Transport logistikasi

Nazorat savollari:
1. Mul’timodal tashuvlar operatori jo‘natuvchidan yukni qaerda qabul qilib olishi mumkin?
2. Etkazib berishning qanday shartlarini bilasiz?
3. FOB va FSA shartlarining mazmunini tushuntirib bering.
4. Bojxona Konvensiyasiga nechta davlat a’zo? O‘zbekiston-chi?
5. Terminallada qanday ishlar bajariladi?
6.Transport-ekspeditorlik firmalarining Mul’timodal tashuvlardagi o‘rni haqida tushuncha bering.
7.Mul’timodal tashuvlarni tashkil etish qanday bosqichlardan iborat?
8. Ekspeditorlik xizmatlari haqida tushuncha bering.
9. FIATA qanday tashkilot?
10. Tashuvchi va ekspeditorning qanday farqi bor?.


4-mavzu. HAR XIL TRANSPORT TURLARIDAN FOYDALANISHNING MUQOBIL VARIANTLARI
Reja:
1. Transport turlarining ishlashini baholovchi parametrlar
2. Xalqaro tashuvlarda ishlovchi transport turlarida tashiluvchi yuklarning transport tasnifi
3. Avtomobil-temir yo‘l transportidan foydalanish sohalari
4.
1. Transport turlarining ishini baholovchi parametrlar
Transportning asosiy ishsh ko‘rsatkichlarini transportning barcha turlari uchun umumiy va o‘ziga xos xususiyatlarga bo‘lish mumkin. Umumiy ko‘rsatkichlarga quyidagilar kiradi: yuk tashish (jo‘natish) hajmi, yuk oboroti, 1 tonna yukni tashishning o‘rtacha masofasi, 1 km yo‘lga tonna-kilometrlarda to‘g‘ri keluvchi transport zichligi.
Transport ishining o‘ziga xos miqdoriy va sifat ko‘rsatkichlariga, xususan, aloqa turlari bo‘yicha yuk tashish hajmining ko‘rsatkichlari kiradi: keltirish, jo‘natish, tranzit va mahalliy aloqa. Keltirish - bu boshqa punktlardan tushirish uchun shu punktga keladigan yuk hajmi. Jo‘natish - bu yuklarni boshqa manzilga yo‘nalish bo‘yicha yuklash. Tranzit deganda, jo‘nab ketish va qabul qilish joylari ko‘rib chiqilayotgan yo‘l/stansiyalar/portdan o‘tadigan va ushbu harakatning yo‘llari/stansiyalar/portlarga jo‘natiladigan yuklarni tashish tushuniladi.
Mahalliy tashish yuklarni belgilangan yo‘nalish bo‘yicha shu yo‘lning bir punktiga etkazish va jo‘natish hajmini o‘z ichiga oladi.
Transport xizmatlari strategiyasini ishlab chiqishda ushbu yo‘nalishdagi yuk oqimlari tahliliga va tashish bilan shug‘ullanadigan shaxslar va firmalar ixtiyoridagi transport vositalari, yuk moslamalari va transport vositalariga tayanish zarur. Buning uchun tashiladigan tovarlar va transport jarayonlarining tegishli tasnifi talab etiladi.
SHunday qilib, yuklarni tashish uchun ma’lum bir transport turidan foydalanishga qaror qilishda muhim jihatlardan biri bu transport vositasining ekspluatatsion xususiyatlari.
Aynan u "transport" xatti-harakatining umumiy holatini aks ettiradi. Tashish uchun potensial ravishda e’lon qilingan barcha transport turlari samaradorligi ko‘rsatkichlarining qiyosiy tahlili tashuvchiga eng maqbulini tanlashga yordam beradi.
Har xil turdagi transport vositalarining ba’zi asosiy ishlash ko‘rsatkichlari quyida tahlil qilinadi.