Toshkent­2021 Botanika. Sistematika

Eralar va ularda sodir bo’lgan o’zgarishlar

Arxey (arxeis) — eng qadimgi. 900 mln yil davom etgan. qatlamlari dastlabki o‘zidan hech qanday hayot izi qoldirmagan. bakteriyalar, ko‘k-yashil suvo‘tlari, kolonial suvo‘tlari bo‘lgan. Tog‘ jinslarida ko‘proq grafitlar uchraydi. mikroorganizmlar yerosti boyliklari — ohaktosh tog‘ jinslaridagi temir, nikel, marganes, oltingugurt, neft va gazlarni hosil etgan. Ikkinchi yarmida fotosintez, jinsiy ko‘payish, ko‘p hujayrali organizmlar paydo bo‘lgan.

Proterozoy (proteros — zoe) — dastlabki hayot. 2000 mln yil davom etgan. kuchli tog‘ hosil bo‘lish jarayonlari ro‘y bergan. bakteriyalar, suvo‘tlari avj olib rivojlangan. suvo‘tlarida tana tabaqalashib, uning bir qismi substratga — biron sirt yuzasiga joylashib, fotosintez qilgan. aerob organizmlar paydo bo‘lgan. suvo‘tlari, kovakichlilar, halqali chuvalchanglar, molluskalar, bo‘g‘imoyoqlilar va umurtqasizlar rivojlangan.

Hayvonlar ikkiyoqlama simmetriyali bo‘lgan. tanasi oldingi va keyingi, yelka va qorin qismlariga bo‘linan. Oldingi qismida sezuv organlari, nerv tugunlari bo‘lib, yelka tomoni himoya qilish funksiyasini bajardi, qorin tomoni harakatlanish va oziq tutish. bosh skeletsizlar kenja tipi paydo bo‘lgan. Jabra rivojlangan.