Тупроқни ким таҳлил. Ас ўзг

Tahlilning emission-spektral usullari 
Nazariy asoslari. 
Alanga fotometriyasi-emission spektral tahlil 
turlaridan bo‘lib, nurlarning manbai sifatida atsetilen-havo, atsetilen-
kislorod, propan-havo, propan-kislorod, vodorod-havo aralashmalari 
yonganda hosil bo‘ladigan alanga xizmat qiladi. Yuqori bo‘lmagan 
haroratda alangada ishqoriy, ishqoriy-yer metallari, galliy, indiy, magniy, 
marganes, kobalt kabi o‘rtacha ionlanadigan nurlanadi. 
Alanga spektrida atom spektral chiziqlardan tashqari ikki atomli 

---

76 
molekulalar va radikallar 
(C, CuCI, CaOH) 
ning tutamlari ham hosil 
bo‘ladi.Bu usulda aniqlanadigan elementlar alanga ustiga aerozol holatida 
purkaladi. 
Spektral chiziqlar intensivligi alangaga kiritilgan element atomlariga 
yoki metall tuzi konsentratsiyasiga to‘g‘ri proporsional bo‘ladi.[8] 
Atom-emission spektral analiz 
Atom-emission spektral analiz (AESA) - erkin atomlar va gaz 
holatidagi ionlarning 150-800 nmli hosil qilgan to’lqin uzunligini 
o
ʻ
rganadi. Usulning mohiyati shundaki, har bir elementning atomi o‘ziga 
xos bo‘lgan rezonans chastotaga ega va ular xuddi shu chastotada nur 
tarqatadi va yutib olish xususiyatiga ega. Spektroskop spektrlarida har bir 
moddaga xos bo‘lgan qorong‘i yoki yorqin chiziqlar hosil bo‘ladi. Bu 
chiziqlarning intensivligi modda miqdori va holatiga bog‘liq bo‘ladi. 
Miqdoriy spektral analizda tadqiq qilinayotgan modda miqdori 
spektrlardagi chiziqlarning nisbiy yoki absolyut intensivligiga qarab 
aniqlanadi. Atom spektrlari moddani 1000-10000°C. darajagacha qizdirib, 
bug‘simon holatga keltirish bilan hosil qilinadi. Emission analizda atomlar 
qo‘zg‘atuvchisi sifatida o‘zgaruvchan tokning elektr yoyi qo‘llaniladi. 
Eritmalarni tahlil qilish uchun esa olov yoki turli gazlarning plazmasidan 
foydalaniladi. 
Uslubning ijobiy xususiyatlari 
• bajarish usuli nisbatan juda oddiy;
• namunalarni tahlilga tayyorlash murakkab emas; 
• analiz uchun moddalar ko‘p miqdorda olinmaydi; (10-30 mg) 
• tezkor;
• yuqori sezgirlikka ega;
• davriy sistemadagi taxminan 70 xil elementni aniqlash imkoni 
mavjud.