Toshkent viloyati chirchiq davlat pedagogika instituti tabiiy fanlar fakulteti geografiya

O‘rta hirchiq tumani yer fondining tarkibiy o‘zgarishlari aniqlandi;
X
O‘zbekistonda
7
Mavzu bo‘yicha qisqacha adabiyotlar tahlili.



















O‘rta Chirchiq tumani kadastrlar agentligi 2022.y
8
Yer fondi tarkibini tahlil qilish.

Qishloq xo‘jaligiga mo‘ljallangan yerlar 25465 ga ni

Aholi turar joylarining (shahar va shaharchalar, qishloq aholi punktlari) yerlari 495 ga ni

Sanoat, transport, aloqa, mudofaa va boshqa maqsadlarga mo‘ljallangan yerlari 2024 ga ni

Tarixiy – madaniy ahamiyatga molik yerlari 253 ga ni

O‘rmon fondi yerlari 268 ga ni

Suv fondi yerlari 2604 ga ni

Zahira yerlari esa 123 ga ni o‘z ichiga oladi.

Tumanda 2022-yil 1-yanvar holatiga ko‘ra yer fondi tarkibiga bazi o‘zgartirishlar
kiritilgan jumladan;

Toshkent viloyati O‘rta Chirchiq tumanining qishloq xo‘jaligi ishlab chiqarishdagi ulushi
to‘g‘risida ma’lumot
9
Qishloq xo‘jaligi maqsadlariga mo‘jallangan yerlarni boshqa sohalarga berilishini o‘rganish

Tuman nomi	Yillar foizda (%)
	2015	2016	2017	2018	2019	2020	2021
O‘rta Chirchiq	8,7 %	8,5 %	8,8 %	8,1 %	7,5 %	7,6 %	7,3 %

.
Xalqqimizning yashash sharoitini yaxshilash maqsadida urbanizatsiyalashish va bugungi kundagi ekologik jarayonlarning yer fondi holatiga salbiy ta’siri natijasida yer resurslarining degradatsiyalashuvi oqibatida foydalanish ucun iqtisodiy jihatdan qulay yerlarning kamayib borishi yer fondining cheklanganligining yanada keskinlashtirib yubormoqda. Ayniqsa, aholi sonining ko‘payishi natijasida uning barcha turdagi (uy – joy, korxonalar) qurilishlari uchun ma’lum miqdordagi yer ajratilishi oqibatida foydalaniladigan qishloq xo‘jaligi yer maydoni kamayib boradi. Bunday holat, qolgan yerlardan samarali va to‘liq foydalanishni taqazo etadi.
So‘ngi yillarda O‘rta Chirchiq tumanining qariyib 1600 gektarga yaqin yer maydoni Toshkent shahriga qo‘shib berildi.
.
Yo‘l qo‘yilgan kamchiliklar chuqur o‘rganilishi natijasida ushbu sabablar kelib chiqdi.

• Aksariyat hollarda nazorat va tashkilotlarning talab doirasida yo‘lga qo‘yilmaganligi natijasida;
• Joriy yillarda tumandagi 18 ta fermer xo‘jaliklarining 131 ga maydonida o‘rgimchak kana tarqalib, tizimli kurash choralarini yo‘lga qo‘yilmaganligi natijasida;
• Go‘zani ball boniteti past (28 – 32), suv bilan yetarli ta’minlanmagan va kam hosilli (15 – 20ts/ga) yerga joylashtirish oqibatida 445 ga maydonlardan bor yo‘g‘i 20 sentner hosil olingan va har ga o‘rtacha 1,7 mln so‘m zarar ko‘rilgan;
• Suv iste’molchilari uyushmasi va fermer xo‘jaliklari tasarrufidagi 7 ta nasos stansiyalari orqali sug‘oriladigan

62 ta fermer xo‘jaliklarining 4 tasiga mavsumda yetarli darajada suv ta’minlab berilmaganligi hisobidan 42 tonna, suv iste’molchilari uyushmalari balansidagi 6 ta ichki nasoslardan sug‘oriladigan 13 ta fermer xo‘jaliklarining 4 tasida 108 tonna, jami 250 tonna rejadagi hosil yetishtirilmagan;

• Tumandagi mavjud 189 ta haydov traktorlaridan 8 tasi eskirgan va yaroqsiz holatga kelib qolganligi sababli 2017 –yil shudgorlash mavsumida qatnashmagan, 16 ta fermer xo‘jaliklarida chopiq traktorlovchi va kutuvatorlar yetishmaydi, mavjud 184 kultivatordan 44 tasi jismonan eskirganligi natijada g‘o‘za qator oralariga ishlov berish, g‘o‘zani oziqlantirish ishlari kechiktirib o‘tkazilgani natijasida 108 tonna, jami 280 tonna rejadagi hosil yetishtirilmagan;