Tüm Hikayeler

Morella
(Αντο καθ αυτό µεθ αυτού, µονοειδεSαει oν)Kendisi,
yalnızca kendisi, sonsuza dek BİR ve tek.
PLATON: Şölen, [211, XXIX. ]
Dostum Morella'ya karşı derin, ama son derece tuhaf bir sevgi
duyuyordum. Yıllar önce onun arkadaş topluluğuna rastlantı
eseri girmiştim ve ilk tanışmamızdan itibaren ruhum daha
önce hiç bilmediği alevlerle yanmaya başlamıştı; ama bunlar
Eros'un alevleri değildi ve onların sıradışı anlamlarını hiçbir
şekilde tanımlayamadığımı ya da belirsiz yoğunluklarını
ayarlayamadığımı giderek kabullenmek ruhuma acı veren bir
işkence olmuştu. Yine de görüştük; ve kader bizi kilisede
birleştirdi. Ne şehvetten bahsettim, ne de aşkı düşündüm. O
ise kendini toplumdan soyutlayarak yalnızca bana bağlandı ve
beni mutlu etti. Hayret etmek bir mutluluktur; -düş görmek
bir mutluluktur.
Morella'nın bilgisi derindi. Benim de olmayı ümit ettiğim
üzere, yetenekleri oldukça sıradışıydı -zihinsel güçleri
muazzamdı. Bunu hissettim ve pek çok konuda öğrencisi
oldum. Ancak kısa süre sonra, belki de aldığım Presburg
eğitimi yüzünden, önüme genelde erken dönem Alman
edebiyatının değersiz ürünleri olarak görülen o mistik
yazılardan koymaya başladığını gördüm. Bunların üstünde
anlayamadığım bir sebepten dolayı sürekli çalışıyordu -ve
zamanla benim de aynı şeyi yapmaya başlamam,

---

alışkanlıkların ve taklit etmenin basit ama etkili tesirine
bağlanmalıdır.
Bütün bunların, eğer yanılmıyorsam, zihnimle pek ilgisi
yoktu. İnançlarım, eğer kendimi unutmadıysam, kesinlikle
idealler üstüne kurulu değildi ve eylemlerimde ya da
düşüncelerimde, büyük bir yanılgı içinde değilsem,
okuduğum mistik yazıların en küçük bir izine bile
rastlanmıyordu. 
Bundan 
emin 
oldugumdan 
eşimin
kılavuzluğuna teslim oldum ve onun çalışmalarının ince
ayrıntılarına sarsılmaz bir inançla girdim. Ve sonra - sonra,
yasaklanmış sayfaları dikkatle okurken yasaklanmış bir ruhun
içimde tutuştuğunu hissettiğimde - Morella soğuk elini
benimkinin üstüne koyup alçak sesle, ölü bir felsefenin
küllerinden, garip anlamları hafızama dağlanmış olan tuhaf
sözcükler çıkarırdı. Sonra saatlerce yanında oyalanır, kendimi
sesinin musikisine kaptırırdım - ta ki ezgisi dehşet dolu bir
tonla alacalanana dek, - o zaman ruhumun üzerine bir gölge
düştü - betim benzim sarardı ve o dünyadışı tonlar içimi
ürpertti. Ve böylece neşe birden solup korkuya dönüştü ve en
güzel olan en iğrenç oldu, tıpkı Hinnon'un Ge-Henna'ya
dönüşmesi gibi.
Çok uzun bir süre boyunca Morella'yla aramdaki
neredeyse tek konu olan, bahsettiğim o kitaplardan gelişen
sohbetlerin içeriklerini tam olarak anlatmam gereksiz.
Teolojik etik diye adlandırılabilecek şey konusunda bilgili
olanlar onları hemen anlayacak, bilgisizler tarafındansa zaten
hiçbir şekilde anlaşılmayacaklar.
Fichte'nin vahşi Panteizmi; Pisagorcuların biraz
değiştirilmiş Παλιγ-yevema'sı; ve hepsinden öte Schelling'in
ısrarla üstünde durduğu kimlik doktrinleri hayal gücü kuvvetli

---

Morella'nın en sevdiği tartışma konularıydı. Bence Bay Locke
kişisel olarak nitelendirilen kimliğin mantıklı bir varlığın aklı
başındalığında var olduğunu söylerken haklı. Ve kişiden
mantık sahibi zeki bir özü anladığımıza göre ve düşünceye
eşlik eden bir bilinç hep var olduğuna göre, hepimizi biz
dediğimiz şey yapan da bu - bizi düşünen diğer varlıklardan
ayıran ve bize kişisel kimliğimizi veren de. Ama principium
individuationis - kimliğin ölümle birlikte yok olup olmadığı
fikri, benim için - her zaman daha ilgi çekiciydi; kafa
karıştırıcı ve heyecanlandırıcı sonuçlarından çok Morella'nın
onlardan bahsederkenki belirgin ve huzursuz tavrı yüzünden.
Ama sonunda eşimin tavrındaki gizemin beni sanki
büyülenmişçesine sıktığı zaman gelip çatmıştı. Artık solgun
parmaklarının dokunuşuna, ahenkli dilinin alçak tonlarına ya
da melankolik gözlerinin parıltısına dayanamıyordum. Ve
bütün bunları bildiği halde beni azarlamıyordu. Zayıflığımın
ya da budalalığımın farkında gibiydi ve gülümseyerek bunu
kader olarak adlandırıyordu. İlgimin giderek azalışının bile
sebebinin, ben bilmezken, farkında gibiydi; ama bana bu konu
hakkında hiçbir ipucu vermiyordu. Yine de bir kadındı ve
günden güne sararıp soluyordu. Zamanla kırmızı benek
yanağına tamamen yerleşti ve soluk alnındaki mavi damarlar
göze çarpmaya başladı. Bazen yumuşayıp ona acıyordum,
ama sonra, anlamlı gözlerine bakınca ruhum bulanıyor ve
korkunç, dipsiz bir uçuruma bakan bir adam gibi başım
dönüyordu.
Öyleyse Morella'nın ölüm anını içten ve büyük bir arzuyla
beklediğimi söylememe gerek var mı? Evet, bekliyordum;
ama narin ruhu kilden evine günlerce tutundu - haftalarca ve
usandırıcı aylar boyunca - ta ki acı duyan çeken sinirlerim

---

zihnimi ele geçirene ve gecikme içimi öfkeyle doldurana ve
narin yaşamı giderek solarken sanki uzayan, günün ölümü
sırasında gölgelerin uzaması gibi uzayan günlere ve saatlere
ve acı anlara bir şeytanın kalbiyle lanet okuyana dek.
Ama 
bir 
sonbahar 
akşamı, 
rüzgarlar 
hâlâ
gökyüzündeyken, Morella beni yatağına, yanı başına çağırdı.
Toprağı donuk bir sis, suları sıcak bir parıltı kaplamıştı ve
ormandaki gür Ekim yapraklarının üstüne gökkubbeden bir
ebemkuşağının düştüğü kesindi.
"Bugün en önemli gün," dedi, ben yaklaşırken; "yaşamak
ya da ölmek için en önemli gün. Toprağın ve yaşamın oğulları
için güzel bir gün -ah, göğün ve ölümün kızları için daha da
güzel!" Alnını öptüm ve devam etti: "Ölüyorum, ama
yaşayacağım." "Morella!" "Beni asla sevemedin, ama
yaşamda tiksindiğin kişiye ölünce tapacaksın." "Morella!"
"Yeniden söyleyeyim, ölüyorum. Ama içimde bana,
Morella'ya karşı hissetmiş olduğun şefkatin -ah, ne kadar da
azdı!- Bir işareti var. Ve ruhum ayrılınca çocuk yaşayacak -
senin ve benim çocuğumuz. Ama günler kederli olacak -
keder ki, izlenimlerin en kalıcı olanıdır, nasıl ki servi en
dayanıklı ağaçsa. Çünkü mutlu günlerin sona erdi; ve
mutluluk hayatta iki kez elde edilmez, nasıl ki Paestum'un15
gülleri yılda iki kez toplanmazsa. Yani artık zamanla Teian'ı
oynamayacak, mersinden ve asmadan habersiz olduğundan
yeryüzünde kefenini sırtında taşıyacaksın, tıpkı Mekke'deki
Müslümanlar gibi." "Morella!" diye haykırdım, "Morella!
Bunu nereden biliyorsun?" -Ama yastıkta başını öte tarafa
çevirdi ve hafifçe titredikten sonra öldü ve sesini artık
duymaz oldum.

---

Yine de kehaneti gerçekleşti ve çocuğu -onu ölürken
doğurmuştu ve çocuk annesinin soluması kesilmeden nefes
almaya başlamamıştı-, bir kız çocuğu hayata gözlerini açtı.
Fiziksel ve zihinsel açıdan tuhaf bir şekilde büyüdü ve ölmüş
annesinin tıpatıp aynısıydı. Onu mümkün olabileceğine
inanmamış olduğum kadar büyük bir sevgiyle, herkesten fazla
seviyordum.
Ama kısa süre sonra bu saf sevginin göğü karardı ve
kasvet, dehşet ve keder bulutları kapladı. Çocuğun fiziksel ve
zihinsel olarak tuhaf bir şekilde büyüdüğünü söylemiştim.
Bedeninin hızla büyümesi gerçekten tuhaftı - ama zihinsel
gelişimini izlerken kafama üşüşen fırtınalı düşünceler
korkunçtu. Ah! Korkunçtu. Çocuğun fikirlerinde her gün bir
yetişkinin güçlerini ve bir kadının yeteneklerini keşfederken
başka türlüsü olabilir miydi zaten - deneyimin dersleri bir
çocuğun dudaklarından dökülürken? İri ve araştıran, parlak
gözleri olgunluğun bilgeliği ya da tutkularıyla parlarken?
Bunları fark ederek afalladığımda - gerçeği artık ruhumdan
gizleyemez ya da onu almak için titreyen algılarımdan uzak
tutamaz olunca - korkutucu ve heyecan verici şüphelerin
ruhuma süzülmesi ya da düşüncelerimin mezardaki
Morella'nın çılgınca öykülerine ve heyecanlandırıcı
teorilerine dehşetle geri dönmesi şaşırtıcı mı? Kaderin beni
tapmaya ve evimdeki katı münzevi yaşamında yaptığı her şeyi
acı verici bir huzursuzlukla izlemeye yönlendirdiği bir varlığı
dünyanın gözlerinden sakladım. Ve yıllar geçtikçe, ben her
gün onun kutsal, uysal ve zarif yüzüne bakıp olgunlaşan fiziği
üstüne düşünürken, sürekli annesine, melankolik ve
müteveffa annesine benzeyen yeni yönlerini keşfediyordum.
Ve bu benzerlik gölgeleri her geçen saat daha da koyulaştı,
yoğunlaştı, belirginleşti, daha şaşırtıcı ve iğrenç, korkutucu

---

oldu. 
Annesinin 
gülümseyişine 
sahip 
olmasına
katlanabilirdim; ama tıpatıp aynı olması beni ürpertiyordu -
gözlerinin Morella'nınkilere benzemesine dayanabilirdim;
ama ruhumun derinliklerine sık sık Morella'nın yoğun ve
şaşırtıcı ifadesiyle bakıyorlardı. Ve o yüksek alnın biçiminde,
ipeksi saçların lülelerinde, onların arasına gömülen solgun
parmaklarda, konuşmasındaki kederli müzikal tonda ve,
hepsinden öte -ah, hepsinden öte- sevilen ve yaşayan kişinin
dudaklarından çıkan, bir ölüye ait sözler ve anlatımlarda
saplantılı düşüncelerin ve dehşetin - ölmeyecek bir kurtçuğun
besinini buluyordum.
Böylece ömrünün on yılı geçti ve kızım hâlâ isimsizdi.
"Çocuğum" ve "hayatım" genellikle bir baba sevgisinin
kullanmaya yönelttiği sözcüklerdi ve günlerinin katı inzivası
diğer konuşmalara engel oluyordu. Morella'nın adı kendisiyle
birlikte ölmüştü. Kıza hiç annesinden bahsetmemiştim -
bahsetmek olanaksızdı.
Aslında kız kısa varoluş süresi içinde dış dünyadan,
mahremiyetinin dar sınırlan içinde alabilecekleri dışında
hiçbir izlenim edinmemişti. Ama sonunda, sinirli ve
huzursuzken, 
bir 
vaftiz 
töreninin 
beni 
kaderimin
dehşetlerinden kurtarabileceği aklıma geldi. Ve vaftiz
kurnasının önündeyken bir ad bulmakta duraksadım. Ve
bekleyen dudaklarıma eski ve modern zamanların,
kendiminkinden ya da yabancı ülkelerden, bilge ve güzel
insanlarına ait, zarif, mutlu ve iyi kalplilere ait pek çok ad
geldi. Beni yer altında yatan bir ölünün anısını rahatsız
etmeye iten ne oldu peki? Sadece anımsanışı bile mor kanı
şakaklardan kalbe çekmeye yeten o sesi fısıltıyla söylemeye
beni hangi şeytan teşvik etti? Hangi iblis ruhumun gizli

---

köşelerinden konuştu, ben o loş seçeneklerin arasında,
gecenin sessizliğinde, rahibin duyabileceği şekilde o heceleri
fısıldarken - Morella derken? Çocuğumun yüz hatlarını allak
bullak eden, onları ölümün renklerine bürüyen, o neredeyse
duyulmaz sesi işitince donuk gözlerini yerden göğe kaldırıp,
atalarımızdan kalma kilisenin kara taşları arasında yere
kapanarak karşılık vermesine sebep olan, iblislerden de güçlü
şey neydi? O birkaç basit ses kulaklarımdan soğuk ve sakin
bir belirginlikle girdi ve erimiş sıcak kurşun gibi tıslayarak
beynime aktı. Yıllar - yıllar geçebilir, ama o dönemin anısı -
asla yitmeyecek! Çiçeklerden ve asmadan habersiz değildim -
ama baldıran ve servi beni gece gündüz gölgeler içinde
yaşatıyordu. Ve ne zamanın, ne de mekanın farkındaydım.
Kaderimin yıldızları gökyüzünden silindi ve bu yüzden
yeryüzü karanlığa gömüldü ve figürleri titreşen gölgeler gibi
yanımdan geçip gitti ve onların arasından ben bir tekini
gördüm - Morella'yı.
Gökkubbenin rüzgarları kulağıma tek bir ses fısıldıyordu
ve denizin üstündeki dalgacıklar ilelebet mırıldanıyordu -
Morella. Fakat o öldü; ve onu kendi ellerimle mezara
götürdüm; ve ikinci Morella'yı gömdüğüm mahzende
birincisinden hiçbir iz göremeyince uzun ve acı bir kahkaha
attım.

---