Tuban o‘simliklar

Bulbachaete
Bulbachaete turku-miga mansub turlar chu-chuk suvlarda keng tar-qalgan. Tallomi tarmoq-langan ip ko‘rinishida, hujayralarida o‘zaro rang-siz asosi biroz kengaygan o‘simtasi bo‘ladi. Hujay-ralari bir marta bo‘linadi xolos. bu vaqtda bitta xalqa hosil bo‘ladi. Bir uyli, ikki uyli turlari bor. CHuchuk suv havzalarida uchraydi.

Harofitlar – CHarophyta bo‘limi

Harofitlar – yuksak o‘simliklarga olib ketgan chuchuk suvlardagi yashil suvo‘tlarning yo‘nalishi. Bu suvo‘tlar uchun quyidagi umumiylik xos:
1. Xivchinda ildizchalarning assimetrik joylanishi;
2. Ko‘p qavatli tuzulmani mavjudligi;
3. Xivchinlarida organik tuzulishli tangachalari bor;
4. Mitoz ochiq,sentriolali yokisentriolasiz;
5. Telofazada bo‘linish urchuqlari saqlanadi;
6.sitokinez bo‘linish ariqchasi va fragmoplastli hujayra plastinkasi hosil bo‘lishi bilan boradi;
7. Plazmodesmalar harofitlar va koleoxetalarda mavjud;
8. Hujayra devorisellyulozali;
9. Peroksisomalarda glikolataksidaza va katalaza mavjud;
10. Rivojlanishi zigota reduktsiyali gaplobiont;
11. Asosan chuchuk suvlarda tarqalgan.
Harofitlar bundan 470 mln yillar ilgarigi yuksak o‘simlik-larning ajdodlari hisoblanadi. Bunday xulosa ularning ultra, biokimyoviy va molekulyar tuzulishlari asosida qilingan.
YUksak o‘simliklar bilan qarindoshliklari quyidagilarda namoyon bo‘ladi:
1. Hujayrasining devoridasellyulozani bo‘lishi.
2. Tallomini ko‘p hujayraligi.
3.sitokinez fragmoplast orqali amalga oshishi.
4. Hujayralararo aloqani amalga oshiradigan plazmodesmalari. Bu plazmodesmalar yuksak o‘simliklardagi birlamchi plazmo-desmalar bilan gamolog.
5. Harofitlar va koleoxetalarda meristema apikal hujayralarning mavjudligi.
6. Tallomining malum joylarida bir necha yo‘nalishlardagi bo‘linishlar natijasida to‘qimani hosil qilganligi. (YUksak o‘simliklardan farqlanib ularni hosil bo‘lishi meristema bilan bog‘liq emas).
7. Ko‘p hujayrali tallomni ichida maxsuslashgan hujayralarni bo‘lishi (bo‘g‘in va bo‘g‘in oraliqlarida, CHara tallomidagi rangsiz rizoid hujayralar).
8. Fotonafasda glikolaktoksidazadan foydalanishi.
9. Mochevinani parchalovchi – urezaza va boshqa maxsus fermentlari.
10. Ribosoma, xloroplastlar va yadrodagi genlarni turlichaligi.
YUqoridagi qayd etilganlar asosida harofitlarni boshqa yashil suvo‘tlardan ajratib ularni Streptophyta yuksak o‘simliklar guruhiga qo‘shishni taqazo etadi.
Harofitlar bo‘limidan 6 sinf Mesostigmatophyceae, CHloroxybophyceae, Klebsormidiophyceae, Zygnematophyceae, Coleochaetophyceae va CHarophyceae ajratiladi.

Mezostigmofitsa – Mesostigmophyceae sinfi

Sinf Mesostigma (lot: meso – o‘rta, stigma – ko‘zcha), turkumning nomi bilan atalgan, u bitta mezostigmalar – Mesostigmatales tartibidan iborat.
Mezostigmalar chuchuk suvlarda tarqalgan, hujayrasi organik tuzulishli tangachalar bilan qoplangan harakatchan organizmlar. Ularni ilgari prazinofitsa yashil suvo‘tlariga mansub deb qabul qilingan. Mezostigmalar ulardan hujayrasining shakli, tangacha-larini o‘ziga xosligi bilan farqlanadi. Mezostigmalarda hara suvo‘tlaridagiday ko‘p qavatli tuzulma bor. Filogenetik taxlil ham Mesostigma va harofitlar orasida aloqa borligini ko‘rsatadi.
Mesostigma hujayralari disksimon ko‘rinishga ega. Xivchin-lari hujayraning o‘rtasidagi yassilikdan chiqadi. Xivchinlarining bazal tanasi boshqa yashil suvo‘tlaridagi kabi fibril bog‘lamlar bilan bog‘langan. Har bir bazal tanadan 5-7 mikronaylardan tashkil topgan bittadan ildizcha chiqadi. Har bir ildizchaning yaqin qismi ko‘p qavatli tuzulmadan iborat. SHunday qilib Mesostigma hujayrasida ikkita ko‘a qavatli tuzulmaga ega.