Тупроқ эрозияси ва унга қарши кураш чоралари. Мавзу: режа

"TIQXMMI " Milliy tadqiqot universitetining
Qarshi irrigatsiya va agrotexnologiyalar instituti 215- sirtqi guruh talabasi Toshpo’latov Axrorning tayyorlagan mustaqil ish taqdimoti
Тупроқ эрозияси ва унга қарши кураш чоралари.
МАВЗУ:
РЕЖА
Тупроқ эрозияси ҳақида тушунча ва уни келтириб чиқарувчи омиллар
Эрозиянинг қишлоқ хўжалигига келтирадиган зарари
Тупроқ эрозиясига қарши кураш тадбирлари

Тупроқни эрозиядан сақлаш муаммоси дунёнинг арид иқлимли минтақасида жойлашган кўпгина мамлакатлар учун, шу жумладан Ўзбекистон ҳудуди учун ҳам долзарб муаммодир. Чунончи, республикада эрозияга учраган ер майдонлари 1772,3 минг гектарни ёки ҳайдаладиган ерлар умумий майдонининг 40% ташкил этади. Шулардан 721,9 минг гектари ирригация эрозиясига (Х.М.Махсудов, 1989), салкам 50 минг гектари жарлик эрозиясига (А.Ниғматов, 1988), 700,4 минг гектари лалми эрозиясига (Х.М.Махсудов, 1989) ва 300 минг гектари шамол эрозиясига дучор бўлган (К.М.Мирзажонов,1976й.)

Тупроқни эрозиядан сақлаш муаммоси дунёнинг арид иқлимли минтақасида жойлашган кўпгина мамлакатлар учун, шу жумладан Ўзбекистон ҳудуди учун ҳам долзарб муаммодир. Чунончи, республикада эрозияга учраган ер майдонлари 1772,3 минг гектарни ёки ҳайдаладиган ерлар умумий майдонининг 40% ташкил этади. Шулардан 721,9 минг гектари ирригация эрозиясига (Х.М.Махсудов, 1989), салкам 50 минг гектари жарлик эрозиясига (А.Ниғматов, 1988), 700,4 минг гектари лалми эрозиясига (Х.М.Махсудов, 1989) ва 300 минг гектари шамол эрозиясига дучор бўлган (К.М.Мирзажонов,1976й.)

ЭРОЗИЯ ҲАҚИДА МАЪЛУМОТ

ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИНИНГ ЭРОЗИЯГА УЧРАГАН ЕРЛАРИ ТАВСИФИ (%)

Тупроқ эрозияси
турлари
Сув эрозияси
Шамол эрозияси
(дефляция)
ЭРОЗИЯ сўзи-лотинча емирилиш деган маънони англатади.
ТУПРОҚ ЭРОЗИЯСИ деб, ернинг устки унумдор, гумусли катламини емирилиб кетишига айтилади.
Юза-сув (ювилиш);
Сел оқими ёки вертикал (лойқа);
Шамол (дефляция);
Ирригация (суғориш);
Саноат (техноrен, фойдали қазилмаларни қазиш);
Абразия (дарё ва сув хавзалари қирғоқлари емирилиши);
Яйлов (қорамолларнинг тупроқни йўқ қилиши);
Механик (қишлоқ хўжалик техникаларининг тупроқни йўқ қилиши).
Эрозиянинг ҳосил бўлиш омиллари