“transport tizimlari va inshoatlari” kafedrasi “Qurilish materiallari va buyumlari”

legirlangan po‘latlar
olinadi. Po‘latlar 
kam legirlangan
(2,5% gacha), 
o‘rtacha legirlangan
(2,5-10%) va 
ko‘p legirlangan
(10% dan ortiq) bo‘ladi. Po‘latlar 
ishlatilish sohasiga ko‘ra konstruksion, maxsus asbobsozlik po‘latlarga bo‘linadi. 
Konstruksion po‘latlardan qurilish konstruksiyalari, armaturalar, maxsus po‘latlardan esa 
olovbardosh va korroziyaga chidamli buyumlar va konstruksiyalar tayyorlanadi.
Sifatiga ko‘ra po‘latlar oddiy, sifatli, yuqori sifatli va alohida yuqori sifatli turlarga 
bo‘linadi. 
Rasm. Qurilishda ishlatiladigan po‘latning asosiy xillari: a – yumaloq,
b – kvadrat, v – taxta shaklli
. 
 
Metallar bino va inshootlar barpo etishda eng muxim materiallardan biri 
xisoblanadi. Shuning uchun ular qurilishda juda ko‘p ishlatiladi. Quyidagi rasmda ularning 
turlaridan ba’zi namunalar ko‘rsatilgan. 

---

 
Rasm. Po‘latdan tayyorlangan buyumlarning 
fragmentlari. 
a-dumaloq silliq sterjen, b-kvadrat kesimli 
sterjen, s-tasmasimon, g-davriy profilli sterjen, 
d-sirti notekis varaqa, ye-to‘lqinli list, yo-teng 
yonli burchaklik, j-tengmas yonli burchaklik, z-
shveller, i-qo‘shtavr, y-payvandlash yo‘li bilan 
tayyorlangan qo‘shtavr, k-rels, l-devorbop 
shpunt shakldagi buyum. 
 
 
 
Temir-beton 
konstruksiyalarining 
armaturalari uchun diametri 6 mm dan 90 mm gacha bo‘lgan qizdirib ishlangan, shakli 
muntazam ravishda o‘zgartirilgan po‘lat (bunday po‘lat beton bilan yaxshi yopishadi), 
diametri 6 mm dan 32 mm gacha bo‘lgan sovuq xolatda ishlangan, shakli muntazam 
ravishda o‘zgartirilgan po‘lat, diametri 2,5 mm dan 10 mm gacha bo‘lgan sim va boshqa 
xil ashyolar ishlab chiqariladi. 
 
 
Rasm: Armatura xillari: 
1-uzluksiz tekis yuzali; 2-to‘g‘ri 
to‘rtburchak kesimli; 3-sim; 4-spiral 
shaklli; 5-burama; 6-to‘r; 7-shakli 
o‘zgartirilgan davriy qirrali; 8-o‘yiqli.