TURIN JARAYONI 2018
–2020 O’ZBEKISTON | 32
ERGO Research & Advisory tahlilchilarining fikriga ko'ra, mamlakatda raqamli ko'nikmalarning
etishmasligi raqamli transformatsiya uchun jiddiy to'siq bo'lishi mumkin.
Ushbu kompaniyaning
O'zbekiston mehnat bozoridagi ko'nikmalaridagi bo'shliqlarni baholagan tadqiqotiga ko'ra, so'ralgan
kompaniyalarning 68 foizi yangi nomzodlarni yollashning asosiy sabablaridan biri sifatida IT va kompyuter
bilan ishlash ko'nikmalarini ta'kidladilar
70
.
Ko'pgina mutaxassislarning fikriga ko'ra, yaqin kelajakda raqamli texnologiyalar mehnat bozoriga sezilarli
ta'sir qiladi. O'zbekiston Hukumati rahbari ta'kidlaganidek, bu masalada raqamli muammo nafaqat ish
o'rinlarining yo'qolishi, balki ularning qayta guruhlanishidir, bu erda o'rta darajadagi kasblar ulushi
kamayib bormoqda va quyi segmentdagi ish o'rinlarining ulushi ortadi.
O'zbekistonda mamlakat aholisining 60 foizdan ko'prog'ini yoshlar tashkil etadi va mamlakatdagi aholining
o'rtacha yoshi 29 yoshdan oshmaydi. Va bu, o'z
navbatida, raqamli intellektual jamiyatni shakllantirish
uchun jiddiy asos yaratadi
71
.
Raqamli iqtisodiyot yangi bilim va ko'nikmalarni talab qiladi, shunga ko'ra, nafaqat o'quv
jarayonining
o'ziga, balki ushbu jarayonni tashkil qilishning o'qitish uslublariga yo'naltirilgan ta'limni rivojlantirish uchun,
shuningdek, butun hayot davomida ta'lim xizmatlaridan umumiy foydalanish imkoniyatini ta'minlash uchun
katta sarmoyalar zarur.
Raqamli transformatsiya sharoitida kasbiy ta'lim muassasalarining asosiy muammolari yoshlarning tabiiy
fanlarga qiziqishini rag'batlantirish va mehnat bozorining o'zgarishiga raqamli iqtisodiyotning ta'sirini
hisobga olgan holda malakali kadrlar tayyorlashdan iborat.
Ko'pgina yuqori daromadli mamlakatlarda bo'lgani kabi, raqamli savodxonlik va axborot-kommunikatsiya
texnologiyalarini qo'llash qobiliyati yaqin kelajakda O'zbekiston mehnat bozorida sukut bo'yicha talab
qilinadigan asosiy ko'nikmalarga aylanadi. Ushbu ko'nikmalarga ega bo'lish odamlarga mehnat bozoriga
chiqish va tadbirkorlikni rivojlantirish uchun qo'shimcha imkoniyatlar berish orqali
qashshoqlik darajasini
kamaytirishga yordam beradi.
Raqamli kompetentsiyani rivojlantirish hozirgi kunda oliy va o'rta maxsus ta'lim muassasalarida yuqori
malakali kadrlar tayyorlashning asosiy talablaridan biriga aylanmoqda. Raqamlilashtirish sohasida
malakali kadrlar etishmasligi muammosi bugungi kunda dolzarbdir.
Axborot texnologiyalari sohasida yuqori malakali mutaxassislarni tayyorlash uchun 2019 yil oxirida
Amerikaning etakchi kompaniyalari o'quv dasturlari asosida har kimga masofadan o'qitishdan
raqamli
ko'nikmalarni o'rganish imkoniyatini beradigan "Bir million o'zbek kodlovchilari" loyihasi ishga tushirildi
72
.
Ushbu loyihani amalga oshirish, hukumat rahbarining so'zlariga ko'ra, aholining keng qatlamini AKT
sohasida yangi kasblarni rivojlantirishga jalb qilish,
yoshlarni, shu jumladan nogironlarni ish bilan
ta'minlashga imkon beradi
73
.
Shu sababli, iqtisodiyot tarmoqlarini raqamlashtirish sharoitida mehnat bozori talablarini inobatga olgan
holda o'rta darajadagi mutaxassislarni tayyorlash jarayonida zamonaviy axborot
texnologiyalarini joriy
etish mamlakatning VET tizimining asosiy vazifasiga aylanmoqda.
YuNISEF mutaxassislari tomonidan o'tkazilgan tadqiqotlarga ko'ra, O'zbekistondagi mehnatga layoqatli
aholi sonining ko'payishi bilan yaqin o'n yilliklarda kelajakdagi ishchilar yaxshi o'qitilgan bo'lishi va mehnat
bozorida osonlikcha qo'llaniladigan ko'nikmalarga ega bo'lishi shart. Masalan, 1970-yillarda Koreya
Respublikasida "ishlab chiqarishga yo'naltirilgan" maktab o'quv dasturining o'zgarishi o'quvchilarga ish
beruvchilar talablariga javob beradigan bilim va ko'nikmalarni egallashga yordam berdi
74
.
Ta'lim jarayoniga ilg'or xorijiy tajribalarni joriy etish, innovatsion pedagogik texnologiyalardan foydalanish,
raqamli
elektron darsliklar, o'quv qo'llanmalari va boshqa o'quv adabiyotlarini yaratish, shuningdek
masofadan o'qitish shakllarini amalga oshirish ham o'quv jarayonining sub'ektlariga, ham ob'ektlariga
muhim va kutilgan natijalarni beradi.
Ta'lim muassasalarining yangi tarmog'i yoshlarni raqamli va axborot-kommunikatsiya texnologiyalaridan
foydalanish ko'nikmalariga o'rgatish va tez takomillashib borayotgan texnologiyalarni tezda o'zlashtira
oladigan va shuning uchun doimiy ravishda o'zgarib turadigan malakalarga
moslasha oladigan
mutaxassislarni tayyorlashga mo'ljallangan.
70
https://kommersant.uz/tsifrovaya-ekonomika-uzbekistana/
71
https://www.gazeta.uz/ru/2019/10/22/challenges/
72
O'zbekiston va Birlashgan Arab Amirliklari mutaxassislari tomonidan amalga oshirilgan "1 million dasturchi" deb nomlangan
qo'shma loyiha.
73
https://www.gazeta.uz/ru/2019/11/21/million-uzbek-coders/
74
Avlod 2030.O'zbekiston. Demografik dividend uchun bolalar va yoshlarni rivojlantirishga sarmoya kiritish vaqti keldi. UNICEF,
2018 yil.
