Tuban o‘simliklar

Dictiotalar
Padina turkumining turlarida tallom Xitoyliklarning elpug‘uchsimon yassi tuzulgan, usti kaltsiy karbonat tuzlari bilan qoplangan. Padina bir uyli suvo‘t unga nasllarni izomorf gallanishi xos. Sporofitlari bevosita sporalardan unadi.




Padina. Umumiy ko‘rinishi va sorusli kesmalari.

Fukuslar- Fucales tartibi

Fukuslar tartibiga mansub turkumlarning suvo‘tlari to‘qima tallomli, apikal o‘sadi. Tallomning ko‘pincha yuqori qismida xavo tarkibiga yaqin gaz bilan to‘yingan pufaklar bor. Jinsiy jarayon oogam tarzda o‘tadi. Bir uyli ikki uylilari bor. Bir uylilarida anteridiy va ooganiy bitta yoki turli kontseptakullarda rivojlangan. Ooganiy bitta hujayradan iborat bandda joylashadi, ular konseptakul devorida yuzaga keladi. Ooganiyda 8 ta hujayra paydo bo‘ladi. Anteridiy odatda tarmoqlangan parafizlarda etiladi, ularda reduktsion bo‘linish va mitozlardan keyin 64 spermatozoid hosil bo‘ladi. Spermatozoidlarda reduktsiyalangan xloroplastlarni ichida joylashgan ko‘zcha bor spermatazoidlar tuxum hujayra fukoseraten feromon bilan jalb qilinadi, tur darajasidagi tanlash tuxum hujayra va spermatozoiddagi maxsus oligosaxaridlar bilan boradi. Tuxum hujayra spermatozoid bilan uchrashganda har ikkalasidagi glikoproteidlar komplementar holda bo‘lgandagina o‘zaro taniydi.





Fucuslar


Fucus alginatlar ishlab chiqarishda xayvonlarga em- xashak, em uni tayorlashda, tibbiyotda bo‘qoqni davolashda, xazm muvozanatida foydalanishadi. Ascophyllum turkumining tallomlari zaytun moyi rangida, malum darajada dixotomik shoxlangan bo‘yi 1,5 m gacha etadigan buta ko‘rinishiga ega, xavo bilan to‘lgan pufakchalari bittadan joylashadi. Kontseptakullari kalta yon shoxcha ko‘rinishda, etilganda uchi shishadi. Tallomi ayrim jinsli. Bu suvo‘tni faoliyati uchun Mycosphaerella ascophylii zamburug‘i bo‘lishi shart. SHu boisdan Ascophyllum o‘ziga xos “lishaynik” biroq bunday simbiozda suvo‘t daminantlik qiladi.
Cystoseira turkumining turlari bo‘yi 2 m ga etadigan monopodial shoxlangan, apikal o‘sadigan suvo‘tlar. Tallomida retseptakul va xavo pufaklari bor. Retseptakullari ikki jinsli, oogoniyda bittadan tuxum hujayra hosil bo‘ladi. Ayrim turlari askomitsetlardan Naloguignardia turkumi bilan endisinbioz holda bo‘ladi. Zamburug‘ tallomda suvo‘t hujayralari va zamburug‘ni repradukdiv tuzilmasi va vegetativ iplaridan iborat g‘uddalarni hosil qiladi.