Toshkent viloyati chirchiq davlat pedagogika institut maxsus sirtqi bo

2. Burchaklarni yumaloqlash. Ikki to‘g‘ri chiziq o‘zaro kesishib, o‘tkir, o‘tmas va to‘g‘ri burchak hosil qiladi. Ularni ayalana yoyi bilan yumaloqlash uchun yumaloqlash radiusi R masofada burchak ichki tomoni yoqlariga parallel to‘g‘ri chiziqlar o‘tkazilib, ular o‘zaro kesishtiriladi. Shunda tutashtirish markazi O hosil bo‘ladi. O dan burchak tomonlariga perpendikulyar o‘tkazilib, tutashtirish nuqtalari A va B lar topiladi. O nuqta orqali burchak yumaloqlanadi (8-chizma).

8-chizma

To‘g‘ri burchakni yumaloqlashda T nuqtadan yumaloqlash radiusi R ga teng yoy chizib, o‘tish nuqtalari A va B larni aniqlab so‘ngra A va B lardan yana o‘sha radius bilan yoylar chizib tutashtirish markazi aniqlanadi (9-chizma).

9-chizma

3. O‘zaro ikkita parallel to‘g‘ri chiziqni yumaloqlash. Buning uchun ikkala to‘g‘ri chiziqqa perpendikulyar chiziq o‘tkaziladi. A va B oraliq teng ikkiga bo‘linsa, yumaloqlash markazi O hosil bo‘ladi (10-chizma, a). Bu yerda bitta qaytish yumaloqlash radiusiga ega. Agar o‘zaro parallel to‘g‘ri chiziqlarni ikkita radiusda yumaloqlash lozim bo‘lsa, u vaqtda yumaloqlash radiusi o‘zaro teng (10-chizma,b) yoki xar hil (10-chizma, c) bo‘lishi mumkin. Parallel to‘g‘ri chiziqlardagi o‘tish nuqtalariularga perpendikulyar chiziqda bo‘lmay, balki, qiya chiziqda (10-chizma,d) bir hil yumaloqlash radiusiga ega bo‘lsa, AB niikkiga bo‘lib C nuqta topiladi. AC va AB lar ham ikkiga bo‘linib, tutashtirish markazlari O va O₁ lar aniqlanadi.

10-chizma