Transport energetik qurilmalari

Rasm 11.



Misol 8. Neftni solishtirma og‘irligi , tezlik bilan diametri d=0,5m trubadan suyuqlik oqayapti. Shu suyuqlikning sarfi aniqlansin?


Misol 9. Agar kesimlardagi harakat kesimning yuzasi _{va bo‘lib, bo}‘<sub>lganda, oqim sarfi va o‘rtacha tezligini aniqlang?


Misol 10. To‘g‘ri burchakli to‘rtburchak shaklidagi ketma-ket ulangan quvurlarning gidravlik elementlarini (sarf, o’rtacha tezlik, gidravlik radius, ho‘llangan perimeter) aniqlang: h1=1,0 m; b1 =1,5m; h2 =1,2m; b2 =1,8m, V=0,5m/s bo‘lsin.


Misol 11. Ketma-ket ulangan quvurlarning gidravlik elementlarini (sarf, o’rtacha tezlik, ho’llangan perimeter, gidravlik radius)aniqlang? Quvur diametrlari D1 =150 mm; D2 =300 mm; va V1 =0,8 m/s.</sub>
5-6- AMALIY MASHG’ULOT(4-soat)


MAVZU: D.Bernulli tenglamasini o‘rganish va o‘tilgan mavzuni mustahkamlash


Ishdan maqsad: D.Bernulli tenglamasini o‘rganish, ideal va real suyuqliklar uchun bernulli tenglamasi, Bernulli tenglamasining geometrik va energetik mazmunlarini o‘rganish va o‘tilgan mavzuni mustahkamlash uchun Bernulli tenglamasi asosida misollar ishlash


Qisqacha nazariy ma’lumot
Elementar oqimcha uchun uzluksizlik tenglamasi

Gidravlikada suyuqliklar tutash muhitlar deb qaragan edik (y’ni harakat fazosining istalgan nuqtasida suyuqlik zarrachasini topish mumkin). Suyuqlikning barqaror harakatini ko‘raylik. Oqimda harakat o‘qi l – l bo‘lgan elementar oqimcha olamiz va uning I-I va II-II kesimlar orasidagi bo‘lagini.

I-I kesimdagi yuza tezlik , va II-II kesimdagi yuza tezlik bo‘lsin. Elementar sarf quyidagiga teng
va bo’lsa bo‘ladi.
Elementar sarflar tengligidan
(5.1)
Biz tanlab olgan I-I va II-II kesimlar ixtiyoriy bo‘lgani uchun
(5.2)
bu tenglama to‘la oqim uchun uzluksizlik tenglamasidir.
Yuqoridagi tenglamadan ko‘rinadiki, oqimning yo‘nalishi bo‘yicha ko‘ngdalang kesimlarning yuzasi va tezligi o‘zgarib borishi mumkin. Lekin sarf o‘zgarmaydi.
To‘la oqim uchun uzluksizlik tenglamasini quyidagicha ta’riflash mumkin, y’'ni oqimning kesimlaridagi o‘rtacha tezliklari tegishli kesimlarning yuzalariga teskari proporsiaonaldir.
(5.3)


Ideal suyuqliklar elementar oqimchasi uchun Bernulli tenglamasi

Ideal suyuqlikning elementar oqimchasining barqaror harakati uchun Bernulli tenglamasini ko‘raylik(3.6.1-rasm):

Bu tenglamaning har bir had massa birligiga keltirilgan. Agar uni kuch birligiga keltirsak ya’ni g ga ikki tomonini bo‘lib yuborsak, quyidagini hosil qilamiz

- - ekanligini hisobga olsak;
(5.4)
bu tenglama D.Bernulli tomonidan olingan bo‘lib, uning nomi bilan ataladi va gidravlikada harakatning asosiy tenglamasi bo‘lib hizmat qiladi. Bu tenglama ixtiyoriy ikkita kesim uchun olingan bo‘lib, bu kesimlarning elementar oqimiga yo‘nalishi bo‘yicha qayerda olinishining ahimiyati yo‘q. Shuning uchun bu tenglamani quyidagicha yozishimiz mumkin:



O‘tilgan mavzularni mustahkamlash uchun nazorat savollari

1.Uzluksizlik tenglamasi deb nimaga aytiladi?

2.Suyuqliklar harakati uchun Eyler differensial tenglamasi qanday ko`rinishga ega?
3.Ideal suyuqlikning elementar oqimchasi uchun Bernulli tenglamasini
tushuntirib bering?
4.Real suyuqliklar oqimi uchun Bernulli tenglamasini tushuntirib bering?
5.Bernulli tenglmasining geometrik va energetik ma'nosi qanday?
6.Oqimning gidravlik elementlari qaysi usullar bilan aniqlanadi?

Mavzu:Bernulli tenglamasiga doir misollar

Misol 1.: Struyali nasos yordamida suv h = 0,5 m chuqurlikdan ko‘tarilmoqda. Agar quvur diametri d = 100 mm, I-I kesimdagi bosim P_m = 40 kPa, suv tezligi bo‘lsa, kameradagi quvur diametri d₂ ni aniqlang. Suv ideal deb qaralsin?