Transport energetik qurilmalari

Yechimi:
1. Gidrostatikaning asosiy tenglamasiga asoslanib, A nuqtadagi bosim:



Tenglamani o‘ng tomonlarini tenglashtirib , h ni aniqlaymiz:

M a’lumki:
;
U holda




2. Bakdagi benzinning og’irligi; Rasm 7



Misol 13. Bakdagi neftning chuqurligi H=3m bo‘lsa gidrostatik bosim topilsin, agar erkin sirt yuzasidagi neftning bosimi 200 kPa, zichligi .
Y echimi:
1. Idish tubidagi absolyut gidrostatik bosim;
,

2.Idish tubidagi ortiqch bosim;

;
3.Suyuqlik ustunida hosil bo‘lgan ortiqcha bosim
Rasm 8.
4. Erkin sirt yuzasidagi ortiqcha bosim

.
M isol 14.(Paskal qonuniga asosan misol) Bir ishchi gidravlik press yordamida uning richagiga Q=200 H kuch bilan ta’sir etadi. Gidravlik press richagining kata yelkasi a = 1,0 m; kichik yelkasi b=0,10m; kata porshenning diametri D=250mm, kichik porshenning diametri d = 25 mm, foydaliish koeffisienti pressning siqilish kuchini qiymati P₂ ni aniqlang?


M isol 15. To‘gonni siniq shakldagi devoriga ta’sir etayotgan gidrostatik bosim epyurasini quring. Agar to’g’onga qo’yilgan shitning kengligi b =1m eniga ta’sir etayotgan bosim umumiy kuchini vertikal va qiya bo‘lgan devoriga va bosim markazini aniqlang, agar suv chuqurligi H, vertikal devorining qiyaligi gorizontga nisbatan 30⁰ bo‘lsa.
Rasm 9
Jadval 1.

Beril ganlar	Variantlar
	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18	19	20	21	22	23	24
H	3,0	4,5	5,5	7,0	7,0	5,0	6,0	8,0	9,0	5.5	4,0	3,5	7,5	6,5	9,5	4,7	6.8	5,6	7,7	4,8	3,4	8,5	10	10,5
hAB	2,0	3,0	4,0	4,0	5.0	3,0	4,0	5,0	6.0	3,5	2,5	2,7	4,5	4,5	5,5	3,5	4.0	3,0	4.0	3.0	2.5	5.5	6,5	6,0

Yechish: To‘g‘on devoriga ta’sir etayotgan gidrostatik bosim epyurasini qurish uchun A,B,D nuqtalardagi ortiqcha monometrik bosimlarni

ifodadan topiladi, bunda - suv solishtirma og‘irligi;
h - qaralayotgan nuqtaning chuqurligi.
Gidrostatik bosim epyurasini qurishda bosim doim ta’sir etayotgan yuzaga perpendikulyar yo‘nalishda bo‘lishini esdan chiqarmaslik kerak.



3-4-AMALI MASHG’ULOT(4 soat)


Mavzu: Suyuqliklar kinematikasi va dinamikasi asoslari. Suyuqliklarda harakat turlari, oqimning gidravlik elementlarini o‘rganish


Ishdan maqsad: Suyuqliklar kinematikasi va dinamikasi asoslari. Suyuqlik-larda harakat turlari, oqimning gidravlik elementlarini o‘rganish. Oqim naychasi, oqim chizig‘i, elementar oqimcha tushunchalarini o‘rganish.
O‘tilgan mavzularni mustahkamlash uchun gidrodinamika bo‘limiga oid misollar ishlash


Qisqacha nazariy ma’lumot
Gidrodinamika deb, suyuqliklar harakat qonunlari va ularning harakatlanayotgan yoki harakatsiz qattiq jismlar bilan o‘zaro ta'sirin o‘rganuvchi bo‘limiga aytiladi. Gidrodinamika bo‘lmida ideal suyuqlik degan tushunchani keng ishlatamiz.
Harakatlanayotgan suyuqlik vaqt va koordinata bo‘yicha o‘zgaruvchi turli parametrlarga ega bo‘lgan harakatdagi moddiy nuqtalar to‘plamidan iborat. Odatda suyuqlikni o‘zi egallab turgan fazoni butunlay to‘ldiruvchi tutash jism deb qaraladi. Gidrostatikada asosiy parametr bosim edi, gidrodinamikada esa bosim va tezlikdir.
O‘tilgan mavzularni musrahkamlash uchun nazorat savollari
1. Gidrodinamika tushunchasi nimani o‘rgatadi?
2. Barqaror va beqaror harakat deb nimaga aytiladi?
3. Oqim chizig‘i, oqim naychasi va to‘liq oqim nima?
4. Tekis va notekis, bosimli va bosimsiz harakat qanday bo‘ladi?
5. Oqimning asosiy gidravlik elementlari?
6. O‘rtacha tezlik va suyuqlik sarfi qanday topiladi?
7. Gidravlik radius deb nimaga aytiladi?
Mavzu: Gidrodinamika bo‘limiga oid misollar ishlash
Misol 1 . Dumaloq truba uchun gidravlik radius topilsin? Agar d=5m bo‘lsa.
R = ?
Yechimi: ; m²;
m; m;