Transformatorlar Transformator

Mustaqil yechish uchun masalalar
7.19. O‘zgarmas tokning ikkita generatori sutka davomida umumiy iste’molchiga ishlab, birgalikda bir oyda (30 sutka) 96000kVt·soat elektr energiyasi berdi. Birinchi generator 10 sutka davomida ta’mirda turdi va shu vaqt ichida elektr iste’molchi liniyasiga o‘rnatilgan elektr energiyasi hisoblagichi 24000kVt·soatni ko‘rsatdi. Agar generatorlar ishlayotgan vaqtda ularning yuklamasi o‘zgarmagan, birinchi generator zanjiridagi ampermetr I₁=500A tokni, ikkinchisinining zanjiridagisi esa I₂=1000A tokni ko‘rsatgan bo‘lsa, har qaysi generatorning quvvati va EYUK ni aniqlang.

7.20. O‘zgarmas tok elektr tarmog‘ining taqsimlash qo‘tisiga elektr dvigatel va elektr pech ulangan. Quyidagilar berilgan: dvigatelning validagi mexanik quvvat R_mex=6kVt, FIK=83%, dvigetel qismlaridagi kuchlanish U_2d=120V, liniya qarshiligi R₁=0,1Om, liniyaning elektr pechgacha bo‘lgan uzunligi l=37m, alyuminiy simning ko‘rsatishi P₁=5670Vt. Taqsimlash qo‘tisidagi kuchlanish U₁ ni, elektr pechning qismlaridagi kuchlanish U_2p ni aniqlang, bunda taqsimlash qo‘tisidagi kuchlanish o‘zgarmas deb hisoblang.

7.21.Avvalgi masalaning berilganlaridan foydalanib, yuklama toki nominal tok qiymatining 125, 100, 75, 50 va 25 % iga teng bo‘lganda, generator uchlaridagi kuchlanish va FIK aniqlansin.

U(I_ya) va (I_ya) bog‘lanishlarning grafiklari chizilsin.

7.22. Mustaqil qo‘zg‘atishli generatorga U₁=110 V kuchlanishda I₁=160 A tok iste’mol biriktirilgan. Generator yakorining tezligi n₁=1560 ayl/min, yakor zanjirining qarshiligi R_ya=0,08 Om. O‘zgarmas yuklamada yakorning aylanish tezligini uzgartirsak, tokning kattaligi qanday o‘zgaradi? Masala tezlikning ikki qiymati uchun yechilsin va bunda magnit oqimi o‘zgarmas deb hisoblansin:

1. n₂=2100 ayl/min (n₂ n₁).

2. n₃=1000 ayl/min (n₃ n₁).

7.23. Parallel qo‘zg‘atishli generator U_n=230V (5.3-rasm) nominal kuchlanishda P_n=70 kVt nominal quvvatga ega. Qo‘zg‘atish zanjiridagi quvvat isrofgarchiligi P_q=1300 Vt, yakor zanjiridagi quvvat isrofgarchiligi P_ya=2800 Vt.

Quyidagilar aniqlansin:

1.Qo‘zg‘atish zanjirining toki I_q va qarshiligi R_q

2.Yakor zanjirining toki I_ya va qarshiligi R_ya

3.Yakor chulg‘amidagi EYUK E_ya

7.24. 7.6-rasmda aralash qo‘zg‘atishli generatorining sxemasi keltirilgan. Generatorning nominal quvvati P_n=15 kVt, nominal kuchlanishi U_n=230 V, yakor chulg‘amining qarshiligi R_ya=0,13 Om parallel qo‘zg‘atish zanjirining qarshiligi R_q=76 Om. Ketma-ket qo‘zg‘atish chulg‘amining qarshiligi R _k.k.q=0,056 Om.

Quyidagilar aniqlansin:

1.Yakorda induksiyalangan EYUK -E_ya

2.Parallel qo‘zg‘atish zanjiridagi tok -I_q

3.Ketma-ket qo‘zg‘atish chulg‘amidagi tok -I _k.k.q

4.Generatorning FIK 

7.25. 7.24-masala 7.7-rasmdagi sxema buyicha ulangan aralash qo‘zg‘atishli generator uchun yechilsin. Olingan natijalar avvalgi masalaning natijalari bilan taqqoslansin:



7.26. Aralash qo‘zg‘atishli o‘zgarmas tok generator yakorining EYUK E_ya=245 V (7.6-rasm). Agar yakor chulg‘amining qarshiligi R_ya=0,12 Om, ketma-ket qo‘zg‘atish chulg‘amining qarshiligi R_k.k=0,025 Om, qo‘zg‘atish toki I_q=2,5 A, yuklamatoki I=67,5 A bo‘lsa, generator uchlaridagi kuchlanish U va parallel qo‘zg‘atish zanjirining qarshiligi R_q aniqlansin.
Asinxron mashinalar