Transport vositalarining elektr jixozlari va elektron tizimlari

GENERATOR 
Startyor 
Tuzilishi 
Vazifasi 
Ta‟rifi 
Yakor 
Oldingi va orqa 
qopqoq 
1.SHimoliy qutib 
2.Janubiy qutib 
3.Uyg‟otish cho‟lg‟ami 
1.CHo‟tka 
2. CHo‟tka 
ushlagich 
3. Yarim xalqalar 
4. Asos 
5. Kollektor 
6. SHkiv 
Mexanik 
energiyani 
elektr 
energiyasi
ga 
aylantirib 
beradi 
Avtomobilda 
ist‟emolchi- 
larni to‟k bilan 
ta‟minlaydi 
Turlari 
Rotor aylanma xarakat 
qilib startyor bilan 
magnit maydonini xosil 
qiladi
1.O‟zgarmas 
2. O‟zgaruvchan
 

---

35 
o‟z-o‟zidan cheklay olishi. Keyingi vaqtda o‟zgaruvchan elektr toki ishlab 
chiqaradigan generatorlar tobora kengroq tarqalib bormoqda, chunki ular o‟zgarmas 
tok generatorlariga nisbatan yuqoridagi talablarga yaxshi javob beradi. 
O‟zgaruvchan tok generatorlarining keng tarqalishi, shuningdek mamlakatimiz elektr 
sanoati yuqori darajada yuksalganligini bildiradi. CHunki sanoatimiz avtomobillarni 
elektr jihozlarining yangi asboblarini muvaffaqiyat bilan o‟zlashtirib bormoqda. 
Uyg‟otish usuliga qarab o‟zgaruvchan tok generatorlari doimiy magnitlar yordamida 
uyg‟otiladigan generatorlar va elektromagnitlar yordamida uyg‟otiladigan 
generatorlarga bo‟linadi.
Keyingi yillarda yengil va yuk avtomobillariga elektromagnitlar yordamida 
uyg‟otiladigan uch fazali o‟zgaruvchan tok generatorlari o‟rnatiladigan bo‟ldi. 
Bunday generatorlarda magnit oqimini o‟zgarmas elektr toki o‟tkaziladigan 
uyg‟otish chulg‟ami hosil qiladi. Buning uchun generator ishlab chiqargan 
o‟zgaruvchan tok to‟g‟rilagichlar yordamida o‟zgarmas tokka aylantiriladi, 
dvigatellarni ishga tushirishda esa akkumlyator batareyasidagi o‟zgarmas tokdan 
foydalaniladi. 
Uyg‟otish chulg‟ami holatiga qarab avtomobil elektr jihozlarining uch fazali 
generatorlari ikki gruppaga bo‟linadi: aylanuvchi uyg‟otish chulg‟amida va 
ko‟zg‟almas uyg‟otish chulg‟amli.