) bo‘ladi, bunda uv-neft tarkibidagi uglevodorodlar miqdori. Karbonatli tuproqlar uchun esa
r750  r 0  k CaCO₃ bo‘ladi, CaCO₃ miqdori foizlarda keltiriladi. Gips va boshqa tuzlar uchun esa shunga o‘xshash formulalardan foydalanish mumkin. Turli tuproqlarda nurning qaytarish koeffitsenti, spektri har xil bo‘lishi quyidagi jadvalda berilgan. 6-jadval