Тошкент “транспорт ва логистика: республика транспорт-транзит салоҳиятини ривожлантиришда рақамлитехнологиялар”

Ҳаракатга келтириш услубларига кўра шлагбаумлар 
қуйидаги турларга бўлинади:
автоматлашган – поезднинг темир йўл кесишмасига 
яқинлашганда темир йўл ҳаракат таркибининг мавжудлигини қайд 
этувчи темир йўл участкасига кириб келганида ва кесишма 
светофорларининг қизил сигналлари (чироқлари) ёқилганда 
ҳисобланган вақт давомида шлагбаум тўсувчи брусларининг ёпиқ 
(горизонтал) ҳолатга ўтказилиши автоматик тарзда амалга ошири-
лади. Поезд темир йўл кесишмасини бўшатгач шлагбаумнинг 
тўсувчи бруслари очиқ (вертикал) ҳолатга яна автоматик равишда 
ўтади. Бунда кесишма светофорининг қизил сигналлари (чироқ-
лари) ўчади; 
ярим автоматлашган – тўсувчи брусларни ёпиқ (горизонтал) 
ҳолатга ўтказилиши поезд яқинлашиш участкасига кириб келишида 

---

617 
автоматик равишда ёки темир йўл станцияси навбатчиси томонидан 
поездга сигнал очилиб, маршрутни бирлаштирилиши ёки махсус 
тугма босилиши билан амалга оширилади. Шлагбаум тўсувчи 
брусларининг очилиши (уларни вертикал ҳолатга ўтказилиши) 
кесишма навбатчиси томонидан махсус тугмани босиш орқали 
амалга оширилади; 
электрлашган (электр-шлагбаумлар) – тўсувчи брусларни ёпиқ 
(горизонтал) ҳолатга ўтказилиши, кесишма навбатчиси хабарлаш 
сигналини қабул қилгандан сўнг махсус тугма босилиши орқали 
амалга оширилади. Шлагбаум тўсувчи брусларининг очилиши 
(уларни вертикал ҳолатга ўтказилиши) темир йўл кесишмаси 
поезддан бўшатилгандан сўнг, кесишма навбатчиси томонидан 
махсус тугмани бошланғич ҳолатга қайтариш орқали амалга 
оширилади; 
механизациялашган – шлагбаумлар механик узатмага эга 
бўлиб, унинг ёрдамида кесишма навбатчиси тўсувчи брусларни 
қўлда очиқ (вертикал) ва ёпиқ (горизонтал) ҳолатга ўтказади; 
горизонтал-буриладиган (захира) – тўсувчи бруслар очиқ 
ҳолатда автомобиль йўлининг қатнов қисмига параллель равишда 
жойлашади. Транспорт воситаларининг ҳаракатини тўхтатиш учун 
кесишма навбатчиси (ёки кесишма навбатчиси вазифасини 
бажарувчи бошқа ишчи) уларни қўлда бураб автомобиль йўлининг 
қатнов қисмини тўсади; 
2) кесишма навбатчиси (ёки кесишма навбатчиси вазифасини 
бажарувчи бошқа ишчи) томонидан бошқариладиган, ёқилганда 
поездни темир йўл кесишмасига киришини тақиқлайдиган қурилма; 
3) поезд яқинлашганда кесишма светофорлари ва товушли 
сигнализациялари ёқилиши билан темир йўл кесишмаси орқали 
транспорт воситалари ва йўл ҳаракати қатнашчилари ҳаракатини 
тақиқловчи қурилма;