Trioza Тetroza Pentoza

Sellyulozaning struktura formulasi

• β – glyukoza qoldig’i

Fizik xossalari

• Oq kukunsimon
• Sovuq suvda erimaydi
• Issiq suvda bo’kib qoladi
• Shirin ta’mga ega emas

• Qattiq tolasimon oq modda
• Suvda erimaydi
• Shirin ta’mga ega emas

• Kraxmal

• Sellyuloza

• Sellyulozanimg kimyoviy xossalari

• 1. Kraxmalga nisbatan qiyin gidrolizlanadi
• (С6Н10О5)n + nH2O → nC6H12O6

• 2. Murakkab efirlarning hosil qiladi

Tabiatda sellyulozaning tarqalishi

• Paxta tolasi, zig’ir deyarli toza sellyuloza

• Taxta 50% foiz sellyuloza saqlaydi

• Zig’ir

• Kanop

• Somon 30% sellyuloza saqlaydi

Glikogen

• Glikogen hayvon kraxmal (C6H10O5)n, hayvonlar va odamlarning asosiy ximoya qiluvchi uglevod, ba'zi bakteriyalar, xamirturushlar va zamburug'larda uchraydi. Uning tarkibi, ayniqsa, jigarda (3-5%) va mushaklarda (0,4-2%) yuqori. Fransuz fiziologi C. Bernard tomonidan jigarda mavjudligi kashf etilgan (1857). a-D-glyukozaning 6-20 ming yoki undan ortiq qoldiqlaridan iborat. Glikogen gomopolisaxarid, molekulasi tarmoqlangan tuzilishga ega; tarmoqlanmagan zanjirning o'rtacha uzunligi 10-14 glyukoza qoldiqlaridan iborat.

Хitin

• Xitin (fransuzcha chitine, yunoncha chiton — kiyim, teri, qobiq), polisaxaridlar guruhidan tabiiy birikma; artropodlar va boshqa bir qator umurtqasiz hayvonlarning tashqi skeletining (kutikula) asosiy tarkibiy qismi, shuningdek, zamburug'lar va bakteriyalarning hujayra devorining bir qismidir. Hujayraning qattiqligini ta'minlovchi himoya va yordamchi funktsiyalarni bajaradi. "Xitin" atamasi. fransuz olimi A. Odier tomonidan taklif qilingan, u (1823) hasharotlarning qattiq tashqi qoplamini tadqiq qilgan. X. β-(1  4)-glikozid bogʻlari bilan bogʻlangan N-asetilglyukozamin qoldiqlaridan iborat.