Tovar ishlab chiqarish va pul

Tovar ishlab chiqarish va pul

• Bajardi : Akromov S

Reja:

• 1. Natural va tovar ishlab chiqarish ijtimoiy xo`jalik shakllari ekanligi.
• 2. Tovar va uning xossalari.
• 3.Pulning vujudga kelishi, moxiyati va vazifalari.
• 4.Qiymat qonuni.

Adabiyotlar: 1. Karimov I.A. «O`zbekiston iqtisodiy isloxotlarni chuqurlashtirish yo`lida» Toshkent-1995 y 2. Karimov I.A.«erishgan yutuqlarni mustahkamlab , Yangi marralar sari izchil xarakat qilishimiz lozim» 10- fevral V.M.yig`ilishidagi ma'ruzasi Gazeta «Xalk so`zi» 11-fevral 2006- yil 3. «Iqtisodiyot nazariyasi»(noiqtisodiy oliy…) Umarov raxbarligida Toshkent universitet 2002-y 4 – bob 4. Shodmonov ,R.Alimov,T.Juraev «Iqtisodiyot nazariyasi».Toshkent 2002-y 4- bob 5. O`lmasov A. Vaxobov «Iqtisodiyot nazariyasi» . Darslik. Toshkent 2006 y . 16 – bob 6. Beknozov «Iqtisodiyot nazariyasi» . Darslik. Toshkent 2006 y . 4 - bob

Natural va tovar ishlab chiqarish ijtimoiy xo`jalik shakllari ekanligi.

Ixtimoiy xo`jalik - insoniyat jamiyati taraqqiyotining alohida uzoq davrlari davomida ishlab chiqarishning maqsadini ancha to`liq ifodalab qoladigan, barqaror umumiy belgilarga ega bo`lgan va rivojlanishida ma'lum bir qonuniyatlarga asoslangan xo`jalik yuritishning barqaror turlaridir.

Ijtimoiy xo`jalik shakllari.

Natural xo`jalik –barcha maxsulot

ishlab chiqaruvchilarning o`z iste`mo-

lini qondirishi va ichki xo`jalik

extiyojlari uchun ishlab chiqiladi.

Tovar xo`jaligi –bunda maxsulot bozor

uchun , ayriboshlash orqali o`tib,

boshqalarning extiyojlarini qondi-

rish maqsadini kuzlab ishlab chiqiladi.

Natural xo`jalik belgilari : Mexnat taqsimoti yetarlicha rivojlanmagan Ishlab chiqarish birlik xarakterga ega bo`lib , ishlab chiqaruvchilarning o`z extiyojlarini qondirishga bo`ysundirilgan. Ishlab chiqarish bilan iste'mol o`zaro mos kelib , bevosita xo`jalik ichida bir-biri bilan bog`langan Mexnat tor doirada ijtimoiy xarakterga ega bo`lgan. Ishchi kuchining xarakatchanligi cheklangan.

Tovar xo`jaligi belgilari :

Ijtimoiy mexnat taqsimotining mavjud

Bo`lishi.

Ishlab chiqaruvchilarning mulk egasi

sifatida bir-biridan aloxidalashuvi.

Maxsulotning bozor uchun erkin ayriboshlash

maqsadida ishlab chiqarilish.

Tovar va uning xossalari.

Tovar inson mexnati natijasida bozorda ayriboshlash uchun ishlab chiqarilgan maxsulot. U insonning ma'naviy , insoniy ishlab chiqarish extiyojlarini qondiradi.

Tovarning xususiyatlari.

Almashuv qiymatiga ega - bu bir tovar

boshqasiga muayyan miqdoriy nisbat-

larda ayriboshlanishida nomoyon

bo`ladi.

Naflilikka ega – bu tovarning

kishilarning biror – bir extiyojini

qondirishida ko`rinadi.

Tovarning ikki xususiyati borligiga sabab , unda mujassamlashgan mexnatning ikki yoqlama xarakterga egaligidir . Demak tovarda gavdalangan mehnat ikki yoqlama xarakterga ega : Birinchisi – aniq mehnat (konkret) Ikkinchisi – abstrakt mehnat Aniq mexnat tovarning iste`mol qiymatini , abstrakt mehnat tovarning qiymatini yaratadi.

Oddiy yoki kengaygan shakl

To`la yoki kengaygan shakl

Umumiy shakl

Pul shakli

Qiymat (ayirboshlash) shakllarining rivojlanishi

Qiymat o`lchovi vazifasi

Muomila vositasi vazifasi

To`lov vositasi vazifasi

Jamg`arish vazifasi

P u l n i n g V a z i f a l a r i:

Jaxon puli vazifasi

Qiymat qonuni.

• Kiymat konuning binoan tovar ishlab chiqarish va ayriboshlash ularning qiymati asosida amalga oshiriladi.
• Bu kiymatning miqdori ijtimoiy zaruriy mehnat sarflari bilan o`lchanadi.

Qiymat qonuning vazifalari:

1. Ijtimoiy maxsulotni xisobga olish va vaqtni tejashni rag`batlantirish vazifasini bajaradi.

2.Tovar ishlab chiqarishni tabaqalashtirish.

3-Topic.

Producing goods and money.

Types of social family. Natural and producing and its marks. The causes of producing goods and development. Terminology of product, goods, servise.

Product and its properties. The usage of product and exchange value. the amount of product value. individual and social necessary usage of work. Work effectiveness and affect of inttensiveness to the amount of product value.

Climate and value. The relationship between product and service value. the necessity of added product theory.

• Climate and value. The relationship between product and service value. the necessity of added product theory.
• Development of money and meaning. The metatistical, nomonalistical and value theories about money. The main function of money: value calculating, relationship using, saving stuff.
• The nature and meaning of money now. The entrance of SUM-Uzbekistan natural money to market and its meaning. The market economy is the results of development of money relationship