Tuban o‘simliklar

Tetraselmis

Barcha prazinofitsalarda xloroplastlar bor. Xloroplastlari bitta hujayrada bittadan, birnecha bo‘lakli bo‘lishi mumkin, odatda pirenoidli. Xloroplast-da xlorofill a va v mavjud, ularda yana 20 dan ko‘proq pigmentlar uchraydi.
Prazinofitsalarning hu-jayrasida membranani ustida turlicha ko‘rinishlardagi bir-necha qavat (bittadan besh-tagacha) tangachalar mavjud. Masalan, Pyramimonas hu-jayralari uch qavat tangachalar bilan qoplangan: ichkisi ki-chik kvadratlar, o‘rta qavat savatchaga o‘xshash, tashqi qavat yirik tojsimon ko‘rinishli tangachali. Tangachalarning hammasi Golji apparatida hosil qilinib hujayraning yuzasida xivchin yaqiniga chiqariladi. Tangachalarning ayrimlari ko‘p hollarda nordon polisaxaridlar (pektin moddalari) hamda biroz oqsildan iborat. Tetraselmins va Scherffelia hujayralari ikki yoki uch qavatli yaxlit teka bilan qoplangan. U aloxida tangachalarni o‘zaro qo‘shilishidan hosil bo‘lgan. Bir qavat prazinofitsalar qalin po‘stli tinim bosqichni (fikomlar) hosil qiladi, ularning po‘stini tarkibida sporopollenin moddasi bor.sistada ko‘p miqdorda lipidlar borligidan suv yuzasida bo‘linishini taminlaydi.
Prazinofitsalarning tarkibidagi bitta tarmoqlangan mitoxondriy plastinka kristli. Kattagina Golji apparati yadro bilan xivchinning bazal tanasini orasida joylashadi.
Plazmolemmani ostida hujayraning oldingi tomonidan trixo-tsistlar (ekstrusomalar) joylashgan. Prazinofitsalarning trixotsistlari kriptofitdagilarga yaqin tuzulishli.
YAdro hujayrada bitta. Dengizlarning planktonida tarqalgan Ostreococcus tauri mustaqil hayot kechiradigan eukariot hujayralarning orasida eng kichik – 9,7 mt genomga ega.
Mitoz vasitokinez hujayrani harakati davomida ro‘y beradi. Bazal tana profazani dastlabki davrida qo‘shaloqlanadi, xivchinlar hosil bo‘ladi, keyin rizoplast bo‘linadi. Prazinofitsalarning ayrimlarida Mantoniella kabilarda mitoz yopiq yoki yarimyopiq (ulvalar, xlorofitsalar va trebuksiyalardagi kabi), boshqalarida masalan, Pyramimonas turkumida mitoz ochiq (haralardagi kabi).sitokinez plasmolemmasinisitoplazmaning ichida botib kirishi bilan ro‘y beradi.
Tekasi bor prazinofitsa suvo‘tlarida hujayraning bo‘linishi boshqacha sodir bo‘ladi. U bo‘linayotgan hujayraning tekasini ichida amalga oshadi. Bo‘linishdan oldin xivchinlarini tashlab yuboradi. Bo‘linish urchuqlari trebuksiya suvo‘tlaridagi kabi metatsentrik. YAngi hosil bo‘lgan hujayralar o‘zlariga yangi teka va xivchinlarni hosil qiladi.
Prazinofitsalarning ayrimlari – miksotroflar, suvda erigan organik birikmalarni shimish va fagotrof – oziq zarralarini yutish qobiliyatlariga ham ega.
Jinsiy ko‘payish xologamiya tarzida o‘tadi. Hujayralar o‘zaro qo‘shilganidan bir soat o‘tganidan keyin kariogamiya kuzatiladi. Zigota tinim davrini o‘taydi. Birinchi meyoz natijasida zigotadan xivchini bo‘lgan ikkita hujayra chiqadi, keyin u bo‘linadi.
Prazinofitsalarning ko‘pchiligi dengiz suvlarida uchraydi. Ularning orasida pikoplangton vakillari ham bo‘lib ancha katta 100-800 mkm diametrlisistaga o‘xshash bosqich-fikotlar hosil qiladi.
Prazinofitsalar polifilitik suvo‘tlar. Bu ularning ultratuzu-lishlaridagi xususiyatlari va filogenetik taxlillar bilan isbotlangan.
Prazinofitsalar unchalik katta guruh emas, 20 ga yaqin turkum va 200 atrofidagi xivchindorlardan iborat. Tartiblarga ajratishda hujayrasining tuzulishi, tangachalarini shakli, mitoz vasitokinezdagi xususiyatlari hisobga olingan.