Transport vositalarida ishlatiladigan ekspluatatsion

dvigatel uzoq muddat ishlaganda ham past haroratlarda sovuq
holatdagi dvigatelni ishga tushirganda ham suyuq ishqalanishi
ta’minlay digan darajada optimal bo‘lishi kerak.
Turli uzellarda suyuqlikli ishqalanishni hosil qilish, ulami
sovitish, zichlikni ta’minlash, osongina yurgizib yuborish qovush-
qoqlikka bog‘liq bo'ladi. Moy qatlamining mustahkamligi ishqala­
nuvchi juftlarning ish sharoitiga (harorat, bosim, sirtlaming o‘zaro
harakatlanish tezligiga) qarab tanlanadigan moyning qovushqoqligi
bilan belgalanadi.
Qovushqoqligi 
qancha 
yuqori 
bo‘Isa, 
moy 
pardasining
ishonchliligi shuncha yuqori bo‘ladi. Lekin qovushqoqlik ortishi bilan
moy qatlamlarini harakatga keltirish uchun kuch ko‘proq sarflanadi,
ichki ishqalanish koeffitsiyenti ortadi, quwat esa kamayadi. Shuning
uchun moylar yuqori haroratda dvigatelni oson yurgizib yuborishni
ta’minlaydigan qovushqoqlikka ega bo‘lishi kerak.
Motor moylari uchun faqat 100 °C dagi qovushqoqlik qiymati
berilmasdan 0°C dagi qovushqoqlik qiymati va qovushqoqlik indek-si
ham keltiriladi. Qovushqoqlik indeksi o ‘lchovsiz kattalik bo‘lib,
etalon moyga nisbatan tekshirilayotgan moyning qovushqoqhgini
haroratga bog‘liq xolda o ‘zgarish darajasini ko‘rsatadi. Qovushqoqlik
indeksini aniqlashda maxsus jadvallar va nomogrammalardan
foydalaniladi.

---

5.4-rasm. Motor moylari qovushqoqligining haroratga
bog‘liqligi:
1 - q o v u s h q o q lik in d e k s i-9 0 ;
2 -q o vu sh q o q lik in d e k si-1 40
Harakat o ‘zgarishi bilan moyning qovushqoqligi qancha kam
o‘zgarsa, moyning qovushqoqlik xossasi shuncha yomon va