Toshkent turizm va servis kolleji "tasdiqlayman"

1-MAVZU: GIGIENA VA SANITARIYA ASOSLARI
REJA:
1. Ishlab chiqarish sanitariyasi

2. Mehnat gigienasi

3. Korxonada gigiena va sanitariya
Gigiena - tashqi muhitning inson salomatligiga ta’sirini o‘rganadi. Ovqatlanish gigienasi - aholini ratsional ovqatlanish sohasidagi gigiena fanining eng muhim bo‘limlaridan biridir. Bu fanning asosiy vazifasi ovqatlanishning ilmiy asoslangan me’yorini yaratib, ovqat mahsulotlariga pazandalik ishlovini berish usullarini, saqlash, tashish va sotish yollarini ishlab chiqishdir.

Sanitariya-gigienik me’yor va qoidalarini amalga oshirishdir. Umumiy ovqatlanish korhonalarida taomlarni tayyorlash, saqlash, tashish, sotish va itse’molchilarga xizmat ko‘rsatish jarayonlarining qat’iy sanitariya tartiblariga rioya qilishga qaratilgandir. Sanitariya gigienik talablarga rioya qilish aholiga ko‘rsatiladigan hizmat ma’daniyatini o‘tsirish bilan birga yuqori sifatli mahsulot yaratish imkoniyatini beradi.

Ishlab chiqarish sanitariyasi - bu ishchilarga ta’sir etuvchi zararli omillarni bartaraf etishga qaratilgan tashkiliy, gigienik va sanitariya-texnik tadbirlar hamda vositalar tizimidir. Ishlab chiqarish sanitariyasining asosiy vazifasi esa zararli moddalarning belgilangan, ruxsat etilgan miqdori (REM) asosida sog‘lom va xavfsiz ish sharoitini yaratishdan iboratdir.

Mehnat gigienasi - gigiena fanining ajralmas qismi bo‘lib, ish jarayonida ishlab chiqarish muhitining inson a’zolariga bo‘lgan ta’sirini, uni muhofaza qilishni o‘rganib, ish unumdorligini oshirishga qaratilgan gigienik tadbir va qoidalarni yaratadi.

Umumiy ovqatlanish korxonalari—xomashyo mahsukrtleridan

itse’mol qihnadigan ovqatlar, taomlar va chala tayyor mahsulotlar etkazib beradigan obektlardir. To‘la sikldagi (restoranlar, oshxonalar) korxonalar xom-ashyodan tugallangan tayyor mahsulotlar ishlab chiqaradi. CHala tayyor mahsulotlarni tayyorlov korxonalarida (fabrika-oshxona, chala tayyor mahsulot kombinatlarida) va o‘zlarining ishlab chiqarish imkoniyati bo‘lmagan korxonalarda (barlar, bufetlar, tashkil etish uchun tayyor kafeteriy, maktab oshxonalari, tez pishirish obektlarida) oxiriga etkazib tayyorlanadi.

Oshpazlar, qandolatchilar va ofitsiantlarning mehnati quvvat sarflanishi bo‘yicha 3-guruhga kiradi. Ularning mehnati tik holda, qo‘l va oyoq mushaklarining zo‘riqishi, noqulay mikroiqlim sharoiti (yuqori harorat, yuqori namlik va ifloslangan havo) da ishlashga, shuningdek mexanikjihozlarvaissiqlik apparatlaridan foydalanishga asoslangan.

Umumiy ovqatlanish korxonalarida mehnat jarayonining noto‘g‘ri tashkil qilinishi ishlovchilarning salomatligiga yomon yoki zararli ta’sir qilishi mumkin.

Mehnat sharoitini sog‘lomlashtirish uchun umumiy ovqatlanish korxonalarida quyidagilarni amalga oshirish kerak: mehnat va dam olish tartibiga rioya qilish, ishlab chiqarish sexlaridagi mikroiqlimni yaxshilash, ish joylarini to‘g‘ri yoritish, ishlab chiqarishda qulay maishiy sharoitlarni yaratish kabilar.

Tayanch iboralar:

Gigiena, restoran, oshxona, bar, bufet, kafeteriy, qandolatchi, ofitisant, mikroiqlim

Savol va topshiriqiar:

1. 
   Insonning ish qobiliyatini oshiruvchi omillarni sanab bering.
   
2. 
   Sog‘lom turmush tarzi deganda nimani tushunasiz?
   
3. 
   Mehnat sharoitini yaxshilash uchun nimalargaahamiyat berish kerak?