Tuban o‘simliklar

Primnezofit suvo‘tlar hujayrasini qoplagan tangachalar

Gaptonema hujayraning fagotrofiyasida kaltsiy magniyni tez birikishi uchun xizmat qiladi. Gantimeniyasi uzunlariga bakteriya-larga vam ayda suvo‘tlarida yutadi xolos. Hujayradagi fosforning mikdori fagotrafiyaga tasir qiladi, bakteriyadagi fosfor prineziofit suvo‘tlarning hujayralari uchun fosfor manbai bo‘lib hisoblanadi.

Primneziofit suvo‘tlarning hujayralarini plazmolemmasini chetida plazmatik to‘rning g‘o‘lachalardan iborat qismi joylashadi. Hujayra plazmolemmasining yuqorisi birnecha qator tangachalar bilan qoplangan. Anorganik tuzilishli tangachalarni kokkolitlar deb atalib ular galokokrkolitlar va geterokokkolitlar tuzilishlariga ko‘ra farqlanadi. Primnezifit suvo‘tlarning prymnesiuphyceae sinfiga mansublarini hujayralarda 1-2 ta tillarang qo‘ngir tusli bir pirenoidli xloroplastlar mavjud. Pavlovophiyceae suvo‘tlarning xloroplastida ko‘zcha joylashadi. Hujayrada yadro uni markazida joylashadi bitta yoki birnecha mitoz davrida yo‘qolib ketadigan yadro mavjud. Pavlovophyceae suvo‘tlarida mitoz yopik.sitokinez membranani ichiga botib kirishi yoki bo‘linish zonasida vakuolalarni qo‘shilishi bilan sodir bo‘ladi. YUzaga kelgan har bir hujayra ona hujayradan tangachalarning yarmini oladi, ikkichi yarmini o‘zi tuzib oladi.
Primneziofit suvo‘tlarda jinsiy ko‘payish ro‘y beradi. Ayrim-larida hayoti davomida bir necha tipdagisista hosil bo‘ladiganlari ham bor.
Primneziofit suvo‘tlarning oziqlanishida fototrofiya, osmotrof-lik, fagototroflik boshqacha aytganda miksotrof oziqlanish odatiy xol. Primneziofit suvo‘tlarning ko‘pchiligi ochik dengizlarning planktonida, ayrimlarigina chuchuk va sho‘rtob suvlarda tarqalgan. Birlamchi oziq yaralishida ahamiyatli.
Primnoziofit suvo‘tlarni tillarang suvo‘tlar bilan o‘rganilgan. Nukleotiddagi genlarning joylanish tartibini filogenetik taxliliga ko‘ra primneziofitlar ikkita Prymnesiophyceae va Pavlovophyceae (B. Edvarseu et al. 2000) sinflariga bo‘linadi.

Pavlavofittsalar – Pavlovophyceae sinfi

Sinf Pavlova (rus balerinasi Anna Pavlova nomiga bag‘ish-langan) turkumi bilan nomlangan.
Sinfga mansub suvo‘tlar quyidagi umumiy tavsifga ega.
1. Deyarli istisnosiz tarzda monad tuzilishli, subapikal eki laterial joylashgan.
2. Gaptonemasi yorig‘lik mikroskopi orqali ham arang ko‘rinadi.
3. Uzun xivchini ko‘pincha nafis tuklar bilan qoplangan.
4. Ko‘zcha ayrim turlaridagina xloroplastda yoki uni tashqarisida bo‘ladi.
5. Hujayrasi organik tangachalar bilan qoplanmagan, mabodo bo‘lsa primnoziofitlardagina farqlanadi.
6. Mitoz yopik.
7. Dengizlar, sho‘rtob suvlarning, chuchuk suv havzalarning planktonida uchraydi.
Mazkur sinf bitta Pavlovales tartibi, to‘rtta turkumdan iborat.
Pavlova turkumi bir hujayrali,xivchinli, kalta gaptonemali, tegishli sharoitda palmelloid holatga o‘ta oladigan, harakatlanaetgan davrida shaklini o‘zgartira oladigan suvo‘tlarni birlashtiradi. Hujayrasidagi xloroplast limon - sariq tusda. Kupchiligi sho‘rtob suvli sharoitlarda tarqalgan, chuchuk ko‘llarda uchraydiganlari ham bor.
Primneziofitsalar – Prymnesiophysales sinfi
Sinfga mansub suvo‘tlar quyidagi tavsifga ega.
1. Hujayralari apikal xivchinli.
2. Gaptonemasining uzunligi turlicha, bo‘lmasligi ham mumkin.
3. Organik tangachalari murakkab shaklda.
4. Hujayrasida odatda ikkita xloroplast mavjud.
5. Ko‘zcha yo‘q.
6. Mitoz ochik.
7. Rivojlanishida gaploid va diploid davr murakkab tarzda o‘tadi.
8. Dengizlar, sho‘rtob suvlar va chuchuk suv havzalarining planktonida uchraydi.