Transportda ortish-tushirish ishlarini tashkil etish

Nazorat savollari:
1. So‘rib oluvchi pnevmatik uskunalar
2. Qachon aralash pnevmatik uskunalardan foydalaniladi?
3. Pnevmatik uskunaning texnik unumdorligi formulasi
4. YUk zarrachalarini havo bilan o‘rab olish o‘rtacha tezligi qanaqa?
5. Pnevmatik uskunalarning, tuzilishi vavazifasi
6. Pnevmatik uskunalarni hisoblash nazariyasi

---

115
15-mavzu. BUNKERLAR VA SILOSLAR
Reja:
1.
Bunkerlar va siloslarning tuzilishi va vazifasi
2.
Bunker jixozlari va boshqarish avtomatizatsiyalash
.
3.
Vagon to‘ntargichlar
4.
Inersiyali yuk tushirish mashinasi
5.
Avtomobil tushirgich-qiyalatgich
Tayanch so’z va iboralar: bunkerlar; siloslar; vagon to‘ntargichlar; inersiyali
yuk tushirish mashinasi; avtomobil tushirgich-qiyalatgich; sochiluvchan-
to‘kiluvchan yuklar.
1.
Bunkerlar va siloslarning tuzilishi va vazifasi.
Bunkerlar muayyan
sig‘imli o‘zi bo‘shaluvchi idish bo‘lib, uni uzokrok vakt mobaynida sochiluvchan-
to‘kiluvchan yuk bilan to‘ddirib va zaruriyatli xollarda kiska vaktda undagi yukni
xarakatdagi sostavlarga ortish yoki uni kiska vaktda yuk bilan to‘ldirib undagi
yukni uzok vakt mobaynida uzluksiz xarakatlanuvchi mashinalarga uzatish
mumkin (4.2-rasm, a).
4.2.-rasm. Bunkerlar:
a) umumiy ko‘rinishi; b, d, e) bunkerlardan yukni oqib tushishi
Bunkerlar vazifasiga ko‘ra yig‘uvchi (to‘plovchi), muvozanatlovchi va
texnologik turlariga bo‘linadi. Eg‘uvchi bunkerlar katta sig‘imlarga ega bo‘lib,
ulami uzok vakt davomida ishlab chikarilayotgan yoki kazib olinayotgan

---

116
sochiluvchan-to‘kiluvchan yuklar bilan to‘ldirish va zaruriyatli xollarda kiska
vaktda undagi yig‘ilgan yukni vagonlarga va avtomobillarga
Ortish mumkin texnologik jarayonlarda yuklarni bir tekis uzluksiz
xarakatlanishini ta’minlash uchun xamda davriy xarakatlanuvchi mashinalarni
ishlarini uzluksiz xarakatlanuvchi mashinalar ishlari bilan muvofiklashtirish uchun
muvozanatlovchi bunkerlardan foydalaniladi. Ishlab chikarish jarayonlarida
sochiluvchan-to‘kiluvchan yuklarni kayta ishlashgacha yoki kayta ishlashdan key
in vaktinchalik saklash uchun texnologik bunkerlardan foydalaniladi.
Narx (plan) dagi shakliga ko‘ra bunkerlar to‘g‘ri to‘rtburchakli,
ko‘pburchakli va yumalok (silindrsimon), yasab chikarilgan materialiga ko‘ra
po‘latdan, temir betondan va ba’zan yog‘ochdan yasalgan bunkerlar bo‘lishi
mumkin. Temir-betondan va yog‘ochdan yasalgan bunkerlarning devori va tubi
(tagi) ichidan po‘lat tunikalar bilan koplanadi. Balandligi va enining o‘lchamlariga
muvofik bunkerlar sayoz va chukur bunkerlarga bo‘linadilar. Sayoz bunkerlarda
yukning yikilish tekisligi yuk massasining eng chukur nuktasida xam yukni ochik
yuzasini kesib o‘tadi va ular, odalda,