Tovar – ehtiyojni kondirish vositasidir

1.Tovar-ehtiyojni kondirish vositasidir.
2.Raqobat va tovarning raqobatbardoshligi bo’yicha tushuncha.
3.Tovarning yashash davri va uning bosqichlari.
4.Yangi tovar ishlab chiqarish.

Tovar – ehtiyojni kondirish vositasidir
Tovar-murakkab kup kirrali tushuncha, birok bunda eng asosiy narsa istehmol xususiyatlari , yahni tovarning uz vazifasini bajarish-unga ega bulgan istehmolchining extiejlarini kondirish xususiyatidir. Tovarning istehmol kiymati uning istehmol xususiyati majmuasidir. Tovarning kuyidagi xususiyatlariga karab aloxida ehtibor beriladi: -rangi , upakovkasi (urash, boglash), tashki kurinishining fasoxati (dizayni),ergonomik xususiyatlari (foydalanish, tahmirlash va boshkalarning kulayligi va boshkalar). Tovarni ishlab chikarishdan oldin uning istehmol xususiyati taxlil kilinadi.
Tovar-murakkab kup kirrali tushuncha, birok bunda eng asosiy narsa istehmol xususiyatlari , yahni tovarning uz vazifasini bajarish-unga ega bulgan istehmolchining extiejlarini kondirish xususiyatidir.
Tovarlar kuyidagi mezonlari buyicha aloxida guruxlarga bulinadi:
• maksadli kursatkich buyicha
• bozor turiga kura
• foydalanishga tayyorligiga kura
• istehmolchilar soniga karab bulinadi.
Maksadli xarakteriga kura esa tovarlar istehmol tovarlari va ishlab chikarishga oid tovarlarga bulinadi. Istehmol tovarlari – bu shaxsiy istehmol uchun muljallangan tovarlardir. Ular kundalik talab tovarlari, dastlabki tanlov asosida olinadigan tovarlar, aloxida talabdagi tovarlar, passiv talabdagi tovarlarga bulinadi.
Kundalik talab tovarlariga kundalik turmush uchun zaruriy ozik-ovkatlar, kir yuvish, tozalash vositalari, uy xujaligi uchun zaruriy mayda tovarlarni kiritish mumkin.
Kundalik istehmol tovarlarini istehmol kilish intensivligiga kura ularni uz navbatida 3 ta kuyi guruxga ajratish mumkin:
1.doimiy ehtiyojdagi asosiy tovarlar (non, xujalik sovuni)
2.impulg’siv tarzda sotib olinadigan tovarlar (sakich, gazeta)
3.favkulodda xolatlar uchun xarid kilinadigan tovarlar (zont).
Dastlabki tanlov asosidagi tovarlar safiga: mebelg’, kiyim-kechak, uy-ruzgor uchun elektr jixozlari kiradi va u xaridorlarni kiyoslashni, narx, moda, dizayn jixatidan tanlovda bir muncha muloxaza yuritishni talab kiladi. Ushbu tovarlar:
• uxshash tovarlar (sifat jixatdan bir-biriga yakin, lekin dizayn, narxi buyicha farklanadi,)
• aloxida kurinishdagi tovarlar (rangi, fasoni, navi jixatidan)
Passiv talabdagi tovarlar – xaridorlarga notanish yoki ular xususida juda kam uylaydigan tovarlardan tarkib topadi. Ishlatish vaktiga kura
• kiska muddatli foydalanishga oid tovarlar
• uzok muddatli foydalanishga oid tovarlar
Tovar siyosatini asosiy maksadi bulib

• foydani tahminlash

• taksimotni ustirish
• firma xarakat kilayotgan bozor ulushini kupaytirish
• ishlab chikarish va marketingshga xarajatlarni tejash
• imidjni oshirish bulib xisoblanadi.
Tovar siyosatida asosiy maksadga erishish kuyidagi soxalardagi vazifalarni xal etish orkali amalga oshiriladi:
• uning innovatsiyasi
• variatsiya
• differentsiya
• eliminatsiya
• markani urnatish va tanlash
• kadoklash
• tovarni shakli , turi va boshkalar
SHunga mos xolda tovar siyosatining masalalariga kuyidagilar kiradi:
• yangi tovarlarni kidirish
• yangi tovarlarni rivojlantirish
• bozorga yangi tovarlarni kiritish
• tovar shakllarini asoslash
• tovar sifatini tartibga solish
• bozordagi yangi tovarlar xulk-atvorini nazorat kilish va boshkalar.
Birinchi 3 tasi bozorga yangi tovarlarni kiritayotganda xal etiladi, kolgan vazifalarni xal etish tovarni butun xayoti davomida amalga oshadi. Buning uchun, yahni karorni asoslash uchun tovarni xayotiylik tsikli modeli ishlatiladi.
Tovarlar va xizmatlar assortimenti – bu foydalanish buyicha bir-biriga juda uxshash tovarlar (xizmatlar) guruxidir. Tovar sifati – bu tovarning uz funktsiyalarini bajarishda kurinadi va u kuyidagi parametr bilan xarakterlanadi, yahni uzok muddat xizmat kursatishi, pishikligi, foydalanishda soddaligi va boshkalar.
Marketing fani buyicha tovar sifati xaridorlar bergan baxo bilan ulchanadi.