Tta termiz filiali davolash ishi fakulteti 505-b guruh talabasi arabov azizjonning yuqumli kasalliklar fanidan

TTA TERMIZ FILIALI DAVOLASH ISHI FAKULTETI 505-B GURUH TALABASI ARABOV AZIZJONNING YUQUMLI KASALLIKLAR FANIDAN

MUSTAQIL ISHI

РИККЕТСИОЗЛАР

• Риккетсиозлар қон сўрар ҳашаротлар орқали юқадиган ва риккетсиялар қўзғатадиган касалликлардир. Риккетсиялар майда (0,5 дан 40 миллимикронгача), грамммусбат микроорганизмлардир. Улар 1909—1910 йилларда америкалнк олим Риккетс томонидан кашф этилган, шунинг учун риккетсиялар деб аталади. Риккетсиялар ҳужайра ичида паразит бўлиб яшайди. Эндотоксини бор. Улар ўз хусусиятларига кура бактериялар ва вируслар ўртасида алоҳида ўринда туради. Оддий озуҳа моддаларнда кўпаймайди, шу жиҳатдан ҳам бактериялардан фарқ қилади. Улар худди вирусларга ўхшаб тирик тўқималарда (товуқ эмбриони, оқ сичқонларнинг ўпкаси, битлар организмида) кўпаяди. Риккетсиялар битл.арда, бургаларда ва каналарда паразитлик цилиб яшайдилар. Баъзи риккетсиялар ҳозир айтилган қон сўрар ҳашаротлардан қорамолларга, эчки ва қўйларга ўтиб уларда касаллик қўзғатади. Риккетсиялар, ҳайвон организмида фақат эндотелий ва мезотелий ҳужайралари ичида яшайди.

Риккетсиозлар турли йўллар билан тарқалади. Ҳашаротлар чаққанда қон орқали юқади. Қонсўрар ҳашаротлар риккетсияларни ахлати (битлар, бургалар) ёки сўлаги (каналар) билан чиқарадилар. Ку иситмада риккетсиялар касал ҳайвонларнинг сути ва сийдиги орқали чиқарилиши мумкин- Каламушдан юқадиган тошмали тиф касаллигида кала муш сийдиги билан ифлосланган озиқ-овқат махсулотлари орқали ёки бурга ахлати орқали юқиши мумкин

• Риккетсиозлар турли йўллар билан тарқалади. Ҳашаротлар чаққанда қон орқали юқади. Қонсўрар ҳашаротлар риккетсияларни ахлати (битлар, бургалар) ёки сўлаги (каналар) билан чиқарадилар. Ку иситмада риккетсиялар касал ҳайвонларнинг сути ва сийдиги орқали чиқарилиши мумкин- Каламушдан юқадиган тошмали тиф касаллигида кала муш сийдиги билан ифлосланган озиқ-овқат махсулотлари орқали ёки бурга ахлати орқали юқиши мумкин

Etiologiyasi

• Kasallik q o ‘zg‘atuvchi — M uzer rikketsiyalari — kokksim on yoki tayoqchasim on shaklda b o ‘lib, ularning o ‘lchami 0,2—0,3 m km kenglikda va 0,7—0,8 m km uzunlikda b o ‘ladi. Termolabil antigenga ega. Zararlangan tajriba hayvonlari organizmida ular mezoteliy hujayralarida parazitlik qiladi. M uzer rikketsiyalari tovuq embrioni xorionallantois qobig‘ida yaxshi k o ‘payadi.