Toshkent viloyati Ohangaron shahar

Darsning borishi:

1.	Tashkiliy qism-	2
2.	Tarbiyaviy qism-	5
3.	O’tilgan mavzuni takrorlash-	5
4.	Yangi mavzuning bayoni-	15
5.	Yangi mavzuni mustahkamlash-	15
7.	Baholash-	2
8.	Uyga vazifa-	1

Tashkiliy qism:

• 
  a)Salomlashish, davomatni aniqlash.
  

• 
  dars mavzusi va rejasi bilan tanishtirish.
  

• 
  o‘quvchilar tashqi ko‘rinishiga e’tibor berish
  b) o`quvchilarni diqatini darsga qaratish,tarbiyaviy daqiqa.
  

“Ilim sahroda- do’st, hayot chorahalarida –tayanch, yolg’iz damlarda-yo’ldosh,

bahtiyor daqiqalarda- rahbar, qayg’uli onlarda –madatkor, odamlar orasida-zebziynat, dushmanlarga qarshi kurashda –quroldir.”

Takrorlash

• 
  O’tgan mavzular oksid, asos va kislota mavzular bo’yicha o’quvchilar bilimlari aniqlab olinadi. Bunda o’quvchilar guruhlarga bo’linadi.
  

• 
  I-guruh Oksidlar
  

• 
  II-guruh Asoslar
  

• 
  III-guruh Kislotalar
  

Har bir guruhlarga toza qog’ozlar beriladi. Ular qog’ozlarga guruh nomiga asoslanib klaster tuzushadi.Bu metodni bajarish uchun guruhlarga 5daqiqa vaqt ajratiladi.

Yangi mavzu bayoni

Tuzlar deb metall atomlari (yoki ammoniy NH₄) va kislota qoldig‘idan iborat bo‘lgan murakkab moddalarga aytiladi.

Tuzlar kislota vodorodining metall atomiga yoki asos gidroksidining kislota qoldig‘iga almashishidan hosil bo‘ladi.

Tuzlar funksional guruhli moddalar toifasiga mansubdir.

Tuzlarning umumiy formulasi MnKm tarzida ifodalanadi: bu

yerda M – metall atomi (yoki ammoniy NH₄+); K – kislota qoldig‘i; n – kislota qoldig‘ining valentligi; m – metall atomi valentligi.

Tuzlar tarkibidagi metall atomi valentligi kislota qoldig‘ining valentligiga son jihatdan teng bo‘lganda (n = m) indekslar qo‘yilmaydi.

Tuzlar o‘rta, asosli, nordon tuzlarga bo‘linadi va ular shunga monand ravishda nomla nadi.

1. O‘rta tuzlar nomi o‘zgarmas valentli metallar uchun «metall atomi nomi + kislota qoldig‘i nomi» shaklida yasaladi. Agar metall atomi o‘zgaruv chan valentli bo‘lsa va bir necha xil tuzlar hosil qilsa, metall atomi nomidan so‘ng uning valentligi qavs ichida rim raqami bilan ko‘rsatiladi va qavsdan keyin chiziqcha qo‘yiladi hamda kislota qoldig‘i nomi yoziladi: K₂SO₄

2. Nordon tuzlar nomi o‘zgarmas valentli metallar uchun o‘rta tuz nomi o‘rtasiga «gidro» so‘zi qo‘shilib, «metall atomi nomi + gidro +kislota qoldig‘i nomi» shaklida yasaladi.

Agar metall atomi o‘zgaruvchan valentli bo‘lsa va bir necha xil tuzlar hosil qilsa, metall atomi nomidan so‘ng uning valentligi qavs ichida rim raqami bilan ko‘rsatiladi va qavsdan keyin chiziqcha qo‘yiladi hamda

«gidro» so‘zi va kislota qoldig‘i nomi yoziladi: Fe(HSO₄)₂

3. Asosli tuzlar nomi o‘zgarmas valentli metallar uchun o‘rta tuz nomi o‘rtasiga «gidrokso» so‘zi qo‘shilib, «metall atomi nomi + gidrokso +kislota qoldig‘i nomi» shaklida yasaladi.

Agar metall atomi o‘zgaruvchan valentli bo‘lsa va bir necha xil tuzlar hosil qilsa, metall atomi nomidan so‘ng uning valentligi qavs ichida rim raqami bilan ko‘rsatiladi va

qavsdan keyin chiziqcha qo‘yiladi hamda «gidrokso» so‘zi va kislota qoldig‘i nomi yoziladi: FeOH_SO₄

Mavzuga oid video lavha tamosho qilinadi.



Mustahkamlash

« Ortiqchasini toping » o’yini

I-guruh Oksidlar

• 
  O’rta tuzlar
  

• 
  NaCl KJ AlPO₄ MgSO₄ CaCO₃
  

• 
  NaHCO₃ ZnSO₄ Al₂(SO₄)₃
  

II-guruh Asoslar

• 
  Nordon tuzlar
  
• 
  Na₂HPO₄ KHSO₄ AlPO₄ Mg(HSO₄ )₂ Ca(HCO₃)₂
  
• 
  NaHCO₃ ZnSO₄ Al₂(SO₄)₃
  

III-guruh Kislotalar

• 
  Asosli tuzlar
  

• 
  (MgOH)₃PO₄ (AlOH)₂SO₄ (AlOH)₃PO₄ (MgOH)₂SO₄ (CuOH)₂CO₃
  

(FeOH)₂CO₃ ZnSO₄ Al(HSO₄)₃

“Sherigini top” metodi

(CuOH)2CO3	Natriygidrokarbana
ZnSO4	Alyuminiy fosfat
NaHCO3	Mis gidroksokarbanat
AlPO4	Kalsiy karbanat
CaCO3	Rux sulfat
KHSO4	Kaliy gidrosulfat

“Kimyoning fizika o’ng qo’li, matematika ikki ko’zidir” degan edi
M.Lamanosov

Kimyoviy Sudoku

	SO3	CH4	N2O	240
CH4		CaCO3	SO3	240
SO3	CH4		CaCO3	240
N2O	CaCO3	SO3		240
240	240	240	240	240

O’QUVCHILARNI BAHOLASH



UYGA VAZIFA: 10 ta tuz fo’rmulalarini tuzib , grafik fo’rmulalarini yozish.