AHOLI Shaharlar rivojlanishini loyihalash asosida butun xalq xo'jaligining kelajak rivojlanish bosh tarxi yotadi. Shaharsozlik masalalari xalq xo'jaligining kundalik va kelajak rejalari bilan birgalikda hal etiladi. Barcha shaharsozlik loyihalarining asosiy masalalari - bu turli maqsadlarda foydalaniladigan shahar fondlariga bo'lgan ehtiyojni hisoblash (turar-joy, jamoat binolari va b.) va ularni shahar hududida joylashtirishdir. Shaharlaming kelajakda rivojlanishi loyihalari asosida xalq xo'jaligi rivojlanishining uzoq muddatga mo'ljallangan istiqbol rejasi yotadi. Demografikllomillar Demografiyada aholi — yer sharida yoki ma'lum bir hududda — qit'a, davlat, viloyat va h.k.da yashovchi odamlar (insoniyat) jamlanmasidir. Aholi haqidagi bilimlar sistemasi tushunchalar, kategoriyalar, qonunlar tizimiga ega. Aholini o'rganuvchi fanlarning predmeti bo'lib uning rivojlanishi hisoblanadi. Shaharlar va aholi joylashishi loyihalari uchun demografik jarayonlarning kelajakda qanday bo'lishi haqidagi kutilayotgan ma'lumotlar muhim omilla fandir. XX asrda yer yuzida aholining o'sishi juda tezlashdi: 1950-y. 2527 mJn. kishi. 1990-y. 5242 mln. kishi. 1960-y. 3060 mln. kishi. 2000-y. 6119 mln. kishi. 1970-y. 3728 mln. kishi . 2006-y. 6500 mln. kishi. 1980-y. 4417 mln. kishi. 2008-y. 6707 mln. kishi. 2050-yilda 9200 mln. kishi bo'lishi kutilmoqda.Shunday qilib, yer yuzi aholisi birinchi milliardga 50 000 yil davomida yetgan bo'lsa, ikkinchi milliardga -130 yilda (1930-y); uchinclii m-lliardga 30 yilda (1960-y); - Yashash hududi va dam olish hududini joylashtirish uchun hududni kompleks shaharsozlik tahlili:
- A - muhandis-geologik sharoitlar, sanitar-gigiycnik holat;
- B - hududni mikroiqlimiy baholash;
- D -hududni arxitekluraviy landshaft baholash;
- E - hududning qurilishga yaroqiiligi darajasini y.ikuniy baholash.
Shaharning-transport-tarmog'ini-loyihalash Yangi shaharni loyihalash va mavjud shaharni rekonstruksiya qilish jarayoni yashash hududi, sancat hududi va aholining asosiy qatnash joylari o'rtasida eng qulay transport aloqalarini yaratish bilan bevosita bog'liq. Shaharning transport tiziniitii to'g'ri loyihalash, uning magistral ko'cha va yo'llarini, jamoat transportini joylashtirish shaharning bosh tarxini ishlab chiqish jarayonida bit qancha rejaviy, kompozitsion, transport va iqtisodiy ko'rsatkichlar hamda shaharning aholi joy lash ish tizimida tutgan o'rniga qarab hal ctiladi. Aholining yashash joyidan islilash joyigacha va asosiy qatnash yerlarigacha (shahar markazi, vokzallar, shahar parklari va h.k.) bo'lgan masofani bosib o'tishida eng kain vaqt sarf etishini ta'minlaydigan transport tarmog'ini loyihalash shaharsozlikda eng muhim masalalardan biridir. Bunda tarmoqning texnik iqtisodiy ko'rsatkichlari, harakat xavfsizligi shartlari, transport va piyodalar harakatining qulayligi hisobga olinishi lozim. - Ko'cha yo'l tarmoqlarining prinsipial sxemalari:
- 1 - radial;
- 2 - radial-halqasimon;
- 3 - to'g'ri burchakli;
- 4-to'g'ri burchakli . diagonal;
- 5-kombinatsiyalashgan;
- 6-erkin sxema.
Do'stlaringiz bilan baham: |